Κάθε οικογένεια περνάει κάποια στιγμή από δυσκολίες: Μπορεί να είναι η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, οικονομικά προβλήματα, διαζύγιο ή μια μετακόμιση. Και όταν έρχονται αυτές οι στιγμές, το φυσικό μας ένστικτο είναι να προστατεύσουμε τα παιδιά λέγοντάς τους όσο το δυνατόν λιγότερα, για να μην πληγωθούν.
Όμως τα παιδιά έχουν ένα έμφυτο «ραντάρ». Καταλαβαίνουν πότε κάτι δεν πάει καλά, ακόμα κι αν δεν τους το λέμε. Αν εμείς είμαστε φορτισμένοι, είναι πολύ πιθανό να το αισθανθούν.
Διαβάστε επίσης: Τι κρύβει το μυαλό ενός παιδιού; 7 βασικοί τρόποι λειτουργίας του
Αν δεν τους δώσουμε εμείς κάποιες εξηγήσεις, θα πλάσουν τις δικές τους – και αυτές, πολλές φορές, είναι πολύ πιο τρομακτικές από την πραγματικότητα. Γι’ αυτό έχει σημασία να μιλάμε στα παιδιά για τις δυσκολίες που περνάμε, με τρόπο που να τα καθησυχάζει και όχι να τα τρομάζει.
Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι αν θα πούμε κάτι στα παιδιά, αλλά τι και πώς:
1. Τι βλέπουν (ή θα δουν) τα παιδιά;
Τα παιδιά είναι παρατηρητικά. Βλέπουν, ακούν και «διαβάζουν» τα συναισθήματα των μεγάλων – ακόμα κι όταν νομίζουμε ότι δεν δίνουν σημασία. Αν βλέπουν ότι οι γονείς είναι θλιμμένοι, ανήσυχοι ή απορροφημένοι, θα αγχωθούν.
Καλό είναι να εξηγήσουμε, με απλά λόγια και λαμβάνοντας υπόψιν την ηλικία του παιδιού, τι ακριβώς συμβαίνει ή να τα προετοιμάσουμε για το τι πρόκειται να συμβεί.
2. Τι γνωρίζουμε με σιγουριά;
Στις κρίσιμες στιγμές, το μυαλό μας γεμίζει από «αν», «ίσως» και φόβους για το τι μπορεί να γίνει. Αυτά όμως δεν χρειάζεται να τα μοιραστούμε με τα παιδιά. Μοιραζόμαστε μόνο ό,τι είναι σίγουρο και αληθινό, για να τους προσφέρουμε σταθερότητα.
3. Τι αλλάζει και τι μένει σταθερό;
Τα παιδιά χρειάζονται συγκεκριμένες πληροφορίες: Ποιος θα τα πηγαίνει σχολείο; Ποιος θα τα βάζει για ύπνο; Η ρουτίνα τους τούς δίνει ασφάλεια, οπότε βοηθά να κάνουμε μια λίστα με αυτά που θα αλλάξουν και αυτά που θα μείνουν ίδια – και να φροντίσουμε να είναι περισσότερα τα δεύτερα.
Ανοιχτή συζήτηση
Μπορεί να χρειαστεί να μιλήσετε πολλές φορές με τα παιδιά σας για αυτό που περνάτε. Ακολουθήστε τον ρυθμό τους. Ίσως να μην είναι έτοιμα να ρωτήσουν αμέσως, ή να επιστρέψουν αργότερα με απορίες. Όταν το κάνουν, απαντήστε όσο πιο ειλικρινά μπορείτε.
Αν παρατηρήσετε ότι είναι νευρικά, δοκιμάστε να ρωτήσετε: «Τι σε ανησυχεί;» Μπορεί να ανησυχούν για κάτι που δεν έχετε σκεφτεί. Π.χ., ένα παιδί που μετακομίζει μπορεί να νομίζει ότι θα αφήσει πίσω όλα του τα παιχνίδια και να νιώσει τεράστια ανακούφιση μόλις του εξηγήσετε ότι θα τα πάρετε μαζί.
Το να μοιραζόμαστε κάποια πράγματα με τα παιδιά είναι απαραίτητο. Αλλά χρειάζεται προσοχή: Τα παιδιά δεν είναι οι «ψυχολόγοι» μας. Δεν είναι δική τους δουλειά να μας παρηγορήσουν – είναι δική μας να τα στηρίξουμε. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην περίπτωση του διαζυγίου.
Το άγχος, η θλίψη και η αβεβαιότητα είναι φυσιολογικές αντιδράσεις σε μια κρίση. Αν νιώθετε ότι σας κατακλύζουν, μιλήστε με έναν ενήλικα που εμπιστεύεστε φίλο, συγγενή ή ειδικό ψυχικής υγείας. Μόνο όταν φροντίζεται τη συναισθηματική σας υγείας μπορείτε να είστε οι γονείς που χρειάζονται τα παιδιά σας.
