Τα παιδιά μπορούν να καταλάβουν πόσο έξυπνα είναι; Όταν ένα παιδί είναι σε ηλικία κάτω των 10 ετών δεν είναι ιδιαίτερα ακριβές στην εκτίμηση της δικής του νοημοσύνης, σύμφωνα με μια μεγάλη σχετική έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Intelligence.
Διαβάστε επίσης: Προετοιμάζουμε τους εφήβους για τη νέα σχολική χρονιά
Ερευνητές στην Εσθονία, λοιπόν, διαπίστωσαν ότι οι αυτό-αξιολογήσεις των μικρότερων παιδιών σχετικά με το πόσο έξυπνα είναι, συνήθως έχουν μικρή σχέση με την πραγματική τους απόδοση σε διάφορα τεστ IQ. Ωστόσο, γύρω στην ηλικία των 10 ετών, αυτή η κατάσταση αρχίζει να αλλάζει. Από εκείνη την ηλικία και μετά, η αυτοαντίληψη των παιδιών σχετικά με τη νοημοσύνη τους αρχίζει να αντανακλά πιο αξιόπιστα τις γνωστικές τους ικανότητες.
Πώς μετριέται η νοημοσύνη;
Η νοημοσύνη αναφέρεται στη γενική ικανότητα να σκέφτεται κανείς αφαιρετικά, να λύνει προβλήματα, να μαθαίνει γρήγορα και να προσαρμόζεται σε νέες καταστάσεις. Οι ψυχολόγοι μετρούν συνήθως τη νοημοσύνη μέσω τυποποιημένων τεστ, που αξιολογούν την αναγνώριση προτύπων και τη λογική σκέψη χωρίς να βασίζονται στη γλώσσα. Αν και αυτά τα τεστ είναι ευρέως αποδεκτά μεταξύ των ερευνητών, οι καθημερινές αντιλήψεις των ανθρώπων για τη νοημοσύνη είναι πολύ πιο ευρείες.
Πολλοί άνθρωποι, ειδικά τα παιδιά, μπορεί να συνδέουν το να είναι «έξυπνοι» όχι μόνο με την ακαδημαϊκή επίδοση αλλά και με χαρακτηριστικά όπως η καλή συμπεριφορά, η δημοφιλία ή η αυτοπεποίθηση. Η ασυμφωνία μεταξύ επιστημονικών και λαϊκών ορισμών της νοημοσύνης έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με το αν η απλή ερώτηση σε κάποιον για το πόσο έξυπνο θεωρεί τον εαυτό του μπορεί να αντικαταστήσει τα τυποποιημένα τεστ.
Προηγούμενες έρευνες έδειξαν ότι η αυτό-αναφερόμενη νοημοσύνη έχει συνήθως μόνο ασθενή σχέση με τους πραγματικούς δείκτες IQ. Αυτό το κενό περιορίζει τη χρησιμότητά της στην ψυχολογική έρευνα και στην εκπαίδευση, αλλά λίγα ήταν γνωστά για το πώς αναπτύσσεται αυτή η σχέση, κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας.
Πότε το παιδί καταλαβαίνει τις γνωστικές του ικανότητες;
Η παρούσα έρευνα στοχεύει να προσδιορίσει την ηλικία, κατά την οποία τα παιδιά αρχίζουν να κατανοούν ουσιαστικά τη δική τους νοημοσύνη. Οι ερευνητές ήθελαν να μάθουν πότε τα παιδιά μπορούν να αντικατοπτρίζουν τις γνωστικές τους ικανότητες και πόσο σταθερές είναι αυτές οι αυτό-αξιολογήσεις με την πάροδο του χρόνου. Η εν λόγω μελέτη αποτέλεσε μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας να κατανοηθεί πώς συνδέονται η νοημοσύνη, η προσωπικότητα και η σχολική επίδοση κατά την παιδική και την εφηβική ηλικία.
Αξιοποίησε δεδομένα από χιλιάδες Εσθονούς μαθητές ηλικίας 7 έως 18 ετών, προερχόμενους από δύο σχετικές ομάδες. Η πρώτη ομάδα περιλάμβανε 2.712 μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων, οι οποίοι αξιολογήθηκαν το 2001, με επανεκτίμηση το 2003 που περιλάμβανε 1.681 μαθητές από τα ίδια σχολεία. Η δεύτερη ομάδα περιλάμβανε 1.832 μικρότερα παιδιά, ηλικίας 7 έως 11 ετών.
Τα παιδιά που συμμετείχαν ολοκλήρωσαν ένα τεστ νοημοσύνης και έπειτα αξιολόγησαν τη δική τους νοημοσύνη. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα μικρά παιδιά δεν είναι ιδιαίτερα ικανά να αξιολογούν σωστά τη νοημοσύνη τους. Σύμφωνα με την έρευνα, στα παιδιά 7 έως 9 ετών, εκείνα που θεωρούσαν τον εαυτό τους πολύ έξυπνο είχαν στην πραγματικότητα χαμηλότερους δείκτες IQ από τους συνομηλίκους τους. Αυτό υποδηλώνει ότι η αυτοαντίληψη της νοημοσύνης στα πρώτα χρόνια μπορεί να αντανακλά επιθυμία, αυτοπεποίθηση ή αυτοεκτίμηση, παρά πραγματική γνωστική ικανότητα.
Ωστόσο, γύρω στην ηλικία των 10 ετών, φάνηκε ότι αυτό το μοτίβο αρχίζει να αλλάζει, καθώς από εκείνη την ηλικία και μετά, η αυτό-αναφερόμενη νοημοσύνη αρχίζει να ακολουθεί τα σκορ IQ. Η συσχέτιση μεταξύ του τι πιστεύουν τα παιδιά και των τεστ νοημοσύνης γίνεται όλο και πιο συνεπής με την ηλικία, φτάνοντας σε κορύφωση για τα 11χρονα. Αυτό δείχνει ότι μέχρι τότε, τα παιδιά δεν έχουν ολοκληρώσει την ανάπτυξη της γνωστικής και κοινωνικής ωριμότητας που απαιτείται για πιο ακριβείς κρίσεις σχετικά με τις ικανότητές τους.
