Η ανισότητα στην κοινωνία επηρεάζει τα παιδιά; Φυσικά και ναι, λένε οι ερευνητές. Έχει συνδεθεί, μάλιστα, με δομικές αλλαγές στους εγκεφάλους τους, με αποτέλεσμα στη συνέχεια να εμφανίζουν ακόμη και χειρότερη ψυχική υγεία.
Μια μελέτη του King’s College London, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Mental Health, είναι η πρώτη που αποκαλύπτει πως μια άνιση κατανομή του πλούτου στην κοινωνία σχετίζεται με αλλαγμένες συνδέσεις και μειωμένη επιφάνεια στον εγκέφαλο των παιδιών. Η εν λόγω έρευνα συνέδεσε αυτές τις αλλαγές και με χειρότερα αποτελέσματα στην ψυχική τους υγεία.
Διαβάστε επίσης: Μυαλά, όχι ρομπότ: Μεγαλώνουμε παιδιά που σκέφτονται
Παρά το γεγονός ότι υπήρχαν ήδη στοιχεία πως το ατομικό εισόδημα επηρεάζει την ανάπτυξη του εγκεφάλου, αυτή είναι η πρώτη φορά που η κοινωνική ανισότητα συνδέεται με αλλαγές στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο του παιδιού. Οι επικεφαλής της έρευνας ανέφεραν ότι δεν πρόκειται μόνο για το εισόδημα της κάθε οικογένειας, το ζήτημα αφορά στο πώς κατανέμεται το εισόδημα συνολικά σε όλη την κοινωνία.
Τόσο παιδιά από πλούσιες όσο και από χαμηλόμισθες οικογένειες εμφάνισαν αλλοιώσεις στη νευροανάπτυξη, ενώ αποδείχτηκε ότι αυτό έχει μόνιμο αντίκτυπο στη γενικότερη ευημερία τους.
Ανισότητα και στρες
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η ζωή σε μια άνιση κοινωνία ενισχύει τα αισθήματα άγχους κοινωνικής θέσης και κοινωνικών συγκρίσεων, διαταράσσοντας τα επίπεδα κορτιζόλης -της ορμόνης που συνδέεται με το στρες. Αυτό καταπονεί τον εγκέφαλο και άλλα όργανα, γεγονός που πιθανόν εξηγεί τις αλλαγές στη νευροανάπτυξη.
Η ομάδα χρησιμοποίησε δεδομένα από περισσότερα από 10.000 παιδιά ηλικίας 9-10 ετών σε όλες τις ΗΠΑ, τα οποία συλλέχθηκαν από μία μεγάλη ερευνητική βάση. Η ανισότητα μετρήθηκε με δείκτη που δίνει βαθμολογία 0 για την «τέλεια» ισότητα και βαθμολογία 1 για την απόλυτη ανισότητα.
Κατά την έρευνα, με μαγνητικές τομογραφίες μελετήθηκαν η επιφάνεια και το πάχος του εγκεφαλικού φλοιού των παιδιών, περιοχές που σχετίζονται με τη μνήμη, την προσοχή, το συναίσθημα και τη γλώσσα. Επίσης, εξετάστηκαν οι συνδέσεις μεταξύ διαφόρων περιοχών μέσω της ροής του αίματος.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα παιδιά που ζούσαν σε περιοχές με μεγαλύτερη ανισότητα εμφάνιζαν μειωμένη επιφάνεια φλοιού και αλλαγμένες συνδέσεις ανάμεσα σε πολλαπλές εγκεφαλικές περιοχές. Σύμφωνα με τη μελέτη, αυτές οι αλλαγές φαίνεται να συνδέονται με πιθανά μελλοντικά προβλήματα ψυχικής υγείας και γνωστικών λειτουργιών.
Ψυχική υγεία και πώς επηρεάζεται από την ανισότητα
Η ομάδα των επιστημόνων εξέτασε και τον αντίκτυπο αυτών των αλλαγών στην ψυχική υγεία. Αναλύθηκαν ερωτηματολόγια σε ηλικίες 10 και 11 ετών, 6 και 18 μήνες μετά τις πρώτες εξετάσεις. Τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντικά χειρότερη ψυχική υγεία για τα παιδιά που ζούσαν σε κοινωνίες με μεγάλη ανισότητα.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι τους ενδιαφέρει να εξετάσουν τα αποτελέσματα σε παγκόσμιο επίπεδο, για να έχουν μία συνολικότερη εικόνα για το πώς οι κοινωνικοί παράγοντες –σε αυτήν την περίπτωση η ανισότητα– επηρεάζουν την ευημερία μέσω δομικών αλλαγών στον εγκέφαλο.
Η μελέτη δείχνει ότι η μείωση της ανισότητας δεν αφορά μόνο την οικονομία, είναι ζήτημα δημόσιας υγείας. Οι αλλαγές που παρατηρήθηκαν σε περιοχές που σχετίζονται με τη ρύθμιση των συναισθημάτων και την προσοχή δείχνουν ότι η ανισότητα δημιουργεί ένα τοξικό κοινωνικό περιβάλλον που διαμορφώνει κυριολεκτικά τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσονται τα νεαρά μυαλά, με συνέπειες για όλη τη ζωή.
Οι στρεσογόνοι παράγοντες πλήττουν δυσανάλογα τα παιδιά σε πιο άνισες κοινωνίες, λένε οι μελετητές. Θα ήταν καλό να γίνει μία προσπάθεια να μειωθούν οι αρνητικές επιπτώσεις, μέσω της προώθησης της εμπιστοσύνης και της κοινωνικής συνοχής.
