Ονομάζεται «HALO» και χαρακτηρίζεται από την ιατρική κοινότητα σαν το «Τεστ Παπ του μαστού». Πρόκειται για μια εξέταση που ανιχνεύει άτυπα κύτταρα εντός του υγρού που αναρροφάται από τη θηλή πριν αυτά μετατραπούν σε καρκινικά. Έτσι, εάν την κάνουμε τακτικά (μια φορά το χρόνο) μπορεί ο γιατρός μας να ανιχνεύσει πολύ νωρίς τα προειδοποιητικά σημεία μεταβολών στα κύτταρα των γαλακτοφόρων πόρων, από όπου προέρχονται οι περισσότεροι καρκίνοι του μαστού.    Πώς ακριβώς γίνεται το τεστ; Συνδυάζοντας θερμότητα, μάλαξη και αναρρόφηση με την εφαρμογή ειδικών θηλάστρων στους μαστούς, συγκεντρώνεται μικρή ποσότητα εκκρίματος, προερχόμενο από τους γαλακτοφόρους πόρους. Το έκκριμα αυτό στη συνέχεια υφίσταται κυτταρολογική ανάλυση, όπως ακριβώς συμβαίνει με το έκκριμα του τραχήλου της μήτρας στο τεστ ΠΑΠ. Η εξέταση διαρκεί περίπου πέντε λεπτά, δεν προκαλεί πόνο και δεν έχει καμία παρενέργεια. Τα αποτελέσματα γίνονται γνωστά μέσα σε 3 έως 5 ημέρες. 

Ποιες γυναίκες είναι καλό να το κάνουν και σε ποια ηλικία; Η συγκεκριμένη εξέταση πραγματοποιείται σε ετήσια βάση σε γυναίκες που δεν θηλάζουν και είναι 25 ετών και πάνω. Σε γυναίκες ηλικίας άνω των 55, η παραγωγή εκκρίματος ελαττώνεται κι ενδεικνυόμενη εξέταση είναι η μαστογραφία, εκτός αν η παραγωγή του εκκρίματος συνεχίζεται.

Μπορώ να κάνω την εξέταση αν έχω ενθέματα σιλικόνης; σκουλαρίκι στη θηλή ή θηλάζω; Βασική προϋπόθεση για την επάρκεια και ακρίβεια της εξέτασης είναι η ακεραιότητα των γαλακτοφόρων (εκφορητικών) πόρων. Σε όλες τις προαναφερθείσες περιπτώσεις λοιπόν, αν η προηγούμενη χειρουργική επέμβαση δεν έχει προκαλέσει αλλοίωση στους πόρους, όπως κατά συμβαίνει, η εξέταση μπορεί να γίνει. Σε ό,τι αφορά τις γυναίκες που θηλάζουν, συνιστάται το τεστ να πραγματοποιείται 6 μήνες μετά τη διακοπή του θηλασμού

Κι αν δείξει κάτι;Ασφαλώς δεν τεκμηριώνεται ανάπτυξη καρκίνου, παρά μόνο αυξημένος κίνδυνος σε σχέση με το φυσιολογικό πληθυσμό. Εάν η εξέταση ανιχνεύσει άτυπα κύτταρα στο έκκριμα της θηλής μπορεί να ακολουθήσει τα εξής διαγνωστικά «μονοπάτια»:

  • ερωτηματολόγιο αξιολόγησης του κινδύνου και προληπτική συμβουλευτική 
  • διαγνωστική μαστογραφία, υπερηχογράφημα ή μαγνητική 
  • πιο επιθετική αντιμετώπιση που περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή ή επεμβατικές πράξεις, όπως έκπλυση ή κι εκτομή γαλακτοφόρου πόρου.

Πάντως, συχνά η ατυπία αυτοδιορθώνεται σε μελλοντικές εξετάσεις. 

Πρέπει ακόμα να γνωρίζουμε ότι το τεστ αυτό:1. Δεν αποτελεί διαγνωστική εξέταση, αλλά εξέταση διαλογής πληθυσμού. Έτσι μπορεί να κατατάξει μια γυναίκα σε κατηγορία κάποιου κινδύνου, αν ανιχνεύσει άτυπα κύτταρα στο έκκριμα της θηλής, αυτό όμως δεν σημαίνει πως η γυναίκα πάσχει από καρκίνο. Επισημαίνει απλά έναν αυξημένο κίνδυνο, όπως για παράδειγμα κάνει η αυξημένη χοληστερόλη για τη στεφανιαία νόσο.

2. Σε καμιά περίπτωση δεν αντικαθιστά τη μαστογραφία που, μαζί με τις υπόλοιπες εξετάσεις διαλογής (κλινική εξέταση μαστού και υπερηχογράφημα), θα πρέπει να διενεργείται συστηματικά από την ενδεικνυόμενη ηλικία και μετά.

Με τη συνεργασία του Γιώργου Ν. Μητρόπαππα (Md Phd Γενική, Ογκολογική, Λαπαροσκοπική Χειρουργική, δρ. Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών).