Τα πρώτα του αντανακλαστικά
Όταν το μωράκι σας είναι ακόμα νεογέννητο, θα παρατηρήσετε ότι, αν το χαϊδέψετε στο μαγουλάκι του, θα γυρίσει αμέσως το κεφάλι του προς αυτή την πλευρά και θα ανοίξει το στόμα του αναζητώντας τη θηλή στήθος της μαμάς του. Αυτό είναι το αντανακλαστικό της αναζήτησης, που είναι απαραίτητο για την επιβίωσή του. Πρόκειται για το αρχέγονο αντανακλαστικό του θηλασμού. Αν ακουμπήσετε το δάχτυλό σας στην παλάμη του, εκείνο θα το γραπώσει και θα το σφίξει στη χούφτα του με δύναμη. Το ίδιο θα συμβεί αν αγγίξετε με το δάχτυλό σας τις πατούσες του. Θα δείτε αμέσως να γυρίζει προς τα μέσα τα δαχτυλάκια των ποδιών του, σαν να προσπαθεί δηλαδή να πιάσει αυτό που το ακουμπάει.
Το πρώτο του δόντι
Στην ηλικία των 6 μηνών, το μωρό ξεκινάει κάποια γκρίνια και το πρόσωπό του είναι ασυνήθιστα κατακόκκινο. Στην πραγματικότητα, το πιο πιθανό είναι ότι βγάζει δοντάκια. Ενώ αρκετά μωρά δεν ταλαιπωρούνται, είναι πολλά εκείνα που αντιμετωπίζουν -προσωρινά- κάποια προβλήματα, από μια απλή ξηροστομία μέχρι υψηλό πυρετό. Τα μαλακά δοντάκια, τα οποία είναι οι πρόδρομοι των νεογιλών, κάνουν την εμφάνισή τους την όγδοη εβδομάδα της εγκυμοσύνης και αρχίζουν να σκληραίνουν τον τέταρτο μήνα της κυήσεως. Τα δοντάκια αυτά θα αρχίσουν να βγαίνουν από τα ούλα τον 6ο περίπου μήνα της ζωής του – αν και αρκετές φορές ο χρόνος ποικίλλει και μπορεί να εμφανιστούν από τον 4ο έως το 12ο μήνα.
Τα πρώτα του βήματα
Μέσα στους 12 πρώτους μήνες, το μωρό αρχίζει να θα μπουσουλάει ή να κάνει τα πρώτα του δειλά σηκώματα. Αυτά είναι και τα πρώτα δείγματα της αναζήτησης του για «ανεξαρτησία». Μέσα από πολλές απόπειρες και λάθη, προσπαθεί να ισορροπήσει. Αυτή είναι και η πρώτη του κατάκτηση: Η ισορροπία! Στους 8 με 10 μήνες, θα αρχίσει να κρατά το βάρος του, και έτσι θα μπορεί να πιαστεί από ένα έπιπλο και να στηρίξει τον εαυτό του. Μέχρι να γιορτάσουν τα πρώτα τους γενέθλια, τα περισσότερα παιδιά έχουν καταφέρει να κάνουν το πρώτο τους «δειλό» βηματάκι. Μην ανησυχήσετε αν τα ποδαράκια του μοιάζουν στραβά και τα πέλματά του πλατιά ή αν περπατάει με τα δάχτυλα γυρισμένα προς τα μέσα. Σε αυτό το στάδιο, όλα είναι φυσιολογικά. Ακόμα κι αν κάνει το πρώτο του βήμα, ο έλεγχος που έχει στα πόδια του είναι ακόμα σε εξέλιξη και οι μύες του είναι σχετικά αδύναμοι. Έτσι, συχνά θα παραπατάει και δεν θα μπορεί να ξεκινάει και να σταματάει με ευκολία. Καθώς, όμως, οι γάμπες και οι μηροί του δυναμώνουν και η ισορροπία του βελτιώνεται, μέσα σε λίγους μήνες, θα πατάει γερά στα πόδια του.
Το πρώτο του στερεό γεύμα
Η στιγμή που το παιδί σας αρχίζει να τρώει στερεές τροφές είναι στιγμή απόλαυσης και πειραματισμού, καθώς το μωρό πλέει πρόσω ολοταχώς για τα κανονικά, οικογενειακά γεύματα. Στην ηλικία των 4-6 μηνών, είναι έτοιμο για τις πρώτες του στερεές τροφές. Μερικά μωρά ρίχνονται ανυπόμονα σε αυτή την καινούργια διατροφική περιπέτεια, ενώ άλλα προχωρούν διστακτικά. Τις πρώτες φορές που το μωρό σας δοκιμάζει μια νέα τροφή, ίσως ζαρώσει το προσωπάκι του και φτύσει το φαγητό. Ωστόσο, μην ανησυχείτε, καθώς πρόκειται για μια φυσική αντίδραση στη νέα γεύση και υφή της τροφής. Προσπαθήστε ξανά στο επόμενο γεύμα και, με τον καιρό, το πιθανότερο είναι ότι το μωρό σας θα αποδεχτεί τη νέα τροφή. Βάλτε το να φάει μαζί σας, βοηθώντας το έτσι να αναπτύξει την κοινωνικότητά του. Ενθαρρύνετέ το να χρησιμοποιεί το κουτάλι ή το πιρούνι του. Δείξτε του πώς να βουτάει το κουτάλι στο φαγητό του και να το φέρνει στο στόμα του, όπως και πώς να φέρνει το φλιτζάνι στο στόμα του και να το γέρνει για να πιει.
Η πρώτη του λέξη
Τους πρώτους μήνες της ζωής του, το μωρό σας επικοινωνεί με το εξωτερικό του περιβάλλον με κλάματα, διάφορες κινήσεις και μιμητική προσώπου. Πρόκειται για μια βασική γλώσσα, γεμάτη νοήματα, που μόνον εσείς μπορείτε να καταλάβετε. Όταν του μιλάτε, εκείνο ακολουθεί με προσοχή τις κινήσεις των χεριών σας, ακούει τη φωνή σας, αφομοιώνοντας τους ήχους της. Με αυτό τον τρόπο, μαθαίνει να μιλά ακολουθώντας δύο κατευθύνσεις: από τη μία προσπαθώντας να βγάλει καθαρούς ήχους και από την άλλη βελτιώνοντας τη γλωσσική του κατανόηση, με μια διαρκή διαδικασία μίμησης και αντιπαράθεσης. Η κατάκτηση της γλώσσας συμβαδίζει με την ανάπτυξη της σκέψης. Γύρω στον 8ο μήνα, το μωρό αρχίζει να συνδέει διάφορα ακουστικά ερεθίσματα, όπως και ερεθίσματα αφής. Έπειτα, αρχίζει να φτιάχνει μια νοητική εικόνα και αναπτύσσει μια ιδέα γι’ αυτό που αγγίζει, βλέπει ή ακούει. Μετά τους 12 μήνες, είναι σε θέση να καταλαβαίνει αυτά που ακούει, αλλά υστερεί στο να χειριστεί το ίδιο σωστά τη γλώσσα. Γύρω στον 6ο με 8ο μήνα, θα καταφέρει να πει «ντα», «μα», ενώ μέχρι το 10ο θα προφέρει και διπλές συλλαβές, όπως «μαμά», «μπαμπά».
Ο πρώτος του αποχωρισμός
Μέχρι και τον 7 μήνα, το μωρό σας δεν μπορεί να αντιληφθεί την απουσία σας, συνεπώς ο αποχωρισμός δεν το επηρεάζει, αρκεί να υπάρχει κάποιος ο οποίος θα το φροντίσει σωστά κατά την απουσία σας. Μετά το 10 μήνα, όμως, το μωρό έχει δημιουργήσει ένα δυνατό δεσμό με τη μαμά και τον μπαμπά του. Αυτό σημαίνει ότι από αυτή την ηλικία και μετά, δεν σας αφήνει τόσο εύκολα πια να φύγετε μακριά του, όπως έκανε στους πρώτους 6 μήνες της ζωής του. Αν πρόκειται να το πάτε σε βρεφονηπιακό σταθμό καλό θα ήταν να το προετοιμάσετε για αυτή την «αλλαγή» στην καθημερινότητά του, τουλάχιστον 4 εβδομάδες πριν συμβεί. Αυτό που βοηθάει στη φάση αυτή, είναι η σταδιακή προσαρμογή σε μικρούς και συχνούς αποχωρισμούς, ώστε να είναι προετοιμασμένο για τη στιγμή που θα λείψετε π.χ. ένα πλήρες οχτάωρο.
Το πρώτο του «φετίχ»
Μπορεί να είναι από ένα απαλό χνουδωτό αρκουδάκι μέχρι μια πετσετούλα ή ακόμα και μια κουβερτούλα. Πρόκειται για το «νάνι» του, το οποίο θα αποτελέσει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς του. Θα «παίξει» το ρόλο του παρηγορητή, αφού θα παρατηρήσετε ότι αυτό το φθαρμένο (από τη χρήση) «αρκουδάκι» το σφίγγει στην αγκαλιά του κάθε φορά που πάει κάτι στραβά, και φροντίζει να το κουβαλάει μαζί του, όπου κι αν πάει. Μπορεί να εκπλαγείτε από το πόσο σημαντικό είναι αυτό το αντικείμενο για το παιδί σας. Όταν το κρατά αγκαλιά, παίρνει δύναμη! Είναι η οικεία μυρωδιά, εμφάνιση και υφή, εκείνα που το κάνουν τόσο ξεχωριστό για το μωρό σας. Δρα σαν ηρεμιστικό, αγχολυτικό, υπνωτικό. Είναι ο έμπιστος «φίλος» του, που όμως σταδιακά θα πρέπει να αποχωριστεί και να μην έχει πια ανάγκη, αλλά να στηρίζεται και να εμπιστεύεται τον εαυτό του περισσότερο και να αντλεί ασφάλεια από εκείνον, από εσάς και από το περιβάλλον του γενικότερα.
Τα πρώτα του γενέθλια
Τα πρώτα γενέθλια του μωρού σας είναι αναμφισβήτητα ένα ξεχωριστό γεγονός για εσάς και για εκείνο. Στην ηλικία αυτή ακόμη κι αν δεν είναι σε θέση να συμμετέχει ενεργά στη γιορτή, παρόλα αυτά θα λατρέψει πολλά κομμάτια της, όπως το κεράκι, τα παλαμάκια και την υπέροχη κινητικότητα.
Με τη συνεργασία της Χρυσάνθης Λαθήρα (παιδίατρος), της Ελισσάβετ Κυριακοπούλου (M.S. CCC-SLP παθολόγος λόγου και ομιλίας) και της Βάσως Μακαρώνη (παιδοψυχολόγος).