Πρόσφατα ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της »Εθνικής μελέτης 2017 για την εκτίμηση της συχνότητας και των προσδιοριστικών παραγόντων του Μητρικού Θηλασμού στην Ελλάδα».
Στη χώρα μας έχουν πραγματοποιηθεί από τη Διεύθυνση Κοινωνικής και Αναπτυξιακής Παιδιατρικής του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού (ΙΥΠ) και σε συνεργασία με την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (Τομέας Υγείας του Παιδιού), δύο Εθνικές Μελέτες για την εκτίμηση της συχνότητας και των κύριων προσδιοριστικών παραγόντων του Μητρικού Θηλασμού στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της πρώτης μελέτης (2007) αν και τα ποσοστά έναρξης του μητρικού θηλασμού ήταν υψηλά παρατηρήθηκε σημαντική μείωση στα ποσοστά του αποκλειστικού μητρικού θηλασμού κατά την πρώτη εβδομάδα ζωής ενώ το ποσοστό του αποκλειστικού μητρικού θηλασμού στον 6ο μήνα ζωής ήταν σχεδόν μηδενικό. Τα συμπεράσματα της μελέτης αυτής, οδήγησαν στην υλοποίηση από το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού του Εθνικού προγράμματος προαγωγής του μητρικού θηλασμού «Αλκυόνη: Εθνική Πρωτοβουλία Προαγωγής Μητρικού Θηλασμού» με την συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έναρξη το 2013.
Το πρόγραμμα «Αλκυόνη» έρχεται να ανταποκριθεί στην ανάγκη για προαγωγή του μητρικού θηλασμού στη χώρα μας. Το πρόγραμμα αυτό φιλοδοξεί να αλλάξει τη στάση της Ελληνικής κοινωνίας απέναντι στο μητρικό θηλασμό μέσα από δράσεις που στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού, στην υποστήριξη των γυναικών που επιθυμούν να θηλάσουν και την ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας.
Η πρόσφατη παρουσίαση των αποτελεσμάτων έγινε με σκοπό να παρουσιαστούν οι στόχοι της μελέτης που ήταν:
– Η εκτίμηση της συχνότητας του μητρικού θηλασμού και ο υπολογισμός δεικτών μητρικού θηλασμού (όπως έχουν οριστεί από τον ΠΟΥ) σε βρέφη που έχουν συμπληρώσει τον 6ο μήνα ζωής.
– Η αναζήτηση προσδιοριστικών παραγόντων της συχνότητας του μητρικού θηλασμού στην Ελλάδα.
– Η σύγκριση των αποτελεσμάτων της παρούσας Εθνικής Μελέτης του 2017 με αυτά της αντίστοιχης Εθνικής Μελέτης του 2007
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης…
– Το μητρικό γάλα αποτελεί την καλύτερη επιλογή για τη βρεφική διατροφή τουλάχιστον τους πρώτους 6 μήνες της ζωής. Σύμφωνα με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας τα βρέφη πρέπει να θηλάζουν αποκλειστικά για τους πρώτους 6 μήνες της ζωής τους, για να έχουν την ιδανική αύξηση, ανάπτυξη και υγεία. Είναι γνωστό ότι το μητρικό γάλα έχει θετική επίδραση στην υγεία της μητέρας και του παιδιού και μάλιστα δια βίου.
– Μετά τον 6ο μήνα, προκειμένου να καλυφθούν οι αυξανόμενες διατροφικές ανάγκες των βρεφών, πρέπει να σιτίζονται με ασφαλή και επαρκή συμπληρωματική τροφή, ενώ παράλληλα να συνεχίζουν τον μητρικό θηλασμό έως τα δύο χρόνια της ζωής ή και περισσότερο.
– Στο διάστημα αυτό, η προαγωγή του μητρικού θηλασμού προβλέφθηκε στο Άρθρο 3 του Νόμου 4316/2014 ενώ με την με αριθ. Γ1α/ΓΠοικ45569/15-6-2017 Κοινή Υπουργική Απόφαση καθιερώθηκε η έγγραφη συναίνεση της μητέρας για τη χορήγηση υποκατάστατου μητρικού γάλακτος στα νεογνά εντός των νοσοκομείων και μαιευτηρίων.
– Επιπρόσθετα, στα πλαίσια της ορθότερης -σύμφωνα με τα τρέχοντα επιστημονικά δεδομένα – παρακολούθησης της ανάπτυξης των παιδιών εκδόθηκαν μετά από εισήγηση του ΙΥΠ και σύμφωνη γνώμη της πολιτικής ηγεσίας οι εγκύκλιοι: «Νέο Βιβλιάριο Υγείας του παιδιού», «Κατευθυντήριες οδηγίες για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Παιδιών 0 έως 18 ετών», «Χρήση καμπυλών ανάπτυξης Νέου Βιβλιαρίου Υγείας του Παιδιού» και μετά από εισήγηση της Εθνικής Επιτροπής Διατροφικής Πολιτικής εκδόθηκε η εγκύκλιος «Έγκριση διατροφικών συστάσεων για γενικό πληθυσμό και ειδικές πληθυσμιακές ομάδες».
– Στην τωρινή μελέτη διαπιστώθηκε σημαντική αύξηση του ποσοστού μητρικού θηλασμού σε όλη τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου ζωής τους σε σύγκριση με την προηγούμενη μελέτη. Έτσι, τα ποσοστά του μητρικού θηλασμού βρέθηκαν υψηλότερα από τα αντίστοιχα του 2007 σε όλη τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου καταλήγοντας σε διπλάσιο ποσοστό στον 6ο μήνα (45% έναντι 22%).
– Στην μελέτη του 2017, το 66% των βρεφών ξεκίνησαν να θηλάζουν αποκλειστικά έναντι 41% το 2007. Μετά την πρώτη εβδομάδα, ο ρυθμός μείωσης των ποσοστών του αποκλειστικού μητρικού θηλασμού ακολουθεί πορεία ανάλογη με αυτή της προηγούμενης μελέτης, με τα ποσοστά όμως στον 4ο και 5ο μήνα να είναι περίπου τριπλάσια από αυτά του 2007. Στο τέλος του 6ου μήνα και στις δύο μελέτες το ποσοστό αποκλειστικού μητρικού θηλασμού βρέθηκε <1%, λόγω της πρώιμης εισαγωγής στερεών τροφών στην χώρα μας.
– Η συχνότητα του μητρικού θηλασμού χωρίς υποκατάστατο μητρικού γάλακτος, που μπορεί να θεωρηθεί σημαντικός δείκτης θηλασμού, βρέθηκε υπερδιπλάσια στο τέλος του 6ου μήνα σε σχέση με τη μελέτη του 2007 (24% έναντι 10%), δηλ. 1 στις 4 γυναίκες θηλάζει στον 6ο μήνα χωρίς να δίνει υποκατάστατο μητρικού γάλακτος.
Στο άμεσο μέλλον…
Για τη διαμόρφωση ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος προς το μητρικό θηλασμό και την επίτευξη του προτεινόμενου από τον ΠΟΥ στα πλαίσια των Βιώσιμων Στόχων Ανάπτυξης (SDGs) στόχου για αποκλειστικό μητρικό θηλασμό για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής του 50% των βρεφών, η χώρα μας οφείλει να προβεί στις ακόλουθες δράσεις:
– Διαμόρφωση εθνικού σχεδίου για την προαγωγή του Μητρικού Θηλασμού
– Συστηματική παρακολούθηση της εφαρμογής των διατάξεων του Κώδικα Εμπορίας Υποκατάστατων Μητρικού Γάλακτος που έχουν ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία από το σύνολο των μαιευτηρίων της χώρας
– Συστηματική παρακολούθηση της συμμόρφωσης στη συμπλήρωση του θεσμοθετημένου εντύπου συναίνεσης για τη χορήγηση υποκατάστατου μητρικού γάλακτος
– Θεσμοθέτηση του ρόλου των επαγγελματιών υγείας στα θέματα μητρικού θηλασμού στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας
– Συνέχιση της υλοποίησης της Πρωτοβουλίας για τα «Φιλικά για τα βρέφη» νοσοκομεία
– Ο Μητρικός Θηλασμός θα συμπεριληφθεί στο περιεχόμενο της εκπαίδευσης για τις ειδικότητες της Παιδιατρικής και της Γυναικολογίας ενώ παράλληλα θα υποστηριχθεί η συνεχιζόμενη εκπαίδευση του συνόλου των επαγγελματιών υγείας που ασχολούνται με τη μητέρα και το παιδί.
Με την συνεργασία της κας Ιωάννας Αντωνιάδου-Κουμάτου (Αναπτυξιακή παιδίατρος – Διευθύντρια Κοινωνικής & Αναπτυξιακής Παιδιατρικής Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού – υπεύθυνη του έργου «Αλκυόνη») www.epilegothilasmo.gr