Παιδί και προβλήματα λόγου: Πότε να ανησυχήσω;

Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα προβλήματα λόγου των παιδιών;

Η βαρηκοΐα ακόμα και όταν είναι ήπια ή παροδική μπορεί να ευθύνεται για καθυστέρηση στο λόγο και στην ομιλία. Μια από τις συνήθεις παθήσεις της παιδικής ηλικίας που συνήθως συνοδεύεται από παροδική βαρηκοΐα είναι η εκκριτική ωτίτιδα, στην οποία εμφανίζεται συλλογή υγρού πίσω από το τύμπανο. Η βλάβη του ακουστικού νεύρου που δημιουργεί μόνιμη βαρηκοΐα ή κώφωση είναι μια από τις αιτίες σοβαρών διαταραχών στο λόγο και στην ομιλία.

Τραυλισμός

Συχνά τα παιδιά στα πρώτα στάδια της γλωσσικής τους ανάπτυξης, από αδεξιότητα, άγχος ή ενθουσιασμό, μπορεί να επαναλαμβάνουν λέξεις. Αν πρόκειται για πρόβλημα τραυλισμού, το παιδί θα κομπιάζει στην αρχή, θα επαναλαμβάνει την πρώτη συλλαβή, θα «κολλάει» σε έναν ήχο και θα τον επιμηκύνει, θα έχει ένταση στο πρόσωπό του και θα αποφεύγει να κοιτά στα μάτια το συνομιλητή του. Η διαταραχή αυτή στη ροή του λόγου δεν δημιουργεί άμεσα προβλήματα στη μάθηση, αλλά θα επιβαρύνει ψυχολογικά το παιδί όταν θα μπει στην τάξη. Η καλύτερη αντίδραση είναι να μη σχολιαστεί ο τραυλισμός, να μη δείξει κανείς ότι συμβαίνει κάτι ασυνήθιστο και να δοθεί στο παιδί χρόνος να εκφραστεί. Εξάλλου, είναι μια κατάσταση που με σωστό χειρισμό και βοήθεια από κάποιον ειδικό δίνει στο παιδί τα εργαλεία να ελέγχει την ομιλία του.

Η δυσλεξία είναι μια ειδική μαθησιακή δυσκολία, πράγμα που σημαίνει ότι εξαιτίας της καθυστερεί ή εμποδίζεται η εκμάθηση γραφής και ανάγνωσης από παιδιά που έχουν όλες τις ικανότητες και δυνατότητες για τις εργασίες αυτές. Είναι δηλαδή παιδιά με κανονική ή και ανώτερη νοημοσύνη, χωρίς προβλήματα στην όραση ή στην ακοή. Τα συμπτώματα μπορεί να επηρεάζουν πολλούς τομείς της μάθησης και της εκπαιδευτικής δραστηριότητας, και μπορεί να περιγραφεί ως ειδική δυσκολία στην ανάγνωση, στην ορθογραφία και στη γραπτή γλώσσα. Ο χειρισμός των αριθμών και των μουσικών σημείων, οι κινητικές λειτουργίες και οι οργανωτικές δεξιότητες μπορεί ακόμα να εμπλέκονται.

Ενδείξεις:

 – Αντιστροφές γραμμάτων – αριθμών (ε αντί για 3).

 – Αντιμεταθέσεις ή παραλείψεις ή προσθήκες γραμμάτων (ή συλλαβών) στην ίδια λέξη (λομηι ή λο ή μηλολο αντί για μήλο).

 – Καθρεπτική ανάγνωση ή γραφή (εμ αντί με).

 – Αντικαταστάσεις λέξεων με άλλες παρεμφερούς σημασίας (διαβάζουν ή γράφουν κοντός αντί για χαμηλός).

 – Επιπλέον, δυσκολεύονται να μάθουν πίνακες, σειρές ονομάτων (π. χ. ημέρες της εβδομάδας, μήνες του χρόνου) καθώς επίσης δυσκολεύονται να αντιγράψουν από τον πίνακα ή από σημειώσεις.

 – Αρχίζει να αρθρώνει τα σύμφωνα Π, Μ, Χ, Γ, ΜΠ.

 – Αρθρώνει 20-50 λέξεις

 – Κάνει ερωτήσεις με 2 λέξεις.

 – Σχηματίζει πρόταση με 2 λέξεις.

 – Κατανοεί σύνθετες εντολές (βάλε το παιχνίδι στη θέση του).

 – Αρχίζει να αρθρώνει τα σύμφωνα και τα φωνητικά συμπλέγματα Κ, ΓΚ, ΝΤ, Τ, Φ.

 – Αρθρώνει μέχρι και 300 λέξεις.

 – Σχηματίζει πρόταση με 3 λέξεις.

 – Κάνει ερωτήσεις (Τι; Πού; Γιατί;).

 – Παρακολουθεί διάλογο.

 – Ξεκινά να προφέρει τα Ρ, Σ, Λ, Ξ, Ψ (δεν τα καταφέρνει πάντα).

 – Αρθρώνει μέχρι και 500 λέξεις.

 – Αφηγείται μέρος μιας ιστορίας.

 – Αρθρώνει σχεδόν όλα τα φωνήματα, εκτός ίσως από το Ρ και ορισμένα φωνητικά συμπλέγματα.

 – Το λεξιλόγιό του φτάνει τις 1.000 λέξεις.

 – Σχηματίζει μεγαλύτερες και πιο σύνθετες προτάσεις.

 – Αρθρώνει σχεδόν όλα τα συμφωνικά συμπλέγματα.

 – Αρθρώνει πολυσύλλαβες λέξεις.

 – Χρησιμοποιεί σωστά τους γραμματικούς – συντακτικούς κανόνες.

 – Αφηγείται με άνεση μια ιστορία.

Με τη συνεργασία της Ελισάβετ Κυριακοπούλου (Μ. S. CCC – SLP παθολόγος λόγου και ομιλίας).