Τα ζευγάρια που γίνονται γονείς μετά τα 40 είναι ένα φαινόμενο που σήμερα συμβαίνει με πολύ μεγαλύτερη ένταση σε σχέση με μερικές δεκαετίες πριν. Αυτή η τάση παρουσιάζεται στο βιβλίο «Γονείς μετά τα 40» (“Parents apres 40 ans” εκδόσεις Autrement) που κυκλοφόρησε στη Γαλλία. Σύμφωνα με τη Γαλλική στατιστική υπηρεσία,το ποσοστό των γυναικών που γέννησαν μετά τα 40 για το 2011 φτάνει στο 5% ενώ για το 1991 είναι στο 2,2%. Με βάση τα στοιχεία που μας παραχώρησε η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία, το ποσοστό των γυναικών που γέννησαν μετά τα 40 στη χώρα μας έφτασε το 4,05% ενώ το 1990 ήταν γύρω στο 1,33% κάτι που σημαίνει ότι μέσα σε δύο μόλις δεκαετίες ο αριθμός των γυναικών στην Ελλάδα που γέννησαν μετά τα 40 τριπλασιάστηκε. «Στη σύγχρονη εποχή η επιθυμία και η αυτοπραγμάτωση προηγούνται του καθήκοντος και της υπακοής σε καθορισμένα κοινωνικά σχήματα και αξίες όπως συνέβαινε στον παραδοσιακό κόσμο…Οι σημερινοί περιορισμοί που κάνουν τα ζευγάρια να μεταθέτουν την απόφαση του να κάνουν παιδιά θα μπορούσαν να είναι οικονομικοί, δυσκολία στη σταθερή εργασία, δυσκολία στη δέσμευση σε μόνιμη σχέση και την ευθύνη της πατρότητας ή της μητρότητας, που είναι οι μόνες ιδιότητες που μας ακολουθούν δια βίου…». Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στον Κυριάκο Βλασσόπουλο ψυχοθεραπευτή, ομαδικό αναλυτή τακτικό μέλος της Ελληνικής εταιρείας ομαδικής ανάλυσης και οικογενειακής θεραπείας και της group-analytic society στο Λονδίνο. Παράλληλα, η στατιστική έρευνα στις Η.Π.Α. για την περίοδο από το 1980 ως το 2004, έδειξε ότι ο αριθμός των γυναικών που έγιναν μητέρες  μετά τα 40 τετραπλασιάστηκε. Αυτήν την πληροφορία μας έδωσε η ψυχίατρος Μαρίνα Ιβασιένκο η οποία συμπλήρωσε: «Μια γυναίκα μετά τα 40 είναι πιο συνειδητοποιημένη μητέρα γιατί συνήθως έχει καταφέρει να κάνει την καριέρα της, να αποκτήσει σχετική οικονομική ανεξαρτησία, έχει ασχοληθεί με τα ζητήματα υπαρξιακά κ.λ.π. και η επιθυμία του να κάνει παιδί είναι καθαρά δική της συνειδητοποιημένη επιθυμία και όχι ο κανόνας της κοινωνίας ή μία ανεπιθύμητη συνέπεια κάποιας σχέσης. Το οικονομικό και επαγγελματικό επίπεδο που φτάνει μια γυναίκα στα 40 της προσφέρει επίσης ισορροπία στην προσωπική και οικογενειακή της ζωή. Αισθάνεται ότι υπάρχει το κατάλληλο έδαφος για να δοθεί έμφαση στο παιδί. Να του δώσει αγάπη, φροντίδα και ασφάλεια». Τα παιδιά του δεύτερου γάμου Οι κοινωνιολόγοι Μαρκ Μπεσάν και Ερβέ Λεβιλέν λένε πως η καθυστερημένη μητρότητα και πατρότητα δεν εξηγείται μόνο από την επιθυμία από την επιθυμία μερικών στελεχών να βάλουν σε προτεραιότητα την επαγγελματική τους ζωή πριν τεκνοποιήσουν. Παραπέμπει στη συχνότητα με την οποία έχει αυξηθεί ο αριθμός των οικογενειών των οποίων και οι δύο γονείς έχουν παιδιά από προηγούμενη σχέση αλλά θέλουν να αποκτήσουν κι άλλα με τον καινούργιο τους σύντροφο. Για αυτό το 25% παιδιών που γεννήθηκαν από μητέρες που είναι πάνω από 40 προέρχονται από δεύτερο γάμο. «Από τη δεκαετία του ’70 η ατομική επικράτησε της κοινωνικής λογικής. Οι νόρμες άλλαξαν και το ημερολόγιο του να γίνεις γονιός έγινε λιγότερο αυστηρό.Tο να δεσμευτείς για να αποκτήσεις ένα παιδί έγινε κάτι που καθορίζεται από την επιλογή του κατάλληλου συντρόφου και της κατάλληλης στιγμής», λέει ο Μπαρκ Μπεσάν. Με την εμφάνιση της αμνιοπαρακέντησης μέσα στη δεκαετία του ’70 άλλαξε η βαρύτητα που είχαν οι κίνδυνοι μιας σχετικά καθυστερημένης εγκυμοσύνης κάτι που έδωσε σε όλο και περισσότερες γυναίκες τη δυνατότητα να δοκιμάσουν να αποκτήσουν παιδί αργότερα. Ο γυναικολόγος Νίκος Μπαθρέλος μας είπε: «Έχουν αυξηθεί οι γυναίκες που γίνονται μητέρες μετά τα 40,τα τελευταία 6-8 χρόνια περίπου σε ένα ποσοστό που ξεπερνάει και το 50%. Οι γυναίκες αυτής της ηλικίας ζητούν βοήθεια πλέον σε εμάς γιατί δυστυχώς το ποσοστό γονιμότητας των γυναικών μετά τα 40 πέφτει. Και σε αυτά τα πλαίσια η εξωσωματική σαφώς βοηθάει τις γυναίκες. Τα ποσοστά επιτυχίας είναι περισσότερα με εξωσωματική παρά με φυσικό τρόπο. Ένας λόγος που κάνει τις γυναίκες μετά τα 40 να καταφεύγουν στην εξωσωματική είναι το άγχος… Νιώθουν να περνάνε τα χρόνια με αποτέλεσμα να βλέπουν πιο επιτακτική την ανάγκη να κάνουν κάτι πιο γρήγορα». Σύμφωνα πάντα με τον Έλληνα γυναικολόγο η γονιμότητα μιας γυναίκας μετά τα 40 καθορίζεται γονιδιακά. «Υπάρχουν γυναίκες που είναι γόνιμες μετά τα 40 κι άλλες που δεν είναι. Παρόλο που κάποιες γυναίκες μπορεί να βγάζουν και ωάρια και να είναι σε καλή αναπαραγωγική φάση παρόλα αυτά η ποιότητα των εμβρύων δεν είναι τόσο καλή. Για αυτό καταφεύγουν στην εξωσωματική». «Οι πιθανότητες μια γυναίκα να μείνει έγκυος από μόνη της είναι της τάξεως του 10% σ’ αυτή την ηλικία. Ενώ με την εξωσωματική το ποσοστό φτάνει στο 30 με 35%». Για ακόμα καλύτερες νύχτες Οι εξελίξεις της ιατρικής οδήγησαν και σε κοινωνικές εξελίξεις. Έτσι ο τρόπος που βλέπει η κοινωνία την καθυστερημένη μητρότητα ή πατρότητα έχει επίσης εξελιχθεί. Για τους σαραντάρηδες που έχουν κάνει ένα παιδί η ηλικία δεν είναι πλέον ένα φορτίο. Οι “λευκές νύχτες” μπορεί να τους κουράζουν περισσότερο από ό,τι δέκα χρόνια πριν, αλλά η ωριμότητα τους αποφέρει άλλα οφέλη. Με πρώτο και περισσότερο την εμπειρία γιατί κάποιοι από αυτούς έχουν ήδη μεγαλώσει ένα παιδί. Αλλά ακόμα και η κόπωση σύμφωνα με την ψυχίατρο Μαρίνα Ιβασιένκο έχει να κάνει με την ψυχική μας κατάσταση. «Βεβαίως δεν θα αποκλείσουμε τη συμμετοχή του βιολογικού παράγοντα, σημαντικό όμως είναι ότι η ώριμη μητέρα συνήθως διαθέτει περισσότερες δεξιότητες να διαχειριστεί τις δύσκολες καταστάσεις.Να λύσει ένα πρόβλημα, να κατανοήσει και να επικοινωνήσει με το παιδί». Η συγγραφέας και δημοσιογράφος Μανίνα Ζουμπουλάκη μπορεί να κάνει τη σύγκριση ανάμεσα στις δύο καταστάσεις το να έχεις παιδί δηλαδή πριν και μετά τα 40. «Η βασική διαφορά είναι ότι στο πρώτο μου παιδί (όταν ήταν μικρό κι εγώ επίσης) περίμενα πώς και πώς να κοιμηθεί για να πιω ένα ποτό και να καπνίσω ένα τσιγάρο. Επειδή από τότε κάπνισα πολλά τσιγάρα και ήπια πολλά ποτά… Στο δεύτερο και το τρίτο παιδί τώρα που είμαι Τζουράσικ δεν έχω καμιά πρεμούρα: δεν βιάζομαι σχεδόν ποτέ. Αυτό είναι το υπέρ του να κάνεις παιδιά μετά τα 40-έχεις όλο το χρόνο του κόσμου για το παιδί σου,πολύ περισσότερο σήμερα που είσαι μάλλον/ίσως άνεργη σύμφωνα με τις στατιστικές. Το «κατά» είναι ότι έχεις ανεβασμένες πιθανότητες να κουραστείς περισσότερο σε σχέση με τις πιτσιρίκες μαμάδες, αλλά δεν το σκέφτεσαι ποτέ». Από ό,τι φαίνεται, η τεκνοποίηση μετά τα 40, μοιάζει σαν το υγιέστερο ελιξήριο νεότητας.