Ινομυώματα: Πως αντιμετωπίζονται;

Παρά το γεγονός ότι αρκετές από μας έχουμε ινομυώματα, λίγες γνωρίζουμε περί τίνος ακριβώς πρόκειται, αλλά και τι προβλήματα θα μπορούσαν ίσως να μας προκαλέσουν.

Τα ινομυώματα (ή λειομυώματα) της μήτρας είναι καλοήθεις όγκοι που αναπτύσσονται στο τοίχωμα της μήτρας και συχνά ανευρίσκονται τυχαία, σε κάποιο τακτικό έλεγχο. Αποτελούν την κύρια αιτία (30%)  υστερεκτομής, δηλαδή αφαίρεσης της μήτρας, σε γυναίκες στις ΗΠΑ.

Περίπου το 20-40% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας έχει ινομυώματα στη μήτρα, τα οποία μεγαλώνουν είτε μεμονωμένα είτε ως ομάδες, υπό την επίδραση των γυναικείων ορμονών, των οιστρογόνων. Συνήθως αυξάνονται σε αριθμό και σε μέγεθος με την ηλικία, ενώ μετά την εμμηνόπαυση υποστρέφουν και ανάλογα με το μέγεθος τους είναι δυνατό και να εξαφανιστούν.

– υποβλεννογόνια (εντός της ενδομητρικής κοιλότητας και τα οποία κατεξοχήν συνοδεύονται από αιμορραγίες και υπογονιμότητα)

–  ενδοτοιχωματικά (εντός του τοιχώματος της μήτρας)

–  υπορογόνια (στην εξωτερική επιφάνεια της μήτρας)

Παρόλο που τις περισσότερες φορές δεν δίνουν κλινικά συμπτώματα, οι κύριες εκδηλώσεις των ινομυωμάτων περιλαμβάνουν, έντονες αιμορραγίες είτε στη περίοδο (μηνομητρορραγίες) είτε εκτός περιόδου, άλγος ή πίεση στην κατώτερη κοιλία (ουροδόχο κύστη, έντερο) και δυσκολίες στη σύλληψη. Η εξαλλαγή ενός ινομυώματος σε κακόηθες (σάρκωμα) είναι πολύ μικρή και υπολογίζεται περίπου 0,2-0,4 %.

Η συντηρητική θεραπεία των ινομυωμάτων, η οποία περιλαμβάνει μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, ορμόνες και αγωνιστές της GnRH, μπορεί να μετριάσει τα συμπτώματα, εντούτοις μόνο με τη χειρουργική θεραπεία μπορεί να επιτευχθεί η οριστική αντιμετώπιση τους. Το πότε έχει ένδειξη να αντιμετωπιστεί χειρουργικά ένα ινομύωμα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, οι κύριοι είναι η συμπτωματολογία (αιμορραγίες, πίεση παρακείμενων οργάνων), ταχεία αύξηση του μεγέθους, μεγάλος αριθμός ινομυωμάτων, υπογονιμότητα.

–  Η χειρουργική αντιμετώπιση των ινομυωμάτων, εκτός από την υστερεκτομή, περιλαμβάνει και εναλλακτικές χειρουργικές μεθόδους, όπως την εκπυρήνιση, δηλαδή την αφαίρεση των ινομυωμάτων με ταυτόχρονη διατήρηση της μήτρας. Η μέθοδος αυτή συστήνεται στις γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, καθώς και σε αυτές που αρνούνται να αφαιρέσουν τη μήτρα τους. Παραδοσιακά , η ινομυωματεκτομή (αφαίρεση ινομυώματος) γίνεται μέσα από μεγάλες χειρουργικές τομές, παρόμοιες ή λίγο μικρότερες από αυτές της καισαρικής τομής, μέσω των οποίων αφαιρείται το ινομύωμα και συρράπτεται η μήτρα για να περιοριστεί η αιμορραγία και η λοίμωξη. Επίσης, η επιμελής συρραφή του τοιχώματος της μήτρας εμποδίζει τον κίνδυνο της ρήξης της μήτρας σε περίπτωση μελλοντικής εγκυμοσύνης.

–  Μια νέα μέθοδος αντιμετώπισης των ινομυωμάτων είναι ο εμβολισμός της αγγείωσης τους, ο οποίος προκαλεί την συρρίκνωσή τους. Εντούτοις, ο ελάχιστος αριθμός μελετών αναφορικά με την μακρόχρονη επιτυχία της μεθόδου περιορίζει σημαντικά την εφαρμογή της.

–  Μια άλλη θεραπευτική προσέγγιση  είναι η λαπαροσκοπική αφαίρεση ινομυωμάτων, η οποία προσφέρει τα πλεονεκτήματα της ελάχιστα επεμβατικής μεθόδου, με ταχεία μετεγχειρητική αποκατάσταση και λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο, αλλά προϋποθέτει άριστη χειρουργική ικανότητα του χειρουργού.

Ακόμα και σήμερα η πλειονότητα των ινομυωματεκτομών διενεργείται δια της ανοιχτής μεθόδου, εξαιτίας των περιορισμών της συμβατικής λαπαροσκοπικής μεθόδου. Στους περιορισμούς περιλαμβάνονται η δυσκολία διάκρισης του σωστού πλάνου μεταξύ του ινομυώματος και του μυομητρίου και η αποκατάσταση του τοιχώματος σε πολλαπλά στρώματα για την καλύτερη στήριξη και αιμόσταση.

Επιπλέον, η λαπαροσκοπική εκπυρήνιση ινομυώματος είναι μια χειρουργική πρόκληση για τον γυναικολόγο, με συνέπεια οι επεμβάσεις αυτές να περιορίζονται στις περιπτώσεις με ένα ή το πολύ δύο ινομυώματα, με μέγεθος έως 5cm και κατά προτίμηση με υπορογόνια θέση και στη πρόσθια επιφάνεια ή στο πυθμένα της μήτρας.

Τα υποβλεννογόνια ινομυώματα (αυτά που βρίσκονται εντός της ενδομητρικής κοιλότητας) αφαιρούνται με υστεροσκόπηση, δηλαδή με είσοδο εντός της κοιλότητας μίας μικρής κάμερας και αφαίρεση του ινομυώματος είτε με χρήση ρεύματος (χρήση ρεζεκτοσκοπίου) είτε με την χρήση υστεροσκοπικού morcellator, μίας μοντέρνας και ατραυματικής τεχνικής που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα.

Με την συνεργασία του κ. Σπυρού Βλάχου (Μαιευτήρας – γυναικολόγος)