Ο θυρεοειδής είναι ένας σημαντικός ενδοκρινής αδένας, που βρίσκεται στο λαιμό κάτω από το λάρυγγα και στις δύο πλευρές της τραχείας αμφοτερόπλευρα. Η σπουδαιότητά του οφείλεται στο γεγονός ότι παράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες Τ4 και Τ3, οι οποίες ρυθμίζουν μεταξύ άλλων τον τρόπο με τον οποίο η τροφή μας θα μετατραπεί σε ενέργεια, καθώς και πόσο γρήγορα ή αργά θα κατανεμηθεί και θα καταναλωθεί η ενέργεια αυτή. Είναι, λοιπόν, ο «μαέστρος» ή -αλλιώς- ο «ενορχηστρωτής» μας, και δίνει τον «παλμό» για να γίνουν όλες οι ανθρώπινες λειτουργίες!
Υποθυρεοειδισμός
Τα παιδιά με υποθυρεοειδισμό καθυστερημένης εκδήλωσης (νεανικός υποθυρεοειδισμός) έρχονται από τους γονείς τους στο γιατρό για ωχρότητα, χαμηλό ανάστημα, δυσκοιλιότητα ή διαταραχές στην κινητική τους ανάπτυξη. Συνήθως, στα παιδιά αυτά διαπιστώνεται βραδυψυχισμός και αναστολή της σωματικής ανάπτυξης, όχι όμως πνευματική καθυστέρηση. Διαπιστώνεται ακόμη ξηρότητα του δέρματος, ενώ οι τρίχες της κεφαλής είναι αραιές και ξηρές. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να εμφανίσουν καχεκτική ανάπτυξη των οστών ή των δοντιών τους, ενώ τα παιδιά της σχολικής ηλικίας μπορεί να εμφανίσουν μαθησιακές δυσκολίες και καθυστερημένη εφηβεία. Από τον εργαστηριακό έλεγχο συνήθως η χοληστερίνη βρίσκεται αυξημένη και οι θυρεοειδικές ορμόνες Τ3 και Τ4 χαμηλές, ενώ η TSH είναι αυξημένη.
Η αναζήτηση αντισωμάτων έναντι του θυρεοειδούς αποτελεί χρήσιμο εύρημα για την αξιολόγηση του υποθυρεοειδισμού. Αυξημένη τιμή αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων (antiTPOκαι antiTG) χαρακτηρίζει τη θυρεοειδίτιδα Hashimoto.
Υπερθυρεοειδισμός
Η υπερλειτουργία του θυρεοειδούς, που ονομάζεται υπερθυρεοειδισμός, είναι μια άλλη διαταραχή του θυρεοειδούς και μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, συμπεριλαμβανομένης και της νεογνικής. Η κορύφωση των περιστατικών όμως παρατηρείται κατά την εφηβεία, με την αναλογία αγοριών και κοριτσιών να είναι 1:5. Μόνο το 5% του συνολικού αριθμού των περιπτώσεων υπερθυρεοειδισμού απαντάται πριν από την ηλικία των 15 ετών. Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για μια αυτοάνοση διαδικασία (νόσος Graves).
Ο υπερθυρεοειδισμός, επίσης, οδηγεί σε επιτάχυνση του ύψους και της οστικής ηλικίας κατά την εφηβεία, όμως το τελικό ανάστημα είναι φυσιολογικό. Γενικότερα, πλήττει περισσότερο τα κορίτσια σε σχέση με τα αγόρια. Στα παιδιά συχνά εντοπίζεται δύσκολα, καθώς αναπτύσσεται με αργούς ρυθμούς, αν και υπάρχουν κάποια κοινά σημεία και συμπτώματα που μπορείτε να αντιληφθείτε, όπως αλλαγές στη συμπεριφορά και τη σχολική επίδοση, αϋπνία, ανησυχία, ευερεθιστότητα και οξυθυμία, διογκωμένος θυρεοειδής αδένας, τρέμουλο στα χέρια, αυξημένη όρεξη, αλλά σε συνδυασμό με απώλεια βάρους και διάρροια. Μπορεί, επίσης, να παρατηρήσετε αυξημένη νευρικότητα, εφίδρωση, διαταραχή της συγκέντρωσης, μυϊκή αδυναμία, καθώς και έντονη ταχυκαρδία.
Τι πρέπει να κάνετε
Ο υπερηχογραφικός έλεγχος είναι απαραίτητος. Ο ενδοκρινολόγος καθορίζει τη θεραπεία με αντιθυρεοειδικά σκευάσματα για μεγάλο χρονικό διάστημα και απαιτείται συστηματική παρακολούθηση έως ότου διαπιστωθεί ίαση. Όπως και να έχει, όμως, όταν λαμβάνεται η κατάλληλη θεραπεία, ο έφηβος (και ο μετέπειτα ενήλικας) δεν κινδυνεύει και ο θυρεοειδής θα λειτουργεί φυσιολογικά, διότι η θεραπεία είναι ισόβια! Τέλος, επιβάλλεται η παρακολούθηση των όζων, διότι δεν είναι σπάνια η εμφάνιση θηλώδους ή και θυλακιώδους καρκίνου θυρεοειδούς αδένα, ακόμη και στις μικρές ηλικίες. Εάν κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα σας απασχολεί, μιλήστε με έναν ενδοκρινολόγο το συντομότερο δυνατό, ιδιαίτερα εάν υπάρχει ιστορικό διαταραχών του θυρεοειδούς στην οικογένεια!
Με τη συνεργασία της Βασιλικής Τριάντη (Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος, MD, MSc, PhDc, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών και Συνεργάτης Μαιευτηρίου ΛΗΤΩ, www.endokrinologos-