Βρετανοί επιστήμονες ανακοίνωσαν μια σημαντική επιτυχία στη μάχη κατά του κοροναϊού την περασμένη εβδομάδα, αναφέροντας ότι ανακάλυψαν το πρώτο φάρμακο που μειώνει τους θανάτους μεταξύ των βαριά ασθενών.
Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά μέσα από ένα λιτό δελτίο τύπου. Τώρα ολόκληρη η μελέτη, η οποία δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη και τα αποτελέσματά της μένει να διασταυρωθούν ερευνητικά, αναρτήθηκε στο διαδίκτυο. Και κρύβει μία έκπληξη.
Το φάρμακο – ένα φθηνό, ευρέως διαθέσιμο στεροειδές με την ονομασία δεξαμεθαζόνη, φαίνεται πως όντως βοηθά τους ασθενείς που βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση, βάσει των δεδομένων. Όμως ενδέχεται να είναι επικίνδυνο για άλλους ασθενείς, που περνούν ηπιότερα τη νόσο, ενώ τεράστια σημασία έχει και η στιγμή χορήγησης της θεραπείας.
Το φάρμακο «ενδέχεται να βλάπτει ορισμένους ασθενείς, και δεν είμαστε εντελώς σίγουροι για το ποιοι είναι αυτόί», τόνισε ο Δρ. Σάμουελ Μπράουν, αναπληρωτής καθηγητής πνευμονικής και εντατικής ιατρικής φροντίδας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γιούτα, στο Σολτ Λέικ Σίτι, ο οποίος δεν εμπλέκεται στην έρευνα.
Ξεκινά η χορήγησή του σε ασθενείς
Σε συνέχεια της ανακοίνωσης την περασμένη εβδομάδα, στελέχη ορισμένων αμερικανικών νοσοκομείων ανέφεραν ότι θα ξεκινούσαν να χορηγούν δεξαμεθαζόνη σε ασθενείς κοροναϊού, ενώ ο ΠΟΥ κάλεσε για αύξηση της παραγωγής της συγκεκριμένης ουσίας, προκειμένου να εξασφαλιστεί η επαρκής διαθεσιμότητά της. Αξιωματούχοι δημόσιας υγείας στη Βρετανία περιόρισαν τις εξαγωγές του στεροειδούς.
Τι έδειξε η κλινική δοκιμή
Το φάρμακο ελέγχθηκε σε κλινική δοκιμή σε δείγμα περίπου 6,425 ασθενών στη Βρετανία. Οι επιστήμονες επέλεξαν τυχαία το ένα τρίτο για να τους χορηγηθεί το φάρμακο, ενώ οι υπόλοιποι έλαβαν την καθιερωμένη θεραπεία. Οι ασθενείς της πρώτης ομάδας έλαβαν μια πολύ χαμηλή δόση του φαρμάκου σε καθημερινή βάση, επί 10 ημέρες.
Η δεξαμεθαζόνη ήταν ευεργετική για εκείνους που ήδη νοσούσαν για περισσότερο από μία εβδομάδα, μειώνοντας κατά ένα τρίτο τους θανάτους των ασθενών σε αναπνευστική υποστήριξη και κατά ένα πέμπτο στην περίπτωση εκείνων που λάμβαναν οξυγόνο με άλλα μέσα.
Ωστόσο, οι ασθενείς που έλαβαν το στεροειδές χωρίς να λαμβάνουν οξυγόνο, έτειναν να πεθαίνουν σε λίγο υψηλότερα ποσοστά από εκείνους που βρίσκονταν σε αντίστοιχη κατάσταση χωρίς να λαμβάνουν το φάρμακο, αν και η διαφορά δεν ήταν στατιστικά σημαντική.
Αιτία η βιολογία της ασθένειας
Το ενδεχόμενο το φάρμακο να έχει διαφορετική επίδραση με βάση τα διαφορετικά στάδια της νόσου βγάζει νόημα με βάση τη βιολογία της ασθένειας, αναφέρει ο Δρ. Μάρτιν Τζέι Λάντρεϊ, επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας και καθηγητής ιατρικής και επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Στην περίπτωση των πιο βαριά ασθενών, το ανοσοποιητικό φτάνει σε επιβλαβή επίπεδα υπερδραστηριότητας, πυροδοτώντας τη λεγόμενη καταιγίδα κυτοκίνης, η οποία βλάπτει τον οργανισμό – συμπεριλαμβανομένων των πνευμόνων.
«Είναι σχεδόν σαν μια ασθένεια με δύο φάσεις», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Δρ. Λάντρεϊ. «Στη μία φάση κυριαρχεί ο ιός, ενώ στην ανοσολογική φάση, κυριαρχεί η καταστροφή που προκαλεί το ανοσοποιητικό».
Οι γιατροί είναι επιφυλακτικοί απέναντι στη χρήση στεροειδών, όπως είναι η δεξαμεθαζόνη, για την καταπολέμηση του κοροναϊού, καθώς πρόκειται για αντιφλεγμονώδη φάρμακα που μειώνουν την προστατευτική δράση του ανοσοποιητικού. Στους ελαφρά ασθενείς, οι αρνητικές επιδράσεις τους μπορούν να ξεπεράσουν τις θετικές, σημειώνει ο Δρ. Λάντρεϊ.
«Στο πρώιμο στάδιο της ασθένειας, το ανοσοποιητικό σύστημα είναι σύμμαχός μας», εξηγεί. «Καταπολεμά τον ιό, και το να το «ρίξουμε» δεν είναι καλή ιδέα».
«Στο επόμενο στάδιο, το ανοσοποιητικό σύστημα παύει να είναι φίλος μας – είναι υπεύθυνο για την ανεπάρκεια των πνευμόνων, και η καταπολέμησή του με στεροειδή βοηθά την κατάσταση και αυξάνει τις πιθανότητες επιβίωσης».
Κατάλληλη μόνο για βαριές περιπτώσεις
Άλλοι ειδικοί συμφωνούν, υπογραμμίζοντας ότι η μελέτη έδειξε ότι η δεξαμεθαζόνη δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία ήπιων κρουσμάτων, αλλά ούτε και ως μέσο πρόληψης.
«Είναι πιθανό η χορήγηση της δεξαμεθαζόνης σε ασθενείς που δεν νοσηλεύονται να είναι επιβλαβής», προειδοποιεί ο Δρ. Μπράουν. Οι ασθενείς με ήπιες λοιμώξεις «δεν θα πρέπει να προσπαθούν να πείσουν τους γιατρούς τους να τους γράψουν την ουσία προληπτικά».
Πολλοί επιστήμονες θέλουν να δουν τα αποτελέσματα τη δοκιμής να επαναλαμβάνονται και από άλλη μελέτη και σημειώνουν ότι ορισμένα ερωτήματα δεν απαντώνται πλήρως από τη δημοσίευση. Μεταξύ αυτών και τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα και οι πιθανές νευρολογικές βλάβες στους ασθενείς που έλαβαν την ουσία.
«Αν μια σημαντική μερίδα ασθενών αναρρώνει με ικανοποιητικό και καλοδεχούμενο τρόπο, τότε είμαστε μπροστά σε μια τεράστια νίκη», αναφέρει ο Δρ. Τζέρεμι Φάουστ, γιατρός σε μονάδα εντατικής θεραπείας στο νοσοκομείο Brigham and Women’s στη Βοστόνη.
Γενικώς, όμως, οι ασθενείς που έχουν περάσει εκτεταμένο διάστημα διασωληνωμένοι «έχουν έναν δύσκολο δρόμο μπροστά τους», προσθέτει, ακόμη και αν η δεξαμεθαζόνη αυξάνει τις πιθανότητες να επιβιώσουν.
Πηγή: www.nytimes.com