Είκοσι δευτερόλεπτα. Τόσο χρόνο χρειάζονται τα σταγονίδια που εκπνέουμε να γίνουν αερολύματα. Κι αν έχουμε κολλήσει τον κορωναϊό, τότε τα σωματίδια που υπάρχουν στα αερολύματα, αρχίζουν να αιωρούνται και να «ταξιδεύουν» τον ιό, που παραμένει ζωντανός στον αέρα για 20 ώρες περίπου.
Αν όμως βήχουμε, φταρνιζόμαστε, τραγουδάμε ή φωνάζουμε, τότε παράγουμε αερολύματα άμεσα, και αυτά μπορούν να ταξιδέψουν μέχρι και 5 μέτρα.
Οι διαπιστώσεις αυτές, φέρνουν τους χώρους εργασίας στις πρώτες θέσεις μεταξύ των χώρων με αυξημένο κίνδυνο διασποράς του πανδημικού ιού, με αποτέλεσμα οι ειδικοί να θέτουν θέμα καλού αερισμού και καθαρισμού του αέρα, διότι στις περιπτώσεις αυτές, οι μάσκες δεν αρκούν.
«Το νέφος των σταγονιδίων που εκπνέουμε όταν μιλάμε, έχει μετατρέψει τους χώρους εργασίας σε αντικείμενο έρευνας», σημείωσε ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας καθηγητής Παναγιώτης Μπεχράκης, μιλώντας σε διαδικτυακή εκδήλωση του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛΙΝΥΑΕ) με θέμα «Υγιεινή χώρων εργασίας: Ποιότητα εσωτερικού αέρα και COVID – 19».
Ο καθηγητής, επεσήμανε ότι σε κάθε εκπνοή, εκπέμπουμε πάνω από 3.000 σταγονίδια που η διάμετρός τους ποικίλει από 0,1 μικρό μέχρι 1.500 μικρά. Τα σταγονίδια πάνω από 5 μικρά, πέφτουν κάτω, όμως μικρότερης διαμέτρου αερολύματα ταξιδεύουν. Τα μικροσταγονίδια στεγνώνουν και αφυδατώνονται με αποτέλεσμα να μειώνεται ο όγκος τους, άρα και η διάμετρός τους. Ο βαθμός υγρασίας και θερμοκρασίας στο περιβάλλον, παίζουν σημαντικότατο ρόλο. Τα μικροσωματίδια, παραμένουν αιωρούμενα επί μακρόν και εκτοξεύονται μέχρι 6-8 μέτρα. Κι αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Αν η αναπνοή είναι ήρεμη, η ροή είναι μικρή. Αν η αναπνοή είναι έντονη γιατί παράγουμε σωματικό έργο ή μιλάμε δυνατά ή ψέλνουμε, βήχουμε ή φταρνιζόμαστε, η ροή του αέρα μαζί με την αδράνεια εκτινάσσουν τα σωματίδια, τα οποία μετά, ταξιδεύουν μόνα τους.
Για το λόγο αυτό, επεσήμανε πως είναι απολύτως απαραίτητος ο φυσικός εξαερισμός του χώρου. Και αν είναι τεχνητός, τότε χρειάζεται νέο αέρα, αλλιώς αναδεύει τα σωματίδια.
Ταυτόχρονα έχουν σημασία οι διαστάσεις του χώρου και η αναλογία του αριθμού των εργαζομένων στη διάσταση του χώρου.
Αντίστοιχα χρειάζεται καλός εξαερισμός στις τουαλέτες, καθώς έχουν μικρό όγκο, τις μοιράζονται πολλοί εργαζόμενοι και τα σταγονίδια είναι ιδιαίτερα αυξημένα και από το πεπτικό και ουροποιητικό σύστημα, εκτός του αναπνευστικού.
Ο καθηγητής υπογράμμισε ότι «ο εργασιακός χώρος θεωρείται εξαιρετικά επικίνδυνος για μετάδοση κοροναϊού, με αποτέλεσμα η μάσκα να έχει τεράστια σημασία σε αυτή τη διαδικασία. Γιατί η ροή του εκπεμπόμενου αέρα ελαττώνεται, οι ιοί είναι πολύ λιγότεροι αν η εκπνοή ήταν ελεύθερη και η εκπομπή σταγονιδίων πολύ μικρότερη. Αν μάλιστα και ο δεύτερος φορά μάσκα, κατά την εισπνοή εισπνέει πολύ λιγότερα μολυσμένα σωματίδια.
Στην αρχή της πανδημίας ήταν λάθος που δίναμε έμφαση στις επιφάνειες. Βεβαίως και μπορεί να μεταδοθεί ο ιός από αυτές, όμως δεν είναι αυτή η κύρια οδός μετάδοσης. Ο ιός δεν κολλά μόνο σε κλειστούς, αλλά και στους ανοικτούς χώρους με συνωστισμό».
Συχνότερη μετάδοση από τον αέρα
Στην μετάδοση του ιού, αναφέρθηκε στο πλαίσιο της εκδήλωσης, η Δρ Ευαγγελία Διαπούλη, Ερευνήτρια Βαθμίδας Γ στο Ινστιτούτο Πυρηνικών και Ραδιολογικών Επιστημών και Τεχνολογίας, Ενέργειας και Ασφάλειας του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος.
Η κ. Διαπούλη, τόνισε πως ο ιός μπορεί να αιωρείται στον αέρα για πολλές ώρες, και τα σταγονίδια που παράγουν οι άνθρωποι σε μεγάλες ποσότητες όταν αναπνεουν ή μιλούν, μπορούν να μετατραπούν μόλις σε 20 δευτερόλεπτα αερολύματα, αν η θερμοκρασία είναι 20 βαθμοί και η υγρασία 50%. Τα σταγονίδια μπορούν να εκτοξευθούν μέχρι 2,5 μέτρα, όμως τα αερολύματα μπορεί να ξεπεράσουν τα 6 μέτρα. Όσο για τη διάρκεια ζωής τους στον αέρα, φτάνει τις 20 ώρες.
Οι μάσκες – αν και υπάρχουν διαφορές στην προστασία ανάλογα με το υλικό- το πιο σημαντικό είναι να εφαρμόζουν σωστά. Γιατί ένα κενό μόλις 2% μειώνει την αποτελεσματικότητα της προστασίας της μάσκας κάτω από το 30%.
Ιδιαίτερη σημασία έχει εδώ και ο εξαερισμός και καθαρισμός των εσωτερικών χώρων, γιατί σε κάθε εκπομπή ρύπου, ο καθαρισμός του αέρα δεν επανέρχεται νωρίτερα από μια ώρα. Και χρειάζονται μόλις 10-50 κόπιες του RNA του ιού για να μολυνθούμε.
«Τα διαθέσιμα μέσα μετρούν την ύπαρξη διοξειδίου του αέρα, αυξάνουν τον φρέσκο αέρα, φιλτράρουν τον αέρα που κυκλοφορεί και τον αποστειρώνουν», είπε η κ. Διαπούλη και σημείωσε πως «υπάρχουν φίλτρα πολύ υψηλής απόδοσης, που πετυχαίνουν πολύ καλό εξαερισμό και μειώνουν άμεσα το ιικό φορτίο».
Καταλήγοντας σημείωσε πως η χρήση καθαριστών αέρα εσωτερικού χώρου και αποτελεσματικών συστημάτων εξαερισμού, είναι επιτακτική για την προστασία του κοινού από την covid – 19 σε εσωτερικούς χώρους με κλιματισμό. Το όφελος είναι μεγάλο, γιατί μειώνονται οι επιπτώσεις των αλλεργιών και της ρύπανσης του αέρα και είναι απολύτως απαραίτητη για δημόσια προστασία σε ιατρεία, νοσοκομεία, εστίαση, μέσα μαζικής μεταφοράς, πολυκαταστήματα και χώρους εργασίας.