Κοιλιακός πόνος μπορεί να είναι οποιοσδήποτε πόνος εμφανίζεται στην περιοχή της κοιλιάς, δηλαδή από το τέλος του θώρακα έως τη λεκάνη (βουβωνική χώρα) και μπορεί να έχει διάφορα χαρακτηριστικά στοιχεία.
Ενα πλήθος παθήσεων μπορεί να εκδηλωθεί με πόνο στην περιοχή αυτή, όμως η αιτία του είναι αρκετά δύσκολο να προσδιοριστεί αμέσως. Αλλωστε ο πόνος είναι υποκειμενικό συναίσθημα και επηρεάζεται εκτός των άλλων και από σωματικούς παράγοντες.
Τι είδους πόνος;
Οσον αφορά στη διάρκεια του πόνου, αυτός χωρίζεται σε οξύ και σε χρόνιο πόνο. Οπως καταλαβαίνουμε και από τον χαρακτηρισμό του, οξύς είναι ένας πόνος όταν εμφανίζεται αιφνιδιαστικά. Συνήθως έχει μεγάλη ένταση, και αυτό μπορεί να υποδηλώνει κάποιο σοβαρό πρόβλημα.
Από την άλλη πλευρά, ο χρόνιος πόνος μπορεί να διαρκεί μεγάλο χρονικό διάστημα, έως και μήνες. Ισως να μην επιβάλλεται πάντα η άμεση εξέταση του ασθενούς και μπορεί η διερεύνησή του να διαρκέσει αρκετά.
Αναλόγως με το πού πονάμε, μπορεί να χωριστεί ο πόνος σε άλλες δύο κατηγορίες. Τον πόνο του τοιχώματος της κοιλιάς και του περιτοναίου (δηλαδή της μεμβράνης που περιβάλλει και προστατεύει τα εσωτερικά όργανα της κοιλιάς) και τον πιο βαθύ πόνο από τα διάφορα όργανα της κοιλιάς.
Ο πρώτος ονομάζεται σωματικός ή τοιχωματικός πόνος και ο δεύτερος σπλαγχνικός πόνος. Συνήθως ο δεύτερος είναι πιο βαθύς και εσωτερικός πόνος, ενώ αντιθέτως ο πρώτος είναι συνήθως πιο οξύς και μπορεί κανείς να εντοπίσει το ακριβές σημείο από το οποίο προέρχεται ευκολότερα.
Η διάγνωση
Πολύ σημαντικό για τη σωστή διάγνωση είναι ο γιατρός να γνωρίζει τους μηχανισμούς του πόνου, να λαμβάνει ιδιαίτερα προσεκτικά το ιστορικό και να κάνει λεπτομερή κλινική εξέταση. Πολλές φορές τα συνοδά συμπτώματα βοηθούν να στραφούμε προς τη σωστή κατεύθυνση.
Επίσης η εντόπιση ή η αντανάκλαση που κάνει ένας πόνος μπορεί να μας υποδείξει την αιτία του, δηλαδή το όργανο από το οποίο προέρχεται.
Η κλινική εξέταση της κοιλιάς μπορεί να μας εξασφαλίσει ανεκτίμητες διαγνωστικές πληροφορίες. Ενας ασθενής που δεν μπορεί να μείνει ήρεμα ξαπλωμένος πάνω στο εξεταστικό κρεβάτι, στριφογυρίζει συνεχώς και αισθάνεται άβολα, τότε σίγουρα έχει σοβαρό θέμα και πρέπει να βιαστούμε στη διάγνωση.
Ο γιατρός ξεκινά την εξέταση σταδιακά, πιο ήρεμα και έπειτα αναζητεί περιοχές τοπικής ευαισθησίας, κάποια μάζα που τυχόν μπορεί να ψηλαφήσει ή διογκωμένα όργανα.
Στον γιατρό ή στο νοσοκομείο;
Πότε όμως πρέπει κανείς να απευθυνθεί στον γιατρό του ή σε οργανωμένο σύστημα υγείας; Ποιο είδος πόνου μπορεί να μας ανησυχήσει; Παρακάτω θα αναλύσουμε πέντε βασικές κατηγορίες πόνου που σχετίζονται με σοβαρές παθήσεις. Φυσικά υπάρχουν πολύ περισσότερες, αλλά αυτές δεν πρέπει να ξεφύγουν με τίποτε γιατί ίσως εξελιχθούν πολύ επικίνδυνα!
Πονάς κάτω δεξιά χαμηλά στην κοιλιά; Αυτό μπορεί να σημαίνει οξεία σκωληκοειδίτιδα.
Η σκωληκοειδής απόφυση αποτελεί ένα μικρό τμήμα του παχέος εντέρου. Οταν αυτή για διάφορους λόγους φλεγμαίνει στην κοιλιά , ο πόνος είναι βασανιστικός, ενώ η κοιλιά γίνεται σκληρή και πολύ ευαίσθητη στο άγγιγμα ειδικά δεξιά χαμηλά.
Επίσης, συνήθως συνυπάρχει πυρετός. Το όργανο που φλεγμαίνει μπορεί ακόμη και να σπάσει και τότε αυτό εκδηλώνεται ως περιτονίτιδα γιατί διασπείρει τη φλεγμονή σε όλη την κοιλιακή κοιλότητα (φλεγμονή και λοίμωξη της επένδυσης της κοιλιακής κοιλότητας) που αναπτύσσεται και εξαπλώνεται από το σημείο της ρήξης. Αυτή η κατάσταση αποτελεί ιατρικό επείγον.
Εάν νιώθεις πόνο δεξιά πάνω στην κοιλιά, περίπου κάτω από τον θώρακα που θυμίζει κωλικό και πονάει αρκετά, ειδικά όταν πιέσουμε σε εκείνο το σημείο, τότε μπορεί να φοβηθούμε για οξεία χολοκυστίτιδα ή κωλικό χοληφόρων, όπως λέγεται.
Δηλαδή κάποια πέτρα στη χολή μπορεί να προκάλεσε φράξιμο στους πόρους της χολής και να προκαλεί τον πόνο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει περαιτέρω και σε φλεγμονή της χολής, ίσως και πυρετό.
Εχεις πόνο δυνατό ακριβώς στο κέντρο στην περιοχή του στομάχου; Μπορεί να έχεις τυπικό πόνο πεπτικού έλκους ή δυσπεψίας. Το πεπτικό έλκος πιο συγκεκριμένα κάνει πόνο με χαρακτήρα σαν «δάγκωμα» ή πόνο πείνας.
Μπορεί σε αρχικά στάδια ακόμη και να ανακουφιστεί εάν φάμε κάτι. Ομως οφείλει κανείς να εξεταστεί από τον γιατρό του γιατί το πεπτικό έλκος μπορεί μελλοντικά να αιμορραγήσει και να οδηγήσει σε κρίσιμη κατάσταση για την υγεία μας.
Πολύ σημαντικό είναι να μην παραλείψουμε να ρωτήσουμε τον γιατρό μας όταν νιώσουμε τον πόνο στο κέντρο του στομάχου (επιγάστριο), ειδικά αν συνοδεύεται από αντανάκλαση αριστερά στο χέρι, δύσπνοια ή αρρυθμία.
Εκτός των άλλων μπορεί να κρύβεται κάποια καρδιακή προσβολή (έμφραγμα). Μόνο ο γιατρός μας είναι υπεύθυνος για τη σωστή διάγνωση.
Τέλος, ένας σχεδόν ανυπόφορος ή αλλιώς συνθλιπτικός πόνος μπορεί να είναι αυτός του διαχωριστικού ανευρύσματος. Μπορεί να αντανακλά στην κοιλιακή χώρα αλλά και στον θώρακα φυσικά, χωρίς να είναι εύκολο να προσδιορίσουμε από πού ακριβώς προέρχεται.
Εχει πολύ θορυβώδη συμπτωματολογία και σίγουρα τα συνοδά συμπτώματα ειδοποιούν ότι κάτι σοβαρό συμβαίνει. Είναι εξαιρετικά επείγουσα κατάσταση.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κυρία Αναστασία Μαργούτα, MD, MSc, PhD ειδ. παθολόγο.