Η κριτική σκέψη μάς δίνει τη δυνατότητα να αναγνωρίσουμε ένα ευρύ φάσμα υποκειμενικών αναλύσεων, αλλά με αντικειμενικά κριτήρια, και να αξιολογήσουμε πόσο καλά κάθε ανάλυση θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες μας. Τα πραγματικά γεγονότα μπορεί να είναι δεδομένα, αλλά το πώς θα τα ερμηνεύσουμε είναι κάτι που μπορεί να διαφέρει.
Ο κατάλογος που ακολουθεί αποτελεί παράδειγμα ερωτήσεων που μπορείτε να κάνετε στα παιδιά σας καθημερινά, έτσι ώστε να υποστηρίζετε συνεχώς την ανάπτυξη των δεξιοτήτων σκέψης τους. Τέτοιες ερωτήσεις παρακινούν τα παιδιά να ανακαλούν πληροφορίες, να εφαρμόζουν κάτι που πρόσφατα έμαθαν, να περιγράφουν, να εξηγούν, να εκτιμούν, να ερμηνεύουν νοήματα, να κατανοούν ιδέες, να διατυπώνουν προβλέψεις, να συνάγουν συμπεράσματα, να παρουσιάζουν, να αποδεικνύουν, να εφαρμόζουν αυτά που ήδη γνωρίζουν σε νέες ή άγνωστες καταστάσεις, να συγκρίνουν, να ομαδοποιούν, να κατηγοριοποιούν, να απορρίπτουν, να εμπλουτίζουν, να απλοποιούν, να αντιλαμβάνονται το πώς αλλάζουν τα αποτελέσματα όταν αλλάζουν κάποιες συνθήκες, να δημιουργούν λύσεις, να επιλέγουν την καταλληλότερη λύση και, κυρίως, να αποφασίζουν.
Απλές ερωτήσεις που καλλιεργούν την κριτική σκέψη στα παιδιά
- Πώς θα λύσεις / θα σχεδιάσεις / θα φτιάξεις το…;
- Τι νομίζεις ότι θα συμβεί στη συνέχεια;
- Μπορείς να συγκρίνεις αυτές τις ιδέες / αυτά τα πράγματα;
- Ποιο/α προτιμάς και γιατί;
- Τι σημαίνει το…;
- Τι θυμάσαι από τη χθεσινή μέρα;
- Μπορείς να μου εξηγήσεις πώς εργάστηκες για να…;
- Μπορείς να δώσεις ένα παράδειγμα;
- Αυτό που βλέπουμε τι σου θυμίζει; Πού το ξανασυνάντησες;
- Μπορείς να μου δείξεις πώς να…;
- Μου εξηγείς τι θα συνέβαινε αν…;
- Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ…;
- Αυτά τα δύο…. μοιάζουν πολύ! Γιατί;
- Πώς θα περιέγραφες…;
- Δεν καταλαβαίνω τις οδηγίες αυτού του παιχνιδιού. Μπορείς να μου τις εξηγήσεις;
- Ποια είναι η κύρια ιδέα του βιβλίου που διάβασες, της ταινίας / τηλεοπτικής εκπομπής, που παρακολούθησες, του επιτραπέζιου παιχνιδιού που έπαιξες;
- Υπάρχουν γεγονότα στην ταινία / τηλεοπτική εκπομπή που παρακολουθείς που δεν θα μπορούσαν πραγματικά να συμβούν; Γιατί;
- Ποιο τέλος θα προτιμούσες να είχε η χθεσινή μας μέρα / η ταινία που παρακολούθησες / το βιβλίο που διάβασες;
- Μπορείς να βρεις το λάθος στο…;
- Υπάρχει καλύτερη λύση για…; Ποια;
- Μπορείς να μου πεις, με λίγα λόγια, την ιστορία του βιβλίου, της ταινίας, της εκπομπής, της εκδρομής, της μέρας σου στο σχολείο κ.λπ;
- Γιατί, νομίζεις, αυτός ο κινηματογραφικός / τηλεοπτικός ήρωας συμπεριφέρθηκε με αυτόν τον τρόπο;
- Τι θα έκανες εσύ αν ήσουν στη θέση του ήρωα του βιβλίου / της ταινίας / του ηλεκτρονικού παιχνιδιού κ.ά.;
- Μπορείς να βάλεις τα παιχνίδια σου (π.χ. τα ζωάκια σου) σε διάφορες ομάδες; Εξήγησέ μου τον τρόπο.
- Τι πιστεύεις για…;
- Τι θα άλλαζες στο…;
- Πώς θα είχες χειριστεί…;
- Ποιες είναι οι συνέπειες του…;
- Ποια είναι τα υπέρ και τα κατά του…;
- Υπάρχουν άλλες επιλογές για…;
- Αν το… δεν συνέβαινε ποτέ, πώς θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα σήμερα;
- Με πόσους διαφορετικούς τρόπους μπορούμε να…;
- Γιατί, νομίζεις, εδώ έκανες λάθος;
- Πώς μπορείς να αποφύγεις παρόμοια λάθη στο μέλλον;
- Πώς θα βελτίωνες το…;
- Αν μπορούσες, τι θα άλλαζες στον χαρακτήρα σου;
- Πώς μπορείς να γίνει καλύτερος/η στο…;
- Τι θα προτιμούσες να κάνουμε τον ελεύθερό μας χρόνο; Γιατί;
- Μπορείς να βοηθήσεις στο να αποφασίσουμε π.χ. τι θα φάμε κάθε μέρα της βδομάδας που έρχεται;
- Μπορείς να εξηγήσεις στους φίλους σου πώς να έρθουν σπίτι μας;
- Πώς θα οργάνωνες το πάρτι γενεθλίων του αδελφού / της αδελφής σου;
- Γιατί νομίζεις το μικρό σου αδελφάκι τώρα κλαίει τόσο έντονα;
- Ποιο δώρο ταιριάζει να αγοράσουμε για τον/τη…; Γιατί;
- Μπορείς να αναπτύξεις ένα πλάνο για το τι θα κάνουμε το Σαββατοκύριακο;
- Πώς θα ντυνόσουν αν θα πηγαίναμε π.χ. εκδρομή στα χιόνια;
- Τι θα άλλαζες στο δωμάτιό σου και γιατί;
- Πώς φαντάζεσαι το…;