Με τους ειδικούς να μας υπενθυμίζουν καθημερινά την ανάγκη να ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας ώστε να οικοδομήσουμε την αυτοπεποίθησή τους, δεν είναι παράξενο που πολλοί από εμάς τα «λούζουμε» διαρκώς στα καλά λόγια. Ωστόσο, η επιβράβευση δεν έχει αξία από μόνη της. Αν επιλέξουμε να επαινέσουμε το παιδί για τους λάθος λόγους ή με τις λάθος λέξεις, είναι πολύ πιθανό η καλή μας πρόθεση να γυρίσει μπούμερανγκ. Τέτοιου είδους κοπλιμέντα που πρέπει να εξοριστούν επειγόντως από την καθημερινότητά μας, είναι τα παρακάτω.
«Είσαι πολύ έξυπνος/ έξυπνη»
Έχουμε μάθει να θεωρούμε πως η εξυπνάδα είναι έμφυτο στοιχείο – συχνά την αντιμετωπίζουμε ως βιολογικά προκαθορισμένη. Όταν, λοιπόν, επαινούμε το παιδί κατ’ αυτόν τον τρόπο όταν καταφέρνει κάτι με ευκολία, το κάνουμε να αμφισβητεί τον εαυτό του πιο έντονα όταν δυσκολεύεται σε κάτι και να τα παρατάει. Αντιθέτως, επαινώντας το βοηθάμε να δείχνει επιμονή και αυξάνουμε τις πιθανότητες να επιτύχει τους στόχους του.
«Είμαστε πολύ περήφανοι που πήρες Άριστα»
Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να μην εξαίρουμε μια έμφυτη ιδιότητα του παιδιού, όμως και πάλι εστιάζουμε στο αποτέλεσμα. Φυσικά, δεν θα πρέπει να αγνοούμε τις επιτυχίες του, όμως ακόμη πιο σημαντικό είναι να το επιβραβεύουμε στην πορεία του προς αυτές. Για παράδειγμα, αντί για το «Α» στα μαθηματικά, μπορούμε να το συγχαρούμε όταν καταλάβει τη διαίρεση ή όταν, αν και είναι ακόμη μπερδεμένο, δείχνει υπομονή και πρόθεση να μάθει.
«Είσαι πολύ καλό παιδί»
Κανένας άνθρωπος δεν είναι πάντα καλός, και το ίδιο ισχύει και για τα παιδιά μας, τα οποία όμως είναι λίγο μικρά για να κάνουν αυτή την εκλογίκευση. Έτσι, όταν αντί να αναφερόμαστε στις εκάστοτε πράξεις τους τούς λέμε ότι είναι γενικώς «πολύ καλά παιδιά», εκείνα σκέφτονται όλες τις συμπεριφορές ή τους συλλογισμούς που ξέρουν ότι δεν θα μας άρεσαν. Αυτό ενισχύει τις πιθανότητες να συμπεριφερθούν άσχημα για να διαλύσουν την… παρεξήγηση ή (ακόμη χειρότερα) να πιστέψουν ότι πρέπει πάντοτε να φαίνονται άψογα για να έχουν την αποδοχή μας.
«Τι όμορφη που είσαι!»
Έχουμε την τάση να κάνουμε συχνά κοπλιμέντα για την εμφάνισή τους στα μικρά κορίτσια. Με αυτόν τον τρόπο τους δείχνουμε ότι αυτό είναι το πρώτο και το σημαντικότερο πράγμα που παρατηρούμε σε εκείνα και τα μαθαίνουμε να συνδέουν την αξία τους με το πώς μοιάζουν εξωτερικά.
«Τι σκληρός άντρας!»
Αντιθέτως, τείνουμε να επαινούμε τα αγόρια για τις στερεοτυπικά αρρενωπές συμπεριφορές, και κυρίως για τη δύναμη και τη σκληρότητα. Αυτό τα κάνει σταδιακά να καταπιέζουν τα συναισθήματα που δεν χωρούν σε αυτό το καλούπι και ενδέχεται να τα κάνει έως και επιθετικά, προκειμένου να αντλήσουν τέτοιου είδους σχόλια. Εκτός αυτού, η δυσκολία πολλών ενήλικων ανδρών να φανούν ευάλωτοι και η απόσυρση στον εαυτό τους τούς κάνει πιο επιρρεπείς στην κατάθλιψη και τους δημιουργεί εμπόδια στην αναζήτησης της απαραίτητης βοήθειας.
«Είσαι ο καλύτερος/ η καλύτερη»
Η συγκεκριμένη φράση ωθεί τα παιδιά στο να επιθυμούν να ξεπερνούν όλα τα υπόλοιπα στις δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχουν, πράγμα που είναι αδύνατον να συμβαίνει πάντοτε. Αυτό μπορεί να τα κάνει να βιώσουν συναισθήματα ανεπάρκειας ή να στρέψουν την προσοχή τους αποκλειστικά σε πράγματα στα οποία τα καταφέρνουν εύκολα, ώστε να μην χαλάσουν την εικόνα σας για εκείνα. Προσπαθήστε να συγκρίνετε τα επιτεύγματα του παιδιού μεταξύ τους και όχι σε σχέση με τις επιτυχίες άλλων παιδιών.