Παιδιά: Αντιμετωπίζοντας τους φόβους τους

Οι φόβοι είναι κατά κανόνα μέρος της ομαλής ανάπτυξης κάθε παιδιού. Αποτελούν, όπως πολλές φορές έχουμε πει, μια φυσιολογική αντίδραση προσαρμογής, που στόχο έχει να κινητοποιήσει το παιδί σε γεγονότα ή καταστάσεις που αποτελούν έναν φανταστικό ή πραγματικό κίνδυνο.

Πώς ξεπερνιούνται ώστε να μην παγιωθούν και να μην υπάρξουν μακροπρόθεσμα δυσάρεστα αποτελέσματα;

Διαβάστε επίσης: Ανατροφή: Τι είναι η μέθοδος Pikler;

Κοινοί παιδικοί φόβοι ανά ηλικία

Σ’ ένα μωρό, από τον έβδομο κυρίως μήνα και μετά, μπορεί να δημιουργηθεί άγχος και φόβος απέναντι στα ξένα πρόσωπα, το οποίο θα αρχίσει να υποχωρεί περίπου από το δωδέκατο μήνα και μετά. Επιπλέον, μπορεί να υπάρξει το άγχος του αποχωρισμού, το οποίο πιθανότατα θα αρχίσει να ξεπερνιέται γύρω στο τρίτο έτος της ηλικίας του.

Από ενός έως τριών ετών, τα παιδιά αρχίζουν να κάνουν νέες γνωριμίες και να ζουν πρωτόγνωρες καταστάσεις. Τότε εμφανίζεται ο φόβος για το γιατρό ή ο φόβος για τα ζώα, συχνά όταν έχει προηγηθεί μια αρνητική εμπειρία.

Μετά την ηλικία των δύο ετών, το παιδί γίνεται όλο και πιο ανεξάρτητο, ενώ η φαντασία του αρχίζει να αναπτύσσεται. Τώρα, δε φοβάται μόνο πραγματικές καταστάσεις, αλλά και το δικό του εσωτερικό κόσμο. Σε αυτό το στάδιο μπορεί να εμφανιστούν φόβοι για το σκοτάδι, τους κεραυνούς και τις αστραπές.

Στα παιδιά τριών έως έξι ετών, η φαντασία αναπτύσσεται ακόμη περισσότερο, όπως επίσης και οι γνώσεις τους. Στις ηλικίες αυτές, εμφανίζονται φόβοι που συνδέονται με γεγονότα ή καταστάσεις που προκαλούν ανασφάλεια. Ο φόβος για τα τέρατα, ο φόβος της ασθένειας, ο φόβος της αποτυχίας.

Από την ηλικία των έξι ετών και άνω, οι φόβοι αφορούν περισσότερο την καθημερινή ζωή. Τότε είναι που αρχίζει το παιδί να φοβάται μη χτυπήσει, μην πάθει κάτι είτε αυτό είτε οι γονείς του, ενώ εμφανίζεται και ο φόβος του θανάτου, ο οποίος γίνεται πιο έντονος συνήθως γύρω στην ηλικία των οχτώ ετών.

Πιθανοί τρόποι αντιμετώπισης

Διάλογος

Αν πρόκειται για κάποιο φυσικό φαινόμενο, εξηγήστε στο παιδί τι ακριβώς είναι αυτό που συμβαίνει. Συζητήστε μαζί του ακόμα κι αν πρόκειται για έναν «παράλογο» φόβο. Μην ξεχνάτε ότι για το παιδί ο φόβος αυτός είναι υπαρκτός. Προσπαθήστε να το βοηθήσετε να αντιμετωπίσει τους φόβους του, δείχνοντας πάνω απ’ όλα εσείς οι ίδιοι, ήρεμοι.

Ασφάλεια

Ένα παιδί νιώθει ασφαλές όταν έχετε μια σταθερή στάση και συμπεριφορά και όταν το ακούτε.

Είναι σημαντικό δε, να αποφεύγετε τις απειλές με φανταστικά ή υπαρκτά ζώα ή άτομα. Επιπλέον, αποφύγετε τις προσβολές και την πίεση, καθώς αποτελούν τακτικές που έχουν τα αντίθετα αποτελέσματα.

Κεφάλαιο «σκοτάδι»

Σχεδόν όλα τα παιδιά μεταξύ δύο και πέντε ετών παρουσιάζουν φόβο για το σκοτάδι. Συνήθως αυτός ο φόβος εμφανίζεται σε μια σημαντική στιγμή για το παιδί, όπως όταν μαθαίνει κάτι καινούργιο ή τη στιγμή που γίνεται μια αλλαγή στη ζωή του. Ο βαθύτερος λόγος του φόβου αυτού είναι το άγχος του παιδιού πως θα χάσει τα σημεία αναφοράς του. Μέσα στο σκοτάδι δε βλέπει τα πρόσωπα που το προστατεύουν, αλλά ούτε το χώρο στον οποίο βρίσκεται.

Για να βοηθήσετε το παιδί:

• Καθησυχάστε το και μιλήστε του την ώρα που ξυπνάει.
• Δείξτε του πως δεν υπάρχει λόγος να φοβάται και πως δεν είναι κανείς εκεί.
• Ένα φωτάκι αναμμένο θα μπορούσε να «διαλύσει» το σκοτάδι και να βοηθήσει αρκετά.

Μη… φοβάστε

Συνήθως, οι παιδικοί φόβοι με τον καιρό υποχωρούν, επομένως δε χρειάζεται να ανησυχείτε. Όταν όμως βλέπετε πως οι φόβοι επιμένουν σε σημείο να δυσκολεύουν το παιδί στην καθημερινότητά του, καλό είναι να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ειδικού για κατάλληλη αντιμετώπιση και καθοδήγηση.