Ναι, το άγχος που βιώνουν τα παιδιά όταν προσπαθούν να ξεπεράσουν μια πρόκληση μπορεί να είναι βοηθητικό. Όταν τα παιδιά βιώνουν δυσφορία και καταφέρνουν να την ξεπεράσουν, ενισχύουν τις ικανότητές τους, την αυτοεκτίμηση καθώς και την ανθεκτικότητά τους. Ουσιαστικά, η αίσθηση του άγχους λειτουργεί ως κινητήρια δύναμη που τα ενθαρρύνει να αναπτύξουν νέες δεξιότητες και να ξεπεράσουν τους φόβους ή τις αμφιβολίες τους. Αυτή η διαδικασία ενίσχυσης της ικανότητας του παιδιού να αντιμετωπίζει δύσκολες καταστάσεις είναι σημαντική για την ανάπτυξή του και καθοριστική για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στη ζωή του στο μέλλον.
Φυσικά, η υπερβολική ή παρατεταμένη πίεση μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές συνέπειες, γι’ αυτό είναι σημαντικό να παρέχονται τα σωστά εργαλεία και η κατάλληλη υποστήριξη έτσι ώστε το άγχος να μην καταστεί υπερβολικό και να λειτουργεί ως εφαλτήριο για την ανάπτυξη, αντί να γίνεται εμπόδιο.
Διαβάστε επίσης: Πώς δεν θα μπλέξει το παιδί με… κακές παρέες;
Πότε το άγχος είναι πρόβλημα
Το άγχος θεωρείται πρόβλημα όταν επηρεάζει σημαντικά την καθημερινή ζωή και την ψυχική υγεία ενός παιδιού.
Μερικές ενδείξεις ότι το άγχος είναι προβληματικό, περιλαμβάνουν:
Συνεχιζόμενο και υπερβολικό στρες
Όταν το παιδί βιώνει στρες συνεχώς, ακόμη και όταν δεν υπάρχει άμεση απειλή ή πρόκληση κι αν αυτό το συναίσθημα παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να υποχωρεί, μπορεί να καταστεί επιβλαβές.

Σωματικά συμπτώματα
Εάν το άγχος εκδηλώνεται με σωματικά προβλήματα, όπως πονοκεφάλους, πόνους στο στομάχι, αϋπνία ή διαταραχές στην όρεξη, αυτό μπορεί να είναι ένδειξη ότι το άγχος έχει αρνητική επίδραση στην υγεία του παιδιού.
Αποφυγή καθημερινών δραστηριοτήτων
Αν το παιδί αποφεύγει να συμμετέχει σε συνηθισμένες δραστηριότητες, όπως το σχολείο και τα παιχνίδια με φίλους λόγω άγχους, αυτό μπορεί να δείχνει ότι έχει αρχίσει να επηρεάζει την ποιότητα της ζωής του.
Αδυναμία να διαχειριστεί τις συναισθηματικές αντιδράσεις
Όταν το παιδί έχει υπερβολικές αντιδράσεις σε καθημερινά ερεθίσματα ή δυσκολίες, όπως έντονες εκρήξεις θυμού, φόβους ή ανησυχία, αυτό μπορεί να υποδηλώνει ότι δεν μπορεί να διαχειριστεί το άγχος του με υγιή τρόπο.
Απώλεια αυτοεκτίμησης
Αν το στρες επηρεάζει την ικανότητα του παιδιού να πιστεύει στις ικανότητές του, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξανόμενα συναισθήματα αποτυχίας ή φόβου.
Κακή σχολική απόδοση ή κακές κοινωνικές σχέσεις
Το άγχος μπορεί να επηρεάσει τις επιδόσεις του παιδιού στο σχολείο, την επικοινωνία με τους δασκάλους ή τους συμμαθητές του καθώς και τις σχέσεις του με την οικογένεια και τους φίλους.
Αν το άγχος ενός παιδιού φτάνει σε τέτοιο επίπεδο, που επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργικότητα ή την ευημερία του, είναι σημαντικό να ζητηθεί η βοήθεια από έναν επαγγελματία, όπως ψυχολόγο ή παιδοψυχίατρο. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει το παιδί να μάθει στρατηγικές για να διαχειρίζεται το άγχος και να μειώσει τις επιπτώσεις του στην καθημερινή του ζωή.
Πώς βοηθάμε τα παιδιά να έχουν «θετική δυσφορία»
Θέτοντας ρεαλιστικές προσδοκίες και όρια
Είναι σημαντικό να θέτουμε ρεαλιστικές προσδοκίες και να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να επιδιώκουν να πετύχουν το καλύτερο που μπορούν χωρίς να τα πιέζουμε υπερβολικά. Όταν γνωρίζουν ότι οι προσδοκίες είναι σαφείς και δίκαιες, το άγχος που νιώθουν μπορεί να γίνει κινητήριος δύναμη για να προσπαθήσουν περισσότερο και να επιτύχουν.
Ενθάρρυνση της προσπάθειας
Είναι σημαντικό να επικεντρωνόμαστε στην προσπάθεια που καταβάλλει το παιδί και όχι μόνο στο τελικό αποτέλεσμα. Αυτό ενθαρρύνει την ανάπτυξη της ανθεκτικότητας και της συνείδησης ότι τα λάθη είναι μέρος της μάθησης και όχι κάτι που πρέπει να αποφευχθεί.
Προώθηση της αυτονομίας
Είναι απαραίτητο να προσφέρουμε στα παιδιά τη δυνατότητα να βρίσκουν λύσεις στα προβλήματά τους. Όταν σκέφτονται και ενεργούν μόνα τους για να λύσουν προβλήματα, ενισχύεται το αίσθημα της αυτοεκτίμησης. Η υπερβολική προστασία μπορεί να εντείνει το άγχος, καθώς το παιδί δεν μαθαίνει να αντιμετωπίζει καταστάσεις μόνο του.
Γινόμαστε το καλό παράδειγμα
Τα παιδιά μαθαίνουν πολλά από τα συναισθηματικά μοντέλα των γονιών ή των φροντιστών τους. Αν βλέπουν ότι οι ενήλικες γύρω τους διαχειρίζονται το άγχος με ηρεμία, θα είναι πιο πιθανό να το κάνουν κι αυτά. Ένα καλό παράδειγμα είναι να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες με θετική προοπτική και χωρίς πανικό, ενισχύοντας έτσι την αντίληψη ότι το άγχος είναι φυσιολογικό και διαχειρίσιμο.
Προσφορά υποστήριξης
Αν και το θετικό άγχος είναι σημαντικό για την ανάπτυξη, η υποστήριξη από τους γονείς και τους δασκάλους είναι εξίσου σημαντική. Η ενθάρρυνση, οι έπαινοι και οι στρατηγικές χαλάρωσης μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να νιώσει ότι έχει τα εφόδια που χρειάζεται για να αντιμετωπίσει την πρόκληση χωρίς να αισθάνεται μόνο ή υπερβολικά πιεσμένο.
Αναγνώριση και αντιμετώπιση του φόβου της αποτυχίας
Πρέπει να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να βλέπουν την αποτυχία ως μέρος της διαδικασίας μάθησης. Όταν τα παιδιά κατανοούν ότι τα λάθη είναι φυσιολογικά, το άγχος τους μπορεί να γίνει δημιουργικό. Ενθαρρύνοντας τη θετική στάση απέναντι στην αποτυχία, τα παιδιά αναπτύσσουν την ανθεκτικότητα που χρειάζονται για να συνεχίσουν να προσπαθούν και να μαθαίνουν.
Προώθηση της δημιουργικότητας
Το άγχος που προκύπτει από την ανακάλυψη και τη δημιουργία ενθαρρύνει το παιδί να εξερευνά νέες δυνατότητες και να αναπτύσσει δεξιότητες. Δώστε τους ευκαιρίες να εκφραστούν μέσω καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων, παιχνιδιών ή άλλων δημιουργικών έργων που τα προκαλούν με θετικό τρόπο.
Μικρές προκλήσεις με σταδιακή κλιμάκωση
Για να προετοιμάσουμε το παιδί να αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις, ξεκινάμε από μικρότερες που το ενθαρρύνουν να ξεπεράσει τα όριά του και να αναπτύξει ανθεκτικότητα και αυτοεκτίμηση. Με αυτόν τον τρόπο, το άγχος που βιώνει το παιδί μπορεί να είναι ελεγχόμενο και θετικό.