Η πίεση από τους συνομηλίκους είναι η επιρροή που ασκείται από άτομα που ανήκουν στην ίδια κοινωνική ομάδα. Είναι επίσης ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την επίδραση αυτής της επιρροής σε ένα άτομο, προκειμένου να προσαρμοστεί ώστε να γίνει αποδεκτό από την ομάδα. Συνήθως, θεωρούμε την πίεση από τους συνομηλίκους ως κάτι αρνητικό. Στην πραγματικότητα όμως, δεν είναι πάντα κακή. Μερικές φορές, μπορεί να επηρεάσει θετικά τα παιδιά.
Παράλληλα, ο τρόπος που αντιδρά ένα παιδί στην πίεση από τους συνομηλίκους μπορεί να αναδείξει διάφορα χαρακτηριστικά του. Για παράδειγμα, οι ηγετικές φυσιογνωμίες τείνουν να είναι λιγότερο επιρρεπείς σε αρνητικές μορφές πίεσης. Αντίθετα, έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι πιο επιρρεπή στην επιρροή των συνομηλίκων και στην επιθυμία να συμμορφωθούν. Τα περισσότερα παιδιά πάντως επιθυμούν έντονα να ανήκουν σε μια ομάδα και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στο να μην τα κοροϊδεύουν, να μην τα απορρίπτουν και να μην τα αποκλείουν. Ως αποτέλεσμα, είναι στην πλειονότητά τους πρόθυμα να κάνουν αυτά που τους λένε οι συνομήλικοί τους.
Διαβάστε επίσης: Πώς να συνδεθώ με τα παιδιά μου
Θετική πίεση
Η θετική πίεση από τους συνομηλίκους προκύπτει όταν οι συνομήλικοι ενθαρρύνουν θετικές δραστηριότητες και προωθούν την ανάπτυξη.
Ορισμένα παραδείγματα θετικής πίεσης, περιλαμβάνουν:
- Παρότρυνση ενός φίλου να μελετήσει περισσότερο για να βελτιώσει τους βαθμούς του.
- Αποταμίευση χρημάτων για μια μεγάλη αγορά και ενθάρρυνση των φίλων να κάνουν το ίδιο.
- Αποδοκιμασία των «αστείων» εις βάρος των άλλων.
- Αποτροπή επικίνδυνων συμπεριφορών.
Αρνητική πίεση
Η αρνητική πίεση από τους συνομηλίκους περιλαμβάνει κοινωνική πίεση για να κάνει κάποιος κάτι επικίνδυνο ή επιβλαβές:
- Παρότρυνση ενός φίλου να παραλείψει το σχολείο.
- Ενθάρρυνση ενός συνομηλίκου να εμπλακεί σε καυγά ή εκφοβισμό άλλου.
- Πίεση ενός φίλου να κάνει κάποια κατάχρηση.
Οι συνέπειες
Καθώς το παιδί μεγαλώνει, οι συνομήλικοι θα παίζουν όλο και πιο σημαντικό ρόλο στη ζωή του. Οι φίλοι μπορούν να επηρεάσουν πολλά πράγματα, όπως:
- Τι είδους μουσική ακούν τα παιδιά.
- Ποια χόμπι έχουν.
- Τι φοράνε.
- Πώς περνάνε τον χρόνο τους.
- Πώς μιλάνε.
Η έρευνα δείχνει ότι τα αγόρια στην εφηβεία είναι πιο επιρρεπή στην πίεση για επικίνδυνες συμπεριφορές από ό,τι τα κορίτσια. Τα κορίτσια, από την άλλη, είναι πιο πιθανό να βιώσουν πίεση για την εμφάνισή τους.
Ορισμένα από τα πιθανά οφέλη της πίεσης
- Φιλία και υποστήριξη: Οι φίλοι μπορεί να αποτελούν μια εξαιρετική πηγή υποστήριξης όταν τα παιδιά δοκιμάζουν νέα πράγματα, εξερευνούν νέες ιδέες ή χρειάζονται βοήθεια για να λύσουν ένα δύσκολο πρόβλημα. Η αίσθηση υποστήριξης από κάποιον που τους αποδέχεται για αυτό που είναι μπορεί να ενισχύσει παράλληλα την αυτοεκτίμησή τους.
- Ενθάρρυνση: Οι συνομήλικοι μπορεί να ενθαρρύνουν ο ένας τον άλλο να κάνουν νέες δραστηριότητες, όπως να συμμετάσχουν στην ομάδα ποδοσφαίρου ή στην σχολική θεατρική παράσταση. Ορισμένες φορές άλλωστε, τα παιδιά χρειάζονται μια μικρή ώθηση για να κάνουν κάτι που θέλουν, αλλά δεν έχουν το θάρρος να προχωρήσουν.
- Κοινωνικοποίηση και ανάπτυξη: Η θετική πίεση από τους συνομηλίκους μπορεί να είναι ένα πολύτιμο κομμάτι της διαδικασίας κοινωνικοποίησης και ανάπτυξης. Ο τύπος πίεσης που βιώνει το παιδί εξαρτάται από την ομάδα συνομηλίκων με την οποία κοινωνικοποιείται και από τις ευρύτερες κοινωνικές ομάδες με τις οποίες αλληλεπιδρά, τόσο πρόσωπο με πρόσωπο όσο και διαδικτυακά.
Οι πιθανές αρνητικές πτυχές της πίεσης
- Άγχος και θλιψη: Η παρουσία ανθρώπων που πιέζουν τα παιδιά να κάνουν πράγματα που δεν θέλουν πραγματικά μπορεί να τους προκαλέσει άγχος και κατάθλιψη.
- Καβγάδες ή απόσταση από την οικογένεια: Η αρνητική πίεση από τους συνομηλίκους τείνει να κάνει τα παιδιά να αισθάνονται άσχημα για τον εαυτό τους και αυτό μπορεί να τα οδηγήσει σε απομάκρυνση από όσους νοιάζονται γι’ αυτά.
- Αποσπάσεις από την ακαδημαϊκή πρόοδο: Η πίεση από τους συνομηλίκους μπορεί μερικές φορές να αποσπάσει την προσοχή των παιδιών από τις προτεραιότητές τους, επειδή είναι απασχολημένα με πράγματα που κανονικά δεν θα έκαναν.
- Επικίνδυνες συμπεριφορές.
- Προβλήματα αυτοπεποίθησης.
- Ξαφνικές αλλαγές στη συμπεριφορά.
Πώς βοηθάμε τα παιδιά
Ζητήστε από το παιδί σας να σκεφτεί τι μπορεί να το πιέσουν οι συνομήλικοι να κάνει και πώς θα μπορούσε να το διαχειριστεί. Εξερευνήστε μαζί τρόπους για να βγαίνει από μια δύσκολη κατάσταση. Καταλήξτε σε μια έτοιμη δικαιολογία όταν δεν θέλει να κάνει κάτι και έναν άμεσο τρόπο επικοινωνίας μαζί σας ή κάποιον άλλο έμπιστο ενήλικα. Πάνω από όλα, ενθαρρύνετέ το να χτίσει υγιείς φιλίες. Όσοι συνομίληκοι μοιράζονται τις αξίες του παιδιού σας είναι λιγότερο πιθανό να το πιέσουν να κάνει κάτι που δεν θέλει.
Τελικά, το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε το παιδί σας να αντιμετωπίσει την αρνητική πίεση από τους συνομηλίκους είναι να μιλήσετε μαζί του για αυτό. Διδάξτε του πώς να λέει «όχι», βοηθήστε το να αναπτύξει την ικανότητα να σκέφτεται μόνο του και ενθαρρύνετέ το να αναπτύξει αυτοπεποίθηση. Αν υποπτεύεστε ότι το παιδί σας επηρεάζεται αρνητικά από την πίεση των συνομηλίκων, προσελκύστε το με αγάπη και δείξτε του πως είστε εκεί για εκείνο, πως μπορεί να σας εμπιστευτεί ό,τι κι αν συμβαίνει και πως μαζί μπορείτε να αντιμετωπίσετε οποιαδήποτε άσχημη κατάσταση.