Έρχεται μια στιγμή στη ζωή κάθε γονιού όταν το παιδί του αρχίζει να αμφισβητεί τα πάντα. Λες και η αντίδρασή του είναι: ένα μόνιμο γιατί για τα πάντα; Στη συνέχεια, του εξηγούμε γιατί συμβαίνει αυτό, και εκείνο μας ρωτάει ξανά.
Σκάβουν πιο βαθιά και πιο βαθιά, μέχρι που συνειδητοποιούμε ότι στην πραγματικότητα δεν έχουμε ιδέα γιατί το χώμα είναι καφέ και απαντάς, λίγο απογοητευμένος: «Δεν ξέρω.»
Αν βρίσκεστε και εσείς στη φάση «γιατί;» αρχικά, ψυχραιμία και στη συνέχεια μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια χρήσιμη φράση, που αποκάλυψαν οι ειδικοί, με την οποία μπορείτε να απαντήσετε όταν βρίσκεσαι μέσα στον κύκλο του «γιατί;»
Διαβάστε επίσης: Παιδική περιέργεια: Γιατί χάνεται τόσο νωρίς…;
Περιέργεια: Τι συμβαίνει στο μυαλό των παιδιών;
Ας μην ξεχνάμε ότι στην ικανοποίηση της περιέργειας βασίζεται, σε πολύ μεγάλο ποσοστό, η αναπτυξιακή και η μαθησιακή πρόοδος των παιδιών. Μέσα από τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις που λαμβάνουν, τα παιδιά ερμηνεύουν τον κόσμο γύρω τους, διευρύνουν τις γνώσεις τους και εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους, γι’ αυτό:
- Απαντάμε σε όλες τις ερωτήσεις τους και να μη δείχνουμε ενδεχόμενη δυσαρέσκεια ούτε για τον τύπο ούτε για το είδος της ερώτησης. Χρησιμοποιούμε την κρίση μας, λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες συνθήκες και τα χαρακτηριστικά του κάθε παιδιού.
- Δείχνουμε προθυμία και δίνουμε όσες απαραίτητες διευκρινίσεις χρειαστούν.
- Ενθαρρύνουμε το παιδί να κάνει συσχετίσεις μεταξύ γεγονότων και καταστάσεων που έχει ήδη βιώσει, και να εντοπίσει κοινά στοιχεία με την απάντηση που ψάχνει.
- Όταν δεν έχουμε ξεκάθαρη απάντηση είναι προτιμότερο να πούμε στα παιδιά ότι δεν το γνωρίζουμε αυτό όπου ρωτούν, παρά να τους πούμε κάτι ανακριβές.
- Μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τις ερωτήσεις των παιδιών για να τους περάσουμε το μήνυμα ότι αρκετές ερωτήσεις δεν έχουν μόνο μία (ή και καθόλου!) απάντηση, αλλά πολλές, και ότι, συχνά, η απάντηση που δίνουμε σε μια ερώτηση εξαρτάται από τις τρέχουσες συνθήκες ή τις προσωπικές απόψεις και πεποιθήσεις των ατόμων.
- Χρησιμοποιήστε βιβλία, το διαδίκτυο ή άλλα μέσα για να βρείτε τη λύση μαζί στην απορία του. Η έρευνα που θα κάνετε μπροστά του, αποτελεί ένα μάθημα από μόνη της!
Γιατί τα παιδιά λένε τόσο συχνά «γιατί»;
Τα μικρά παιδιά βομβαρδίζουν ασταμάτητα τους γονείς τους με ερωτήσεις. Σε μια μελέτη, αναφέρεται ότι τα μικρά παιδιά κάνουν μεταξύ 25 με 50 ερωτήσεις την ώρα στο σπίτι. Μια άλλη μελέτη βρήκε ότι τα τετράχρονα παιδιά κάνουν κατά μέσο όρο 390 ερωτήσεις την ημέρα, ή περίπου μία ερώτηση κάθε δύο λεπτά.
Αν σκεφτούμε τους λόγους πίσω από το γιατί τα παιδιά ζητούν περισσότερες πληροφορίες από τους γονείς, η απάντηση είναι επειδή προσπαθούν να ανακαλύψουν περισσότερα για τον κόσμο στον οποίο ζούμε.
Ειδικοί αναφέρουν ότι γύρω στην ηλικία των δύο ή τριών ετών, δημιουργούνται συνδέσεις στον εγκέφαλό τους σχετικά με το πώς κατηγοριοποιούνται ορισμένα πράγματα ή πώς ένα πράγμα μπορεί να οδηγήσει σε κάτι άλλο.
Μόλις αυτό «κλείσει» στο μυαλό τους, θέλουν να μάθουν περισσότερα και προφανώς συνειδητοποιούν ότι ο καλύτερος τρόπος για να μάθουν περισσότερα είναι να σε ρωτήσουν εμάς– τους γονείς τους – γι’ αυτό.
Αυτός ο ασταμάτητος κύκλος ερωτήσεων συνήθως συμβαίνει γύρω στις ηλικίες των τριών και τεσσάρων και έχει πολύ τρυφερά κίνητρα. Tα παιδιά ρωτάνε τόσα πολλά επειδή:
- θέλουν να τους διευκρινίσουμε και να τους εξηγήσουμε πράγματα, ώστε να μπορούν να κάνουν προβλέψεις για τον κόσμο και για το τι θα συμβεί μέσα σε αυτόν. Ακριβώς όπως οι ενήλικες, τα παιδιά φοβούνται περισσότερο όταν δεν είναι σίγουρα για το τι θα συμβεί
- ενθουσιάζονται να μοιραστούν μαζί σας πράγματα που τους ενδιαφέρουν και «με το να μοιράζονται ένα ενδιαφέρον μαζί μας, νιώθουν αξίζουν και αυτό ενισχύει επίσης την αυτοεκτίμησή τους.
Πώς να απαντήσετε όταν ένα παιδί ρωτάει συνεχώς «γιατί»;
Ειδικοί μας προτρέπουν να απαντούμε στα παιδιά με την ερώτηση: «Γιατί νομίζεις εσύ;»
Με αυτό τον τρόπο τους δίνουμε δύναμη να κάνουν μια παύση, να χτίσουν αυτογνωσία κοιτάζοντας μέσα τους και να παρατηρήσουν τις δικές τους σκέψεις και απόψεις. Αυτή η φράση προτείνεται ως ένας καλός τρόπος για να καταλάβουμε καλύτερα τι πραγματικά θέλει να μάθει το παιδί.
Για παράδειγμα αν βρέχει και το παιδί ρωτάει γιατί βρέχει. Ίσως αυτό που πραγματικά θέλει να μάθει δεν είναι ο κυριολεκτικός λόγος γιατί βρέχει. Ίσως είναι τι πρέπει να φορέσουν όταν βρέχει; Ή αν επιτρέπεται να τρέχουν έξω στη βροχή;»
Προφανώς αυτός δεν είναι ο τρόπος να απαντάτε κάθε φορά που το παιδί μας λέει «γιατί;», αλλά μπορεί να μας δώσει μια ανάσα ξεκούρασης από τον κύκλο κάθε τόσο.