Η αύξηση της θερμοκρασίας σε παγκόσμιο επίπεδο δεν έχει επιπτώσεις μόνο στον πλανήτη, αλλά και στο παιδί μας. Σύμφωνα με νέα έρευνα, ο αναπτυσσόμενος εγκέφαλος των παιδιών επηρεάζεται σημαντικά από τις υψηλές θερμοκρασίες.
Στην εν λόγω έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, αναφέρεται ότι η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου σε προεφηβικά παιδιά, εξηγώντας ενδεχομένως γιατί οι καύσωνες σχετίζονται με οξείες ψυχικές καταστάσεις σε νεαρές ηλικίες, όπως φαίνεται από σχετικές καταγραφές επειγόντων περιστατικών.
Διαβάστε επίσης: Παιδί: Πότε έχει «εγκέφαλο ποπ κορν»;
Το 2024, η Γη κατέγραψε τη θερμότερη χρονιά στην ιστορία της, με τον υδράργυρο να σκαρφαλώνει σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα και με τις προβλέψεις για το καλοκαίρι που έρχεται να μην είναι καθόλου ευοίωνες.
Καθώς η κλιματική αλλαγή εντείνεται, η κατανόηση των επιπτώσεών της στην ανθρώπινη υγεία γίνεται όλο και πιο επείγουσα, ιδιαίτερα για ευάλωτους πληθυσμούς όπως τα παιδιά.
Η επίδραση της θερμότητας στον εγκέφαλο του παιδιού
Μέχρι τώρα, γνωρίζαμε ότι σε μέρες με ακραίες θερμοκρασίες, στα επείγοντα οι επισκέψεις παιδιών με άγχος, προβλήματα προσαρμογής και άλλα ψυχικά επεισόδια αυξάνονται. Η συγκεκριμένη μελέτη παρέχει την πρώτη νευρο-βιολογική απόδειξη για το πώς η θερμοκρασία επηρεάζει άμεσα τη λειτουργία του εγκεφάλου στα παιδιά, ώστε κάποια από αυτά ενδεχομένως να φτάσουν σε τέτοια σημεία.
Συγκεκριμένα, οι ερευνητές εξέτασαν 2.229 παιδιά ηλικίας 9-12 ετών, αποκαλύπτοντας ότι οι υψηλότερες θερμοκρασίες κατά την εβδομάδα πριν από τη νευρο-απεικόνιση του εγκεφάλου συνδέθηκαν με μειωμένη συνδεσιμότητα σε βασικά εγκεφαλικά δίκτυα.
Οι απεικονίσεις του εγκεφάλου έδειξαν ότι η έκθεση στη θερμότητα επηρεάζει ειδικά τρία σημαντικά εγκεφαλικά δίκτυα:
- Το μεσαίο παραϊατρικό δίκτυο, το οποίο βοηθά στην ενοποίηση πληροφοριών για το σώμα μας και τον περιβάλλοντα χώρο, ενισχύοντας την αυτογνωσία και την ικανότητα να κατανοούμε την οπτική του άλλου.
- Το δίκτυο σημασίας, το οποίο ανιχνεύει σημαντικά ερεθίσματα και βοηθά στη ρύθμιση των συναισθημάτων.
- Τον ιππόκαμπο, απαραίτητο για τη μάθηση και τη μνήμη, που βοηθά επίσης το σώμα να αντιδράσει στις πιέσεις και να ρυθμίζει τα συστήματα αντίδρασης στο άγχος.
Σημειώνεται ότι η επίδραση της θερμοκρασίας ήταν ισχυρότερη την ημέρα πριν από την απεικόνιση του εγκεφάλου και σταδιακά μειώθηκε τις προηγούμενες ημέρες, υποδεικνύοντας μια σχετικά άμεση αλλά προσωρινή επίδραση της έκθεσης στη θερμότητα.
Τι φταίει ακριβώς;
Υπάρχουν διάφοροι μηχανισμοί που θα μπορούσαν να εξηγήσουν γιατί τα παιδιά βιώνουν ψυχικά επεισόδια, όταν είναι πολύ ζεστός ο καιρός. Ένας από αυτούς είναι η πιθανή αφυδάτωση, καθώς τα παιδιά χάνουν υγρά πιο γρήγορα από τους ενήλικες όταν εκτίθενται στη ζέστη.
Η διαταραχή του ύπνου τους, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών τη νύχτα, είναι δυνατόν επίσης να παίξει σημαντικό ρόλο, καθώς η έλλειψη ύπνου επηρεάζει τη συνδεσιμότητα στο δίκτυο σημασίας.
Προστασία του μυαλού σε έναν… ζεστό κόσμο
Τα συμπεράσματα της έρευνας τονίζουν τη σημασία της προστασίας των παιδιών από την υπερβολική ζέστη.
Καθώς οι καλοκαιρινές θερμοκρασίες διαρκώς ανεβαίνουν και οι καύσωνες γίνονται συχνότεροι, η βελτιωμένη πρόσβαση σε συστήματα ψύξης καθώς και η αύξηση των πράσινων χώρων μπορεί να γίνουν κρίσιμα για την προστασία της γνωστικής και συναισθηματικής ευημερίας του ανήλικου πληθυσμού.
Για τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς, η έρευνα υποδηλώνει την ανάγκη να δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στα παιδιά κατά τη διάρκεια του καύσωνα. Η εξασφάλιση σωστής ενυδάτωσης, επαρκούς ύπνου και πρόσβασης σε δροσερά περιβάλλοντα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση αυτών των νευρολογικών επιπτώσεων.
Οι αλλαγές στον εγκέφαλο που παρατηρήθηκαν συνέβησαν σε θερμοκρασίες που πολλοί θα θεωρούσαν ζεστές, αλλά όχι ακραίες, γεγονός που υποδεικνύει ότι ακόμη και η μέτρια ζέστη μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του εγκεφάλου σε αναπτυσσόμενα μυαλά.
