Τα social media, όπως το Instagram, το TikTok και το YouTube, δεν αποτελούν πλέον απλώς χώρους ψυχαγωγίας και κοινωνικής αλληλεπίδρασης για τους νέους. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη σε δείγμα 1.391 Αμερικανών εφήβων και των γονιών τους, για πάνω από το ένα τρίτο των εφήβων, οι πλατφόρμες αυτές έχουν εξελιχθεί σε βασικά εργαλεία πληροφόρησης, ιδιαίτερα σε θέματα ψυχικής υγείας.
Διαβάστε επίσης: Έφηβοι: Τι τους ανησυχεί πραγματικά;
Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη αναφέρει ότι το 34% των εφήβων ηλικίας 13 έως 17 ετών δηλώνει πως αναζητά ενεργά πληροφορίες για την ψυχική υγεία μέσω των social media, με το 9% μάλιστα να το κάνει πολύ τακτικά. Πλέον, τα κοινωνικά δίκτυα φαίνεται να έχουν μετατραπεί για τους εφήβους σε ψηφιακά «ψυχολογικά καταφύγια», προσφέροντας τους υποστήριξη και ευκαιρίες για να γίνουν μέλη σε κοινότητες με κοινές ανησυχίες.
Social Media: Από την ψυχαγωγία στην ψυχολογική στήριξη
Οι νέες ψηφιακές τάσεις δείχνουν την αυξημένη ανάγκη των εφήβων για ψυχολογική στήριξη. Hashtags όπως #mentalhealth και #anxiety συγκεντρώνουν δισεκατομμύρια προβολές στο TikTok.
Μαρτυρίες, προσωπικές ιστορίες, καλοπροαίρετες συμβουλές και ακόμη και μη επιστημονικές προσεγγίσεις κατακλύζουν όλο και περισσότερο το περιεχόμενο αυτών των πλατφορμών. Με το 63% των εφήβων να δηλώνει ότι είναι πολύ σημαντικό για αυτούς να βρίσκουν τέτοιες πληροφορίες στο διαδίκτυο, καθώς πρόκειται για μια βαθιά ανάγκη τους για κατανόηση και υποστήριξη.
Διαφορές μεταξύ αγοριών και κοριτσιών
Η χρήση περιεχομένου σχετικού με την ψυχική υγεία παρουσιάζει διαφοροποιήσεις ανάλογα με το φύλο. Φαίνεται ότι τα κορίτσια καταφεύγουν συχνότερα στα κοινωνικά δίκτυα για πληροφόρηση γύρω από την ψυχική υγεία (40% έναντι 28% των αγοριών).
Ωστόσο, και τα δύο φύλα αναγνωρίζουν τη σημασία αυτών των πληροφοριών, με το 64% των κοριτσιών και το 60% των αγοριών να θεωρούν τα social media χρήσιμο μέσο ενημέρωσης.
Αντιφατικά τα συναισθήματα για τα social media
Παρά τα θετικά στοιχεία, σχεδόν ένας στους δύο εφήβους (48%) πιστεύει ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ασκούν συνολικά αρνητική επίδραση στους συνομηλίκους τους. Αυτό το εύρημα φέρνει στο προσκύνιο μια έντονη αντίφαση: παρόλο που οι πλατφόρμες προσφέρουν πληροφόρηση και στήριξη, το ποσοστό των νέων που δηλώνει επιδείνωση της ψυχικής του υγείας λόγω της χρήσης τους αυξήθηκε σημαντικά, από 9% το 2022 σε 14% το 2024.
Επίσης, ενώ το 2022, το 67% των εφήβων ένιωθε ότι υποστηρίζεται μέσω αυτών των πλατφορμών, το 2024 το ποσοστό αυτό είχε μειωθεί αισθητά. Η πτώση αυτή υποδηλώνει συναισθηματική εξάντληση και αυξημένη έκθεση σε αγχωτικό περιεχόμενο.
Επομένως, γίνεται αντιληπτό ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσφέρουν στους εφήβους νέες δυνατότητες πληροφόρησης και ψυχολογικής υποστήριξης, ιδιαίτερα για όσους έχουν μειωμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Ωστόσο, η υπερβολική χρήση, η απουσία ποιοτικού περιεχομένου και η συνεχής έκθεση σε αγχωτικά μηνύματα δημιουργούν παράλληλα σοβαρές προκλήσεις που γονείς, εκπαιδευτικοί και ειδικοί οφείλουν να λάβουν υπόψη.