Τίποτα δεν είναι τυχαίο, πόσο μάλλον η επιλογή των κοντινών μας φίλων, με τους οποίους όπως αποδυκνύεται από μελέτη, μοιραζόμαστε κοινά γονίδια. Υπάρχουν υποσυνείδητοι παράγοντες που μας κάνουν να συμπαθούμε συγκεκριμένα άτομα που δεν είναι συγγενείς μας. Πολλοί άνθρωποι είναι μάλιστα περισσότερο πρόθυμοι να κάνουν μεγάλες θυσίες για τους στενούς τους φίλους παρά για άτομα του οικογενειακού τους κύκλου.
Γιατί λοιπόν αισθανόμαστε μεγαλύτερη έλξη για κάποια άτομα και αποφεύγουμε ορισμένα άλλα; Η γενετική δίνει την απάντηση!
Ποια τα ευρήματα μιας μακροχρόνιας έρευνας για τα κοινά γονίδια μεταξύ φίλων;
Οι απαντήσεις βρίσκονται σε δεδομένα που αναλύθηκαν από μια μακροχρόνια μελέτη που ξεκίνησε το 1948 για να εξετάσει περιβαλλοντικούς και γενετικούς παράγοντες που επηρεάζουν τις καρδιοαγγειακές ασθένειες.
Στη μελέτη αυτή εξετάστηκε το γονιδίωμα των συμμετεχόντων και των φίλων τους. Συγκεκριμένα, ανέλυσαν σχεδόν 1,5 εκατομμύρια δείκτες γονιδιακών παραλλαγών για να μετρήσουν τον βαθμό γενετικής ομοιότητας μεταξύ ενός συμμετέχοντος και του φίλου του σε σχέση με έναν άγνωστο. Οι ερευνητές διασφάλισαν μάλιστα ότι ο συμμετέχων και ο φίλος του δεν ήταν συγγενείς και ούτε είχαν κοινή καταγωγή.
Αυτό που βρήκαν ήταν εντυπωσιακό: οι φίλοι ήταν γενετικά «σχετικοί» μεταξύ τους περισσότερο από ό,τι με αγνώστους. Στην πραγματικότητα, η γενετική ομοιότητα μεταξύ δύο φίλων ήταν παρόμοια με αυτή των τέταρτων ξαδέρφων!
Ποια γονίδια είναι πιθανό να μοιραζόμαστε με τους φίλους μας;
Οι ερευνητές εξέτασαν τα γονίδια με την μεγαλύτερη συσχέτιση μεταξύ φίλων και τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά. Τα κορυφαία γονίδια αφορούσαν την αίσθηση της όσφρησης και τον μεταβολισμό του λινελαϊκού οξέος. Αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι οι φίλοι μυρίζουν τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο και/ή ότι ορισμένα περιβάλλοντα με χαρακτηριστικές οσμές προσελκύουν ανθρώπους, κάνοντάς τους πιο πιθανό να γίνουν φίλοι.
Η δύναμη της όσφρησης
Όπως τα βρέφη μπορούν να αναγνωρίσουν με ακρίβεια την οσμή της μητέρας τους, έτσι και οι φίλοι μπορούν να το κάνουν. Σε μία μελέτη, οι συμμετέχοντες μπορούσαν να διακρίνουν φίλους από αγνώστους μέσω τυφλών δοκιμών οσμών.
Η όσφρηση άλλωστε εδώ και χιλιάδες χρόνια είναι κρίσιμη για την επιβίωσή μας, μιας και μας προειδοποιεί για την αποφυγή κατανάλωσης μιας χαλασμένης τροφής και με τον ίδιο τρόπο όπως φαίνεται μπορεί να μας απομακρύνει από ορισμένους ανθρώπους.
Επίσης, η όσφρηση είναι μια αισθητηριακή διάσταση πολλών συναισθηματικών εμπειριών. Έτσι, οι οσμές μπορούν να ενισχύσουν ή να μειώσουν τις συναισθηματικές συνδέσεις.
Κοινές επιλογές στο φαγητό
Μια άλλη γενετική ομοιότητα μεταξύ φίλων ήταν σε γονίδια που σχετίζονται με τον μεταβολισμό του λινελαϊκού οξέος. Αυτή η γενετική ομοιότητα επηρεάζει την προτίμησή μας στο φαγητό, την ομοιότητα στον μεταβολισμό της τροφής ή ακόμα και τον κίνδυνο για ασθένειες.
Μια μελέτη του Χάρβαρντ βρήκε ότι η αντικατάσταση είτε των κορεσμένων λιπαρών είτε των υδατανθράκων με φυτικά έλαια πλούσια σε λινελαϊκό οξύ μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης στεφανιαίας νόσου. Ενώ μια μελέτη που παρακολούθησε τους συμμετέχοντες για 32 χρόνια διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι είχαν περισσότερες πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκοι όταν ένας φίλος τους έγινε παχύσαρκος. Συγκεκριμένα, οι πιθανότητες αυξάνονταν κατά 57%.
Τι συμβαίνει με τους εφήβους;
Χρησιμοποιώντας δεδομένα από τη μελέτη οι ερευνητές βρήκαν τα ίδια αποτελέσματα σε δείγμα 5.500 εφήβων. Οι φίλοι είχαν μεγαλύτερη γενετική συσχέτιση μεταξύ τους από ό,τι με τυχαία επιλεγμένους συνομηλίκους.
Ειδικότερα, οι γενετικές βαθμολογίες είχαν θετική συσχέτιση για το ΔΜΣ (εκτός από το ύψος) και την εκπαιδευτική επίδοση μεταξύ φίλων. Επίσης, βρήκαν ότι οι συμμαθητές ήταν πιο γενετικά παρόμοιοι μεταξύ τους σε σύγκριση με τυχαία ζευγάρια ατόμων. Αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι συγκεκριμένα περιβάλλοντα μπορεί να προσελκύουν άτομα που είναι γενετικά παρόμοια (αλλά όχι συγγενείς).
Φαίνεται λοιπόν, ότι οι άνθρωποι έχουμε έναν υποσυνείδητο μηχανισμό που επιλέγουμε φίλους, που είναι μάλιστα καταγεγραμμένος μέσα μας εδώ και πολλά χρόνια.