«Μαμά, είναι δικό μου!», «Δεν θέλω να το δώσω!», «Όχι, εγώ πρώτος!», «Θα μου το πάρεις;» — Αν το παιδί σας είναι ακόμα μικρό, πιθανότατα αυτές οι φράσεις σας είναι πολύ οικείες. Η απληστία, δηλαδή η έντονη ανάγκη του παιδιού να κρατήσει κάτι μόνο για τον εαυτό του ή να αποκτά συνεχώς καινούργια πράγματα, είναι μια συμπεριφορά που εμφανίζεται πολύ συχνά στα πρώτα χρόνια της ζωής και μπορεί να προβληματίσει ακόμη και τους πιο ψύχραιμους γονείς.
Αλλά πριν βιαστείτε να ανησυχήσετε ή να χαρακτηρίσετε το παιδί σας «κακομαθημένο», αξίζει να ρίξουμε μια πιο βαθιά ματιά σε αυτή τη συμπεριφορά.
Διαβάστε επίσης: Πιο πετυχημένα και ευτυχισμένα τα αδέλφια που αναπτύσσουν στενούς δεσμούς
Γιατί τα παιδιά δυσκολεύονται να μοιραστούν;
Η ανάγκη για ιδιοκτησία είναι απόλυτα φυσιολογική, ειδικά στη νηπιακή ηλικία. Τα μικρά παιδιά βρίσκονται σε μια φάση έντονης εγωκεντρικότητας – βλέπουν τον κόσμο κυρίως από τη δική τους οπτική και δυσκολεύονται να αντιληφθούν τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων. Παράλληλα, τα αντικείμενα για εκείνα δεν είναι απλώς «παιχνίδια». Είναι πηγή ασφάλειας, χαράς και, συχνά, έκφρασης δύναμης.
Παράλληλα, ας μην ξεχνάμε πως ζούμε και σε μια εποχή στην οποία η κατανάλωση και η κατοχή προβάλλονται ως αξίες, ακόμη και στα παιδιά. Δεν είναι λοιπόν περίεργο όταν ένα μικρό παιδί επιμένει να έχει το δικό του «κάτι» και να είναι μόνο δικό του.
Τι να κάνετε όταν το παιδί δεν θέλει να μοιραστεί
Δείξτε κατανόηση χωρίς να ενισχύετε τη συμπεριφορά
Αποδεχτείτε το συναίσθημα, χωρίς να επικροτείτε τη στάση. Για παράδειγμα, πείτε: «Ξέρω ότι σου αρέσει πολύ αυτό το παιχνίδι και θέλεις να το κρατήσεις. Όμως τώρα παίζουμε όλοι μαζί και χρειάζεται να περιμένεις τη σειρά σου.»
Καλλιεργήστε την ενσυναίσθηση
Θέστε ερωτήματα όπως: «Πώς θα ένιωθες αν ο φίλος σου δεν σου έδινε ποτέ το παιχνίδι του;»
Έτσι βοηθάτε το παιδί να μπει στα παπούτσια του άλλου.
Ορίστε σαφείς κανόνες
Τα παιδιά νιώθουν ασφάλεια όταν υπάρχουν σταθεροί κανόνες. Εξηγήστε π.χ. ότι τα παιχνίδια μοιράζονται και όλοι έχουν σειρά.
Επιβραβεύστε τη θετική συμπεριφορά
Όταν το παιδί μοιράζεται ή δείχνει γενναιοδωρία, αναγνωρίστε το: «Μου άρεσε πολύ που έδωσες το παιχνίδι σου στην αδερφή σου. Αυτό δείχνει πόσο μεγαλώνεις!»
Όταν το παιδί ζητά όλο το παιχνιδάδικο…
Μην ενδίδετε από ενοχή ή φόβο
Όταν ικανοποιούμε κάθε απαίτηση για να αποφύγουμε τα κλάματα ή τις φωνές, μαθαίνουμε στο παιδί ότι η επιμονή φέρνει αποτελέσματα.
Εξηγήστε το “γιατί όχι”
Μιλήστε για την αξία του χρήματος, τη διαφορά επιθυμίας–ανάγκης και την αποταμίευση: «Καταλαβαίνω ότι το θέλεις, αλλά σήμερα δεν είναι μέρα για αγορές. Μπορούμε να το σκεφτούμε για τα γενέθλιά σου.»
Ταυτόχρονα, αποφύγετε εκφράσεις όπως: «Πάλι ζητάς πράγματα; Δεν σου φτάνουν όλα όσα έχεις;»
Ενθαρρύνετε την υπομονή
Η αναμονή είναι σημαντικό μάθημα. Βοηθά το παιδί να αντέχει την απογοήτευση και να μάθει ότι δεν μπορεί να ικανοποιεί κάθε επιθυμία του άμεσα.
Θέστε σαφείς κανόνες
Καθιερώστε π.χ. μία ημέρα το μήνα για μικρές αγορές ή επιτρέψτε μία επιθυμία ως επιβράβευση για θετική συμπεριφορά.
Αντικαταστήστε τα “δώρα” με εμπειρίες
«Αντί για παιχνίδι, τι θα έλεγες να πάμε μαζί για παγωτό ή να κάνουμε μια χειροτεχνία;»
Έτσι ενισχύετε τη σύνδεση και περιορίζετε την εξάρτηση από τα υλικά αγαθά.
Η απληστία δεν είναι «κακή» – Είναι ένα φυσιολογικό στάδιο που περνούν σχεδόν όλα τα παιδιά
Με συνέπεια, κατανόηση και θετικό παράδειγμα, μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να διαχειρίζονται τις επιθυμίες τους, να μοιράζονται και να εκτιμούν αυτά που έχουν. Το σημαντικότερο είναι να μάθουν ότι η χαρά δεν βρίσκεται στο «έχω» αλλά στο «μοιράζομαι» και βέβαια ότι η αγάπη δεν αγοράζεται, αλλά χτίζεται.