Μπορούμε άραγε να εκπαιδεύσουμε το παιδί μας με τέτοιο τρόπο, ώστε να σκέφτεται όπως οι… ιδιοφυΐες; Τι είναι η σύνθετη σκέψη και πώς μεταμορφώνει το συνηθισμένο μυαλό του παιδιού σε καινοτόμο;
Σύνθετη σκέψη και παιδί
Σύνθετη ή διαθεματική σκέψη ή διαθεματική προσέγγιση στη μάθηση είναι η ικανότητα να συνδέουμε γνώσεις, έννοιες και δεξιότητες από διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα ή τομείς, όπως η φυσική, τα μαθηματικά, η τέχνη, η ιστορία, με στόχο για να κατανοήσουμε ή να λύσουμε ένα πρόβλημα με πιο ολιστικό και δημιουργικό τρόπο.
Διαβάστε επίσης: Γονείς και παιδί: Μια ανιδιοτελής αγάπη;
Σύμφωνα με έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cognitive Neuroscience of Creativity, όταν κάποιος κάνει μια δημιουργική σύνδεση μεταξύ φαινομενικά άσχετων ιδεών, συγχρονίζονται πολλά εγκεφαλικά δίκτυα, ώστε να ενσωματώσουν διαφορετικές πληροφορίες σε νέες ιδέες.
Αυτό εξηγεί γιατί η διαθεματική προσέγγιση είναι τόσο αποτελεσματική. Oυσιαστικά όταν συμβαίνει αυτή, ο εγκέφαλος του παιδιού δημιουργεί νέες νευρικές οδούς, εξαναγκάζοντας διαφορετικούς τομείς γνώσης να αλληλεπιδρούν.
Οποιοδήποτε παιδί μπορεί να μάθει αυτόν τον τρόπο σκέψης. Η ικανότητα του εγκεφάλου να κάνει αναπάντεχες συνδέσεις ενδυναμώνεται με την εξάσκηση, όπως και οι μύες αναπτύσσονται με τη γυμναστική.
«Παραδοσιακό» σχολείο και παιδί
Η παραδοσιακή εκπαίδευση κάποιες φορές καταστρέφει αυτή τη φυσική διαδικασία. Οι εξετάσεις και οι απαιτήσεις ενισχύουν κυρίως χαμηλότερου επιπέδου δεξιότητες, όπως η απομνημόνευση και η κατανόηση, πράγματα που σήμερα, ως έναν βαθμό, μπορεί να κάνει σήμερα ακόμη και η τεχνητή νοημοσύνη.
Αν όμως δεν εκπαιδεύσουμε το παιδί μας, ώστε να αποκτήσει και κάποιες άλλες δεξιότητες ανώτερης σκέψης, όπως είναι η εφαρμογή, η δημιουργική σύνθεση και η πρωτοτυπία, τότε μπορεί οι μηχανές να πάρουν προβάδισμα κάποτε στην επεξεργασία πληροφοριών, ποιος ξέρει;
Γνώση… εν τη ενώσει
Σε έρευνα του Εθνικού Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, αναλύεται τι συμβαίνει, όταν σταματήσουμε να διασπάμε τη γνώση σε κουτάκια. Όταν αυτό εφαρμόστηκε σε μαθητές Δημοτικού, παρατηρήθηκαν σημαντικές αυξήσεις στην ευχέρεια, την ευελιξία, την πρωτοτυπία και την ανάπτυξη ιδεών. Οι μαθητές που εκτέθηκαν σε μάθηση που βασίζεται στη σύνθετη σκέψη εμφάνισαν μετρήσιμα κέρδη στη δημιουργική σκέψη.
Τα σχολεία διαχωρίζουν τη γνώση σε μαθήματα, επειδή η κοινωνία έχει μάθει πως τα παιδιά πρέπει να τα πάνε καλά σε παραδοσιακά μέτρα νοημοσύνης και να μην μπλέκουν μεταξύ τους τις γνώσεις. Λογικό μεν, ωστόσο έτσι περιορίζεται ο τρόπος που μπορεί να σκεφτεί ένα παιδί. Για παράδειγμα η ιστορία μπορεί να το βοηθήσει εξίσου με τη φυσική στην επίλυση κάποιων συγκεκριμένων προβλημάτων.
Κατασκευές με βάση μία συγκεκριμένη ιστορική περίοδο
Δώστε στο παιδί σας προβλήματα ανοιχτού τύπου, που απαιτούν γνώσεις από πολλούς τομείς. Για παράδειγμα, μία ιδέα είναι ένα πρότζεκτ με την κατασκευή ενός καταπέλτη. Για να το κάνουν αυτό τα παιδιά, χρειάζεται να εξερευνήσουν πολιορκητικές μηχανές από διαφορετικές ιστορικές περιόδους. Έπειτα καλούνται να ανακαλύψουν τη φυσική μέσω της καθαρής πειραματικής διαδικασίας.