Η εφηβεία είναι η περίοδος που τα παιδιά αρχίζουν να ρωτάνε το μεγάλο ερώτημα: «Ποιος/α είμαι;» – Και η απάντηση δεν έρχεται ούτε εύκολα, ούτε άμεσα. Μάλλον σχηματίζεται κομμάτι-κομμάτι, μέσα από αυτά που νιώθουν, που θαυμάζουν, που φοβούνται, που ελπίζουν…
Όλα γύρω τους αλλάζουν: η γνώμη των φίλων αποκτά άλλο βάρος, η σχέση με την οικογένεια αποκτά νέα δυναμική, και το πώς βλέπουν τον εαυτό τους και τη θέση τους στον κόσμο γίνεται πιο ασταθές και πιο σημαντικό. Κάπως έτσι αρχίζει να διαμορφώνεται η ταυτότητα.
Διαβάστε επίσης: Παιδί: Τα 8 «μυστικά» για ουσιαστική επικοινωνία
Ο ψυχολόγος Έρικ Έρικσον είπε ότι η εφηβεία είναι σαν μια μάχη ανάμεσα στην ταυτότητα και τη σύγχυση. Και ο Τζέιμς Μάρσια μίλησε για τέσσερις δρόμους: όσοι ψάχνουν και δεσμεύονται, όσοι αναζητούν χωρίς να αποφασίζουν ακόμα, όσοι ακολουθούν χωρίς σκέψη, και όσοι νιώθουν χαμένοι. Οι έφηβοι που εξερευνούν και κάνουν δικές τους επιλογές είναι συχνά πιο ανθεκτικοί ενάντια στις προκλήσεις.
Πώς οι φίλοι συμβάλλουν στη διαμόρφωση της ταυτότητας
Οι φίλοι γίνονται καθρέφτες, υποστηρικτές, αλλά και οι πιο αυστηροί κριτές. Όμως, όταν η ανάγκη να «ταιριάξουν» γίνεται υπερβολική, οι έφηβοι μπορεί να κρύβουν κομμάτια του εαυτού τους μόνο για να γίνουν αποδεκτοί — και τότε το άγχος και η σύγχυση μεγαλώνουν.
Αντίθετα, οι πραγματικά κοντινοί και υποστηρικτικοί φίλοι τους δίνουν την ασφάλεια να είναι ο εαυτός τους, να δοκιμάζουν, να ρισκάρουν και να αντέχουν τις δυσκολίες.
Η εφηβεία είναι μπερδεμένη, δύσκολη και γεμάτη λάθη. Και αυτό είναι φυσιολογικό. Δεν υπάρχει εγχειρίδιο για να βρεις τον εαυτό σου. Η ανθεκτικότητα δεν σημαίνει να μην επηρεάζεσαι από τα δύσκολα, αλλά να παραμένεις αληθινός σε αυτό που είσαι, ακόμα και όταν όλα γύρω σου μοιάζουν να καταρρέουν.
Οι έφηβοι μεγαλώνουν καλύτερα σε περιβάλλοντα που τους αφήνουν να δοκιμάζουν, να πέφτουν, να σηκώνονται ξανά, χωρίς να νιώθουν κρίση ή ντροπή. Εκεί μαθαίνουν να σκέφτονται πριν αντιδράσουν, να αμφισβητούν, να καταλαβαίνουν τι πραγματικά θέλουν και, πάνω από όλα, να είναι ο εαυτός τους.
Το να νιώθεις ότι ανήκεις κάπου — σε μια ομάδα, σε έναν χώρο όπου σε αποδέχονται — δίνει σιγουριά και σταθερότητα. Δεν έχει να κάνει με το να είσαι δημοφιλής, αλλά με το να νιώθεις πως είσαι κομμάτι ενός κόσμου που σε καταλαβαίνει.
Ο ρόλος της οικογένειας
Ακόμα και όταν οι έφηβοι θέλουν να ανεξαρτητοποιηθούν, δεν παύουν να χρειάζονται στήριξη και αγάπη από την οικογένεια. Οι γονείς που βάζουν όρια αλλά ταυτόχρονα δείχνουν σεβασμό μαθαίνουν στα παιδιά τους να εμπιστεύονται τον εαυτό τους. Και το καλύτερο; Όταν η στήριξη των φίλων και της οικογένειας δουλεύει μαζί, τότε οι νέοι χτίζουν πιο γερή ταυτότητα και γίνονται πιο ανθεκτικοί.
Όταν οι έφηβοι μπορούν να οραματιστούν έναν δρόμο που αξίζει να τον ακολουθήσουν, τότε παίρνουν πιο ώριμες αποφάσεις και αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες με μεγαλύτερη δύναμη.
