Στη σύγχρονη κοινωνία, που επιτάσσει να είναι όλοι επιτυχημένοι, χωρίς λάθη και ατέλειες, οι γονείς συχνά κάνουν τα πάντα για να προστατεύσουν τα παιδιά τους από την απογοήτευση. Προσπαθώντας να τα οδηγήσουν πάση θυσία στην επιτυχία, άθελά τους τούς κάνουν τελικά κακό!
Διαβάστε επίσης: Δεν γίνεται μόνο να κερδίζει: Αναπτύξτε τον υγιή ανταγωνισμό στα παιδιά σας
Επιβλέπουν τις εργασίες τους, επεμβαίνουν με το πρώτο στις διαφωνίες τους με τα άλλα παιδιά στην παιδική χαρά και φροντίζουν κάθε εμπειρία τους να είναι ανώδυνη και να καταλήγει σε επιτυχία, προκειμένου τα παιδιά να μην αισθανθούν δυσάρεστα.
Ωστόσο, αυτή η συνεχής -καλοπροαίρετη μεν, εμμονική δε- προστασία μπορεί να επηρεάσει τα παιδιά αρνητικά. Η εκμάθηση του πώς να διαχειρίζονται την αποτυχία δεν είναι απλώς χρήσιμη, είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη ανθεκτικότητας, συναισθηματικής νοημοσύνης και γνήσιας αυτοπεποίθησης.
Οι κρυφοί κίνδυνοι για το παιδί
Όταν τα παιδιά βιώνουν μόνο θριάμβους, αναπτύσσουν αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν «σταθερή νοοτροπία». Αυτό είναι η πεποίθηση ότι οι ικανότητες είναι στατικές και η αποτυχία δείχνει προσωπική ανεπάρκεια.
Έτσι, τα παιδιά αποφεύγουν τις προκλήσεις, ανάμεσα στις οποίες είναι και κάποιες που πιθανόν να τα οδηγούσαν στο να βιώσουν μία συναρπαστική εμπειρία ή να τους έδιναν τη δυνατότητα να ανακαλύψουν τις κρυμμένες ικανότητές τους, ακόμη και αργότερα στη ζωή τους.
Τα παιδιά που μαθαίνουν να στοχεύουν μόνο στην επιτυχία, καταρρέουν υπό πίεση και δυσκολεύονται όταν τα πράγματα δεν πηγαίνουν τέλεια. Και αυτό επειδή δεν έχουν αναπτύξει το συναισθηματικό «οπλοστάσιο» που χρειάζεται για να αντέξουν τις αναπόφευκτες απογοητεύσεις της ζωής. Είναι λογικό πως αν δεν έχουν αντιμετωπίσει ποτέ αντιξοότητες, συχνά δυσκολεύονται περισσότερο όταν εμφανίζονται οι πρώτες πραγματικές προκλήσεις.
Τα περιστατικά φοιτητών με άγχος και κατάθλιψη αυξάνονται διαρκώς, σύμφωνα με έρευνες, όταν αυτοί, ενώ έχουν μάθει να είναι όλα «ρόδινα», έρχονται ξαφνικά αντιμέτωποι με τις πρώτες σοβαρές ακαδημαϊκές ή κοινωνικές αποτυχίες. Αυτοί οι νέοι δεν έχουν καταλάβει καν ότι η αποτυχία είναι προσωρινή και ξεπερνιέται.
Χτίζοντας ανθεκτικότητα μέσα από μικρές αποτυχίες
Το «κλειδί» βρίσκεται στο να επιτρέπουμε στα παιδιά να βιώνουν διαχειρίσιμες αποτυχίες, παρέχοντάς τους παράλληλα συναισθηματική υποστήριξη. Αυτό μπορεί να σημαίνει, για παράδειγμα, να τα αφήνουμε να παλέψουν για λίγο με δύσκολες εργασίες, πριν να τους προσφέρουμε βοήθεια ή να βιώσουν τις συνέπειες του να ξεχάσουν την τσάντα γυμναστικής τους ή το τετράδιό τους. Επίσης, πολλές φορές καλό είναι να κάνουμε πίσω όταν αντιμετωπίζουν κοινωνικές δυσκολίες με φίλους, εκτός βέβαια αν τα πράγματα γίνονται πολύ δύσκολα ή επικίνδυνα.
Αυτές οι μικρές απογοητεύσεις γίνονται πολύτιμες εμπειρίες μάθησης. Τα παιδιά, με αυτόν τον τρόπο, ανακαλύπτουν ότι μπορούν να αντέξουν τα δύσκολα συναισθήματα, αναπτύσσουν δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και μαθαίνουν ότι η προσπάθεια μετρά περισσότερο από την έμφυτη ικανότητα. Αρχίζουν να βλέπουν τις αποτυχίες ως πληροφορία και όχι ως ετυμηγορία για την αξία τους.
Tips για γονείς
- Εξετάστε τη δική σας σχέση με την αποτυχία. Τα παιδιά επηρεάζονται από τις ανησυχίες και τις στάσεις μας, γι’ αυτό είναι κρίσιμο να δείχνετε ότι διαχειρίζεστε υγιώς τις δικές σας αποτυχίες. Μοιραστείτε μαζί τους ιστορίες από τη ζωή σας και τι μάθατε από αυτές.
- Δημιουργήστε ευκαιρίες για προκλήσεις χαμηλού ρίσκου. Ενθαρρύνετε νέα πράγματα, όπου η επιτυχία δεν είναι δεδομένη. Επιβραβεύστε την προσπάθειά τους και τη βελτίωσή τους και όχι μόνο το αποτέλεσμα.
- Όταν συμβεί μία αποτυχία, βοηθήστε το παιδί να επεξεργαστεί τα συναισθήματά του και να πιστέψει στο προσωρινό της απογοήτευσης.
- Αντισταθείτε στον πειρασμό να δώσετε αμέσως λύσεις. Αντιθέτως, μπορείτε να κάνετε ερωτήσεις που βοηθούν το παιδί να σκεφτεί μόνο του τα προβλήματα.