Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η νέα γενιά μεγαλώνει μέσα σε μια κουλτούρα που κυριαρχείται από την τεχνολογία. Σχεδόν οι μισοί έφηβοι δηλώνουν ότι είναι σχεδόν διαρκώς online, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Pew Research Center. Αυτό επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωής τους – από την εκπαίδευση και την κοινωνική τους ζωή, μέχρι την προσωπική τους ανάπτυξη. Ένας καθοριστικός παράγοντας σε όλη αυτή την εξίσωση είναι η αυτορρύθμιση – η ικανότητα να ελέγχεις τις παρορμήσεις σου, να οργανώνεις τη συμπεριφορά σου και να λύνεις προβλήματα με εποικοδομητικό τρόπο. Μπορούμε να διδάξουμε στα παιδιά αυτήν τη δεξιότητα;
Η αξία της αυτορρύθμισης
Έρευνες δείχνουν ότι παιδιά με υψηλότερες δεξιότητες αυτορρύθμισης μπορούν πιο εύκολα να «αποσυνδεθούν» – να κλείσουν την τηλεόραση πριν το φαγητό ή να μοιραστούν ένα tablet με τα αδέρφια τους. Ωστόσο, οι περισσότερες ψηφιακές εφαρμογές είναι σχεδιασμένες για να κρατούν τα παιδιά «κολλημένα» στις οθόνες, κάτι που δυσκολεύει την αυτορρύθμιση.
Διαβάστε επίσης: Παιδιά – γονείς: Αγάπη και όρια πάνε μαζί; Φυσικά!
Η γρήγορη, έντονα ερεθιστική φύση πολλών παιχνιδιών και εφαρμογών μπορεί να «εξαντλήσει» την ικανότητα αυτοελέγχου. Από την άλλη, κάποιες ψηφιακές πλατφόρμες μπορούν να προσφέρουν γνωστικά οφέλη, να ενισχύσουν την κοινωνική σύνδεση και να καλλιεργήσουν θετικές δεξιότητες.
Μια μεγάλη ανάλυση 183 μελετών, που αφορούσαν περισσότερα από 234.000 παιδιά και εφήβους (0-17 ετών), έδειξε ότι:
Τα παιδιά με καλύτερη αυτορρύθμιση περνούν λίγο λιγότερο χρόνο μπροστά σε οθόνες.
Η χαμηλή αυτορρύθμιση συνδέεται με περισσότερη προβληματική χρήση: υπερβολικό gaming, sexting, αλληλεπίδραση με αγνώστους online, ή χρήση πολλών συσκευών ταυτόχρονα.
Δεν παρατηρήθηκε ουσιαστική διαφορά στη χρήση smartphones, ακόμα και μεταξύ παιδιών με υψηλή αυτορρύθμιση.
Οι ερευνητές τονίζουν πως η ψηφιακή ενασχόληση δεν είναι από μόνη της βλαβερή, αλλά η έλλειψη αυτορρύθμισης αυξάνει τον κίνδυνο δυσλειτουργικής χρήσης.
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά
Ο οργανισμός Child Mind Institute προτείνει τρεις βασικούς τρόπους:
Σταδιακή υποστήριξη (scaffolding): Βοηθήστε το παιδί να διαχειριστεί μια δύσκολη κατάσταση, αλλά αφήστε το να ολοκληρώσει μόνο του τη διαδικασία.
Εξάσκηση δύσκολων στιγμών: Δοκιμάστε μικρά «τεστ» στην καθημερινότητα, όπως επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ χωρίς να αγοράσετε γλυκά.
Σκέψη και αναστοχασμός: Συζητήστε μετά από ένα λάθος, όταν το παιδί είναι ήρεμο. Δοκιμάστε τεχνικές όπως η ενσυνειδητότητα (mindfulness) ή ο διαλογισμός.
Επενδύοντας στην ανάπτυξη αυτής της δεξιότητας, δεν περιορίζουμε απλώς τον χρόνο μπροστά σε μια οθόνη· τους δίνουμε ένα εργαλείο για όλη τους τη ζωή.
