Ίσως οι περισσότεροι από εμάς να είχαμε ένα λούτρινο αρκουδάκι, με το οποίο κοιμόμασταν, όταν ήμασταν μικροί. Αυτή η συνήθεια έχει παραμείνει ως μία από τις αγαπημένες των παιδιών και σήμερα. Γιατί, όμως, τα παιδιά -αλλά και οι ενήλικες- αγαπούν τόσο τα αρκουδάκια;
Διαβάστε επίσης: Λούτρινα: Δεν είναι όσο αθώα φαίνονται!
Μειώνουν το στρες, λέει έρευνα
Σύμφωνα με σχετική έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Journal of Positive Psychology, οι οπτικές ιδιότητες που έχει ένα λούτρινο, όπως είναι η υφή της γούνας του, το μέγεθος των ματιών και το χρώμα του παίζουν ρόλο στο πώς οι άνθρωποι συνδέουν αυτά τα παιχνίδια με αισθήματα άνεσης και συμπόνιας.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όταν οι άνθρωποι -και ειδικά τα παιδιά- θεωρούν τα αρκουδάκια οπτικά ελκυστικά και είναι πιο πιθανό να αισθανθούν ηρεμία κοντά τους και να κινητοποιηθούν για να τα φροντίσουν. Αυτό υποδηλώνει ότι η αισθητική αντίληψη μπορεί να επηρεάσει συναισθηματικές αντιδράσεις, καθώς και προ-κοινωνικές τάσεις. Αυτές οι τάσεις αφορούν σε ενέργειες που έχουν ως στόχο να βοηθήσουν, να υποστηρίξουν ή να ωφελήσουν άλλους ανθρώπους, χωρίς απαραίτητα να υπάρχει άμεσο προσωπικό όφελος.
Τα αρκουδάκια, επίσης, έχουν αναγνωριστεί εδώ και καιρό για την ικανότητά τους να μειώνουν το στρες και να προσφέρουν συναισθηματική στήριξη.
Το νοσοκομείο με τα λούτρινα αρκουδάκια
Από πρωτοβουλίες όπως το Teddy Bear Hospital, που μειώνει το άγχος των παιδιών σε ιατρικά περιβάλλοντα, έως ευρήματα που δείχνουν ότι βοηθούν στην ανακούφιση από την κοινωνική απομόνωση, τα παιχνίδια αυτά συχνά θεωρούνται υποκατάστατα ασφάλειας και φροντίδας.
Το Teddy Bear Hospital είναι μια εκπαιδευτική και ψυχοπαιδαγωγική πρωτοβουλία που έχει σχεδιαστεί για να μειώνει το άγχος των παιδιών, όταν επισκέπτονται νοσοκομεία ή ιατρεία. Η ιδέα βασίζεται στο παιχνίδι και στη συμμετοχική μάθηση. Τα παιδιά φέρνουν τα αγαπημένα τους αρκουδάκια ή λούτρινα ζωάκια «για θεραπεία».
Μέχρι τώρα όμως, λίγη έρευνα είχε εξετάσει γιατί κάποια αρκουδάκια θεωρούνται πιο παρηγορητικά από άλλα ή πώς τα φυσικά τους χαρακτηριστικά συνδέονται με αυτές τις συναισθηματικές αντιδράσεις. Οι ερευνητές, λοιπόν, έθεσαν τα ερώτηματα: Τι κάνει ένα αρκουδάκι αρεστό, απλώς με την όψη του; Μπορεί αυτή η «χαριτωμένη» εμφάνιση να προκαλέσει αίσθηση συμπόνιας ή φροντίδας;
Η μελέτη άνοιξε νέους δρόμους για την κατανόηση του πώς οι συναισθηματικές αντιδράσεις σε άψυχα αντικείμενα αντανακλούν ψυχολογικούς μηχανισμούς, ιδιαίτερα όσον αφορά sτην ενσυναίσθηση και την προ-κοινωνική συμπεριφορά, που συνδέεται με την αλληλεγγύη.
Πώς έγινε η έρευνα
Η εν λόγω έρευνα περιέλαβε 11.188 συμμετέχοντες στη Γαλλία, ηλικίας από 3 έως 92 ετών. Οι συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν ένα διαδικτυακό ερωτηματολόγιο με φωτογραφίες που έδειχναν αρκουδάκια και κλήθηκαν να επιλέξουν ποιο τους φαινόταν πιο όμορφο, πιο παρηγορητικό και ποιο θα ήθελαν να προστατεύσουν αν κινδύνευε. Κάθε συμμετέχων έκανε 15 συγκρίσεις για κάθε κατηγορία.
Οι τρεις βασικές ιδιότητες που μετρήθηκαν ήταν η ομορφιά, η άνεση και η φροντίδα και βρέθηκαν έντονα συσχετισμένες. Οι συμμετέχοντες που θεωρούσαν ένα αρκουδάκι οπτικά ελκυστικό, το έβλεπαν, επίσης, ως παρηγορητικό και άξιο προστασίας. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία ενός σύνθετου δείκτη που ονομάστηκε «cuteness», την ιδιότητα, δηλαδή, του να είναι κάποιος χαριτωμένος.
Η άνεση που αισθάνονταν στη θέα του ήταν το πιο σημαντικό στοιχείο για όλες τις ηλικιακές ομάδες. Ωστόσο, στα παιδιά κάτω των 10 ετών και οι τρεις παράγοντες είχαν περίπου ίση σημασία. Η γούνα αναδείχθηκε ως το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό. Τα αρκουδάκια με μακρύτερο τρίχωμα θεωρήθηκαν πιο χαριτωμένα, καθώς οι άνθρωποι συχνά αντιλαμβάνονται το πόσο μαλακό είναι κάτι από οπτικά στοιχεία.
Τι είναι το baby schema;
Το baby schema είναι ένα σύνολο χαρακτηριστικών που έχουν τα βρέφη και τα μικρά παιδιά. Αυτά τα χαρακτηριστικά ενεργοποιούν έντονα συναισθήματα φροντίδας και προστασίας στους ενήλικες και θεωρούνται «χαριτωμένα». Χαρακτηριστικά που συνδέονται, λοιπόν, με το baby schema, όπως μεγάλα μάτια και στρογγυλεμένο πρόσωπο, επηρέασαν την αντίληψη του cuteness, με διαφοροποιήσεις ανάλογα με την ηλικία.
Οι ενήλικες, πάλι, προτιμούσαν τα πιο κλασικά χαρακτηριστικά που έχει ένα λούτρινο (καφέ χρώμα, παραδοσιακές αναλογίες), ενώ τα παιδιά ήταν πιο ανοιχτά σε παιχνιδιάρικες παραλλαγές και έντονα χρώματα.
Τα λιγότερο «χαριτωμένα» αρκουδάκια ήταν συνήθως φθαρμένα ή με μη συμβατικό σχέδιο. Παρά την αναμενόμενη συμπόνια, η φθορά φάνηκε να μειώνει τα αισθήματα ασφάλειας και συναισθηματικής ζεστασιάς.
Η μελέτη καταδεικνύει ότι η οπτική αισθητική συνδέεται στενά με συναισθηματικές και κοινωνικές αντιδράσεις. Οι ερευνητές προτείνουν ότι τα αρκουδάκια δεν είναι μόνο παιχνίδια, αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν, μεταξύ άλλων, για την αξιολόγηση της ενσυναίσθησης στα παιδιά.
