Με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, πολλοί γονείς νιώθουν την πίεση να κάνουν «περισσότερα» για να ενισχύσουν τις επιδόσεις των παιδιών τους: να προσθέσουν επιπλέον μαθήματα ή να εντάξουν ακόμα μια εξωσχολική δραστηριότητα στο πρόγραμμα. Η ανάγκη αυτή πηγάζει από αγάπη και την επιθυμία να προσφέρουμε ευκαιρίες. Όμως, συχνά η ευκαιρία μπορεί να μετατραπεί σε πίεση και η πίεση σε άγχος και φόβο αποτυχίας.
Ειδικοί υποστηρίζουν ότι ο πραγματικός κινητήριος μοχλός για μακροχρόνια επιτυχία δεν είναι οι βαθμοί ή οι τίτλοι, αλλά η πεποίθηση ότι η αξία σου πηγάζει από το ποιος είσαι και την ικανότητά σου να κάνεις τη διαφορά στον κόσμο. Αυτή την προσέγγιση ονομάζουν «mattering mindset» (η νοοτροπία της αξίας).
Διαβάστε επίσης: Παιδιά: Πότε χρειάζονται την ενσυναίσθηση
Η αξία των παιδιών δεν εξαρτάται από τις επιδόσεις τους
Πολλά παιδιά σήμερα αισθάνονται ότι η αγάπη και η αποδοχή των γονέων τους εξαρτάται από τις επιδόσεις τους. Στο πλαίσιο έρευνας με 500 φοιτητές, βρέθηκε ότι περισσότεροι από τους μισούς θεωρούσαν ότι η γονική αγάπη εξαρτάται από την επίδοσή τους.
Οι ψυχολόγοι αναφέρονται σε αυτή τη συμπεριφορά ως «conditional regard», δηλαδή αγάπη υπό όρους, που βασίζεται σε συγκεκριμένες επιδόσεις ή συμπεριφορές.
Τα παιδιά που μεγαλώνουν με τέτοια προσδοκία μπορούν να αναπτύξουν υπερβολικό φόβο απέναντι στην αποτυχία. Ακόμη και μικρά λάθη μπορούν να κλονίσουν την αυτοεκτίμησή τους, να προκαλέσουν συναισθηματική εξάντληση και να οδηγήσουν σε έλλειψη αυτοπεποίθησης ή ακόμη και σε κατάθλιψη.
Πώς θα καλλιεργήσετε το mattering mindset
-
Μάθετε τι ενθουσιάζει το παιδί σας, ποιες δυσκολίες κρύβει, ποιες ικανότητες μπορεί να παραβλέπετε.
-
Όταν αποτυγχάνει ή δεν τα καταφέρνει σε κάτι, πείτε του ότι η αξία του δεν μειώνεται με τα λάθη ή τις αποτυχίες.
-
Αν το παιδί δυσκολεύεται, αναρωτηθείτε γιατί. Μπορεί να υπάρχει δυσκολία μάθησης, κοινωνική σύγκρουση ή ασυμφωνία με τον τρόπο διδασκαλίας. Η περιέργεια και η κατανόηση ενισχύουν τη σχέση γονέα-παιδιού.
-
Μην περιμένετε μόνο τα καλά αποτελέσματα για να δείξετε αγάπη και περηφάνια. Έστω μια φορά την ημέρα, εκφράστε θερμότητα και τρυφερότητα.
Πώς θα βοηθήσετε το παιδί σας να αναδείξει τα δυνατά του σημεία
Αναγνωρίστε τη «νησίδα» του
Μπορεί να είναι κάποιο άθλημα, η ζωγραφική, οι φίλοι του ή οτιδήποτε άλλο του δίνει χαρά. Ό,τι κι αν είναι, έχει σημασία να το παρατηρήσετε χωρίς προκαταλήψεις, ακόμα κι αν σας φαίνεται «ασήμαντο». Δείξτε ενδιαφέρον και ανοιχτή στάση, και αφήστε το παιδί να μοιραστεί τις εμπειρίες και τα ενδιαφέροντά του.
Αναγνωρίστε τις δυνάμεις του
Πολλά παιδιά δεν καταλαβαίνουν καν ότι αυτό που κάνουν καλά έχει αξία. Όταν τους το επισημαίνουμε, νιώθουν ότι έχουν ταλέντα και ότι είναι χρήσιμα. Μπορείτε να τους πείτε, για παράδειγμα: «Έχετε τρομερή επιμονή όταν προπονείστε» ή «Έχετε φοβερό τρόπο να κάνετε τους άλλους να νιώθουν άνετα». Η αναγνώριση της προσπάθειας και των δεξιοτήτων τους ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την εσωτερική τους κινητοποίηση.
Επενδύστε σε αυτό που κάνει καλά το παιδί
Δώστε του ευκαιρίες να αναπτύξει τις δεξιότητές του: συμμετοχή σε δραστηριότητες, ομάδες ή ακόμα και απλός ελεύθερος χρόνος για εξάσκηση. Ένα παιδί που του αρέσει να μιλά μπορεί να λάμψει σε μια θεατρική ομάδα. Ένα παιδί που αγαπά τα βιντεοπαιχνίδια μπορεί να δείξει ενδιαφέρον για τον σχεδιασμό παιχνιδιών ή το μοντάζ βίντεο. Η επένδυση στις ικανότητες του παιδιού δίνει νόημα στην προσπάθειά του και το ενθαρρύνει να εξελιχθεί.
Συνδέστε τις δυνάμεις με τις δυσκολίες
Δείξτε στο παιδί πώς μια ικανότητα μπορεί να βοηθήσει σε μια αδυναμία. Αν, για παράδειγμα, δυσκολεύεται να γράψει αλλά μιλά με ευφράδεια, προτείνετέ του να υπαγορεύει πρώτα τις ιδέες του. Αν είναι εξωστρεφές, μπορεί να αξιοποιήσει την κοινωνικότητά του για να βοηθήσει την ομάδα του σε μια εργασία ή ένα πρότζεκτ. Με αυτόν τον τρόπο, τα δυνατά του σημεία γίνονται εργαλεία για την αντιμετώπιση προκλήσεων, ενώ παράλληλα ενισχύεται η αυτοπεποίθηση και η ανεξαρτησία του.