Νέα έρευνα δείχνει πως η περιέργεια, αυτή η παιδική ανησυχία για το «γιατί» και το «πώς», όχι μόνο δεν «σκότωσε τη γάτα» αλλά όπως δείχνουν νέα επιστημονικά δεδομένα, είναι σύμμαχος της μακροζωίας και της πνευματικής υγείας.
Τι έδειξε η έρευνα για την περιέργεια και τη γήρανση;
Στη μελέτη που διεξήχθη με επικεφαλής την Mary C. Whatley, επίκουρη καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Western Carolina, ζητήθηκε από συμμετέχοντες να απαντήσουν σε ερωτήσεις γενικών γνώσεων (π.χ. «Ποια χώρα επέτρεψε πρώτη στις γυναίκες να ψηφίσουν;») και να αξιολογήσουν το πόσο πολύ ήθελαν να μάθουν την απάντηση. Ταυτόχρονα, μετρήθηκε η γενική περιέργειά τους, δηλαδή η έμφυτη τάση τους να αναζητούν νέες πληροφορίες στη ζωή.
Το αποτέλεσμα; Οι ηλικιωμένοι έδειξαν αυξημένη «περιέργεια κατάστασης» (state curiosity), δηλαδή στιγμιαίο ενδιαφέρον για συγκεκριμένα θέματα. Αντίθετα, η «γενική περιέργεια» (trait curiosity) η πιο σταθερή και ευρεία μορφή περιέργειας, ήταν μειωμένη.
Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο όταν είμαστε περίεργοι;
Οι ειδικοί εξηγούν ότι όταν κάποιος είναι περίεργος, ενεργοποιείται ο ιππόκαμπος, το κέντρο μάθησης και μνήμης του εγκεφάλου. Αυτή η εγκεφαλική δραστηριότητα βοηθά στη δημιουργία και διατήρηση αναμνήσεων, ενώ ταυτόχρονα κρατά τον εγκέφαλο σε «φόρμα».
Η περιέργεια επομένως είναι σημαντική στην τρίτη ηλικία γιατί:
- Ενθαρρύνει τη γνωστική δραστηριότητα
- Προωθεί τη συμμετοχή σε κοινωνικές και δημιουργικές δραστηριότητες
- Μπορεί να συμβάλει στην οικοδόμηση του λεγόμενου «γνωστικού αποθέματος»– μιας εγκεφαλικής «ασπίδας» που καθυστερεί την εμφάνιση γνωστικής φθοράς. Μελέτες έχουν δείξει μάλιστα ότι άτομα με υψηλό γνωστικό απόθεμα έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια, ακόμα και αν υπάρχουν αλλοιώσεις στον εγκέφαλο.
Γερνάμε καλύτερα όταν μένουμε περίεργοι
Το Πανεπιστήμιο UCLA, μετά από την εν λόγω έρευνα, προτείνει στους ηλικιωμένους να μαθαίνουν συνεχώς νέα πράγματα, ειδικά σε τομείς που ήδη τους ενδιαφέρουν.
- Μην σταματάτε ποτέ να ρωτάτε «γιατί;»
- Ερευνήστε νέα θέματα
- Κρατήστε το μυαλό σας δραστήριο
- Διαβάστε κάτι διαφορετικό από τα συνηθισμένα (π.χ. ιστορία, αστρονομία, ψυχολογία)
- Επισκεφθείτε ένα μουσείο ή έναν άγνωστο προορισμό
- Ακούστε podcasts ή δείτε ντοκιμαντέρ για νέα θέματα
- Μάθετε ένα νέο χόμπι (π.χ. φωτογραφία, μαγειρική, γλώσσα)
- Συζητήστε με ανθρώπους διαφορετικών απόψεων ή γενεών
Η περιέργεια μπορεί να λειτουργήσει σαν αντίδοτο στη στασιμότητα και τη γνωστική φθορά, θέλει όμως και προσοχή και κριτική σκέψη για να είναι πραγματικά ωφέλιμη.
Γι’ αυτό και η Δρ. Whatley τονίζει να «μείνουμε περίεργοι, αλλά να είμαστε επιφυλακτικοί απέναντι σε απλοϊκές απαντήσεις, εντυπωσιακούς τίτλους και διαδικτυακές απάτες – ειδικά καθώς μεγαλώνουμε.»