Η πρόθεση των γονιών να προστατεύσουν τα παιδιά τους είναι φυσική. Ωστόσο, ερευνητές του Πανεπιστημίου McGill υποστηρίζουν ότι οι υπερπροστατευτικές πρακτικές («helicopter parenting») μπορεί να κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό: οι φοιτητές που μεγάλωσαν με υπερβολικό έλεγχο εμφανίζουν πολύ υψηλότερα επίπεδα άγχους όταν αντιμετωπίζουν τα συνηθισμένα στρες του πανεπιστημίου, σε σχέση με συνομηλίκους τους που είχαν μεγαλύτερη ανεξαρτησία στην παιδική τους ηλικία.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Development and Psychopathology, παρακολούθησε 240 πρωτοετείς φοιτητές (μέσος όρος ηλικίας 18,2 ετών) κατά τη μετάβασή τους στο πανεπιστήμιο. Οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν τις εμπειρίες τους από την παιδική ηλικία μέσω του «Parental Bonding Instrument» (ένα εργαλείο που μετρά φροντίδα/στοργή και υπερπροστασία/έλεγχο) και κατέγραψαν συγκεκριμένα στρεσογόνα γεγονότα που βίωσαν τους πρώτους μήνες των σπουδών τους.
Διαβάστε επίσης: Τολμηρά παιδιά: Μαθαίνοντάς τα να ξεπερνάνε τους φόβους τους
Αντί να βασιστούν απλώς στην υποκειμενική αίσθηση του στρες, οι ερευνητές κατέγραψαν 14 τύπους πραγματικών στρεσογόνων καταστάσεων (π.χ. προβλήματα στέγασης, ακαδημαϊκές πιέσεις, προσωπικές απώλειες). Οι φοιτητές συμπλήρωσαν επίσης ερωτηματολόγια για συμπτώματα άγχους (πανικό, κοινωνικό άγχος κ.ά.).
Τι είναι το helicopter parenting
Ο όρος «helicopter parenting» (ή αλλιώς «γονείς-ελικόπτερα») περιγράφει ένα στυλ ανατροφής στο οποίο οι γονείς είναι υπερβολικά προστατευτικοί και ελεγκτικοί στη ζωή των παιδιών τους. Ουσιαστικά, αυτοί οι γονείς «αιωρούνται» πάνω από τα παιδιά τους, επεμβαίνοντας διαρκώς στις δραστηριότητές τους, στις αποφάσεις τους και ακόμα και στις κοινωνικές τους σχέσεις.
Ωστόσο, τα παιδιά που δεν έχουν ευκαιρίες να λύνουν μόνα τους προβλήματα, να κάνουν λάθη και να μάθουν από αυτά, αναπτύσσουν πιο αδύναμες δεξιότητες αντιμετώπισης. Έτσι, οι πανεπιστημιακές προκλήσεις τα κατακλύζουν ευκολότερα.
Όταν η υπερπροστασία γίνεται άγχος
Τα αποτελέσματα έδειξαν μια ανησυχητική αλληλεπίδραση: όσο πιο υπερπροστατευτικοί ήταν οι γονείς και όσο περισσότερα στρεσογόνα γεγονότα αντιμετώπιζαν οι φοιτητές, τόσο πιο έντονα ήταν τα συμπτώματα άγχους τους. Κάθε πρόσθετη δυσκολία οδηγούσε σε απότομη αύξηση του άγχους στα παιδιά των «ελικόπτερο-γονιών», ενώ οι συνομήλικοί τους με λιγότερο έλεγχο από τους γονείς εμφάνιζαν πολύ μικρότερη μεταβολή, ανεξαρτήτως αριθμού προκλήσεων.
Η υπερπροστασία, σύμφωνα με τους ερευνητές, μπορεί να περιλαμβάνει ενοχές, πίεση, υπερβολική ανάμειξη και αποτροπή της ανεξαρτησίας. Οι πρακτικές αυτές έχουν συνδεθεί με αυξημένο άγχος σε όλη τη διάρκεια της ζωής και φαίνεται ότι επηρεάζουν ειδικά μεταβατικές περιόδους, όπως η είσοδος στο πανεπιστήμιο.
Η πρώτη χρονιά στο πανεπιστήμιο είναι μια αναπτυξιακά κρίσιμη μετάβαση που περιλαμβάνει αυξημένη έκθεση σε στρεσογόνες καταστάσεις αλλά και μεγαλύτερη ανεξαρτησία. Ενώ όλοι οι πρωτοετείς βιώνουν περισσότερη πίεση σε σχέση με τους μεγαλύτερους φοιτητές, δεν επηρεάζονται όλοι το ίδιο: το στυλ ανατροφής φαίνεται να παίζει καθοριστικό ρόλο.
Η σταδιακή έκθεση σε προκλήσεις, η ενθάρρυνση της αυτονομίας και η δημιουργία ευκαιριών για τα παιδιά να λύσουν μόνα τους προβλήματα μπορούν να τα εφοδιάσουν με τις δεξιότητες που χρειάζονται για να ανταποκριθούν στους αναπόφευκτους στρεσογόνους παράγοντες της ενήλικης ζωής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το άρθρο βασίζεται σε ευρήματα από δημοσιευμένη, αξιολογημένη από ομότιμους έρευνα. Τα αποτελέσματα δείχνουν συσχετίσεις και όχι άμεση αιτιότητα. Σε περίπτωση δυσκολίας ή συμπτωμάτων άγχους, απευθυνθείτε σε ειδικό ψυχικής υγείας.
