Πολλοί έφηβοι μένουν ξαπλωμένοι στο κρεβάτι, χαζεύοντας στο κινητό τους, γιατί ο ύπνος δεν έρχεται, με αποτέλεσμα το επόμενο πρωί στο σχολείο να είναι εξαντλημένοι. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι αυτό έχει επιπτώσεις και στη ψυχική υγεία των παιδιών, αφού κάθε ανήσυχη νύχτα αυξάνει σιωπηλά τον κίνδυνο για κατάθλιψη.
Διαβάστε επίσης: Μπορούν τα επιτραπέζια παιχνίδια να βοηθήσουν τα παιδιά στα μαθηματικά;
Στην εν λόγω μεγάλης κλίμακας μελέτη που έγινε σε εφήβους, αποκαλύπτεται ότι ο κακός ύπνος που κάνουν οι έφηβοι δεν είναι απλώς σύμπτωμα κατάθλιψης, αλλά μπορεί να αποτελέσει και προάγγελό της. Με βάση την έρευνα, όσον αφορά κυρίως στα κορίτσια, φάνηκε ότι οι άγρυπνες νύχτες συνδέονταν σε μεγάλο βαθμό με τη δυσκολία διαχείρισης των συναισθημάτων, που οδηγούσε σε κακή διάθεση.
Παρακολουθώντας τους εφήβους στον χρόνο
Στη συγκεκριμένη μελέτη, αναλύθηκε η συσχέτιση ύπνου και κατάθλιψης, με τους ερευνητές να παρακολουθούν πάνω από 1.500 Κινέζους εφήβους, ηλικίας 12–15 ετών για δύο χρόνια. Κάθε έξι μήνες οι έφηβοι ανέφεραν την ποιότητα του ύπνου τους, τη διάθεσή τους και το πώς διαχειρίζονταν τα συναισθήματά τους.
Η ομάδα των επιστημόνων χρησιμοποίησε μια εξελιγμένη στατιστική μέθοδο που ξεχώρισε ποιοι έφηβοι κοιμούνταν γενικά καλύτερα από άλλους από τις αλλαγές που συνέβαιναν στον καθένα με την πάροδο του χρόνου. Αυτό ήταν κρίσιμο, γιατί έδειξε τι συμβαίνει όταν ο ύπνος ενός εφήβου χειροτερεύει, όχι μόνο αν όσοι δεν κοιμούνται σωστά είναι πιο επιρρεπείς στην κατάθλιψη.
Οι μελετητές συμπέραναν ότι οι έφηβοι που δυσκολεύονταν να αποκοιμηθούν, ξυπνούσαν τη νύχτα ή ένιωθαν εξαντλημένοι μέσα στη μέρα, είχαν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν στη συνέχεια θλίψη, απελπισία και άλλα συμπτώματα κατάθλιψης.
Αυτό αντιστρέφει μια συνηθισμένη υπόθεση. Στους ενήλικες ο ύπνος και η κατάθλιψη συχνά αλληλοτροφοδοτούνται, αλλά στους εφήβους η κατεύθυνση φαίνεται να είναι κυρίως από τον ύπνο προς τη διάθεση. Οι αναπτυσσόμενοι εγκέφαλοι και τα μεταβαλλόμενα βιολογικά ρολόγια τους ίσως τους κάνουν πιο ευάλωτους στις συναισθηματικές συνέπειες της αϋπνίας.
Διαχείριση συναισθημάτων
Οι ερευνητές εξέτασαν και τη ρύθμιση των συναισθημάτων, δηλαδή τις δεξιότητες που μας βοηθούν να ηρεμούμε μετά από μια σύγκρουση, να σταματάμε την υπερβολική σκέψη ή να αλλάζουμε οπτική πάνω στα πράγματα.
Έτσι, βρήκαν έναν αμοιβαίο δεσμό. Ο κακός ύπνος δυσκόλευε τη διαχείριση συναισθημάτων και οι δυσκολίες στα συναισθήματα έκαναν τον ύπνο χειρότερο. Αυτό με τη σειρά του ενίσχυε τα συμπτώματα κατάθλιψης.
Όμως εδώ υπήρχε μια διαφορά. Αυτός ο μεσολαβητικός ρόλος της συναισθηματικής ρύθμισης εμφανίστηκε μόνο στα κορίτσια. Για εκείνα, ο κακός ύπνος έφθειρε τη συναισθηματική ανθεκτικότητα, ανοίγοντας τον δρόμο στην κατάθλιψη. Για τα αγόρια, από την άλλη, η διαδρομή από τον ύπνο προς την κατάθλιψη παρέκαμπτε τη διαχείριση συναισθημάτων.
Γιατί υπάρχει αυτό το χάσμα ανάμεσα στα φύλα;
Η εφηβεία είναι περίοδος όπου οι διαφορές φύλου στην ψυχική υγεία διευρύνονται. Τα κορίτσια είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν τόσο κατάθλιψη όσο και προβλήματα ύπνου. Η κοινωνικοποίηση ίσως παίζει ρόλο. Συχνά ενθαρρύνονται να μιλούν για τα συναισθήματά τους, γεγονός που αυξάνει την ευαισθησία τους, όταν αυτά ξεφεύγουν από τον έλεγχο.
Στη μελέτη που διεξήχθη, οι δεξιότητες ρύθμισης συναισθημάτων των κοριτσιών μειώθηκαν με την πάροδο του χρόνου, ταυτόχρονα με την επιδείνωση του ύπνου και της διάθεσής τους. Τα αγόρια ανέφεραν περισσότερα προβλήματα νωρίτερα, αλλά δεν εμφάνισαν τον ίδιο μεσολαβητικό μηχανισμό.
Ο ύπνος ως πρόληψη
Τα ευρήματα μεταφέρουν ένα ισχυρό μήνυμα. Η βελτίωση του ύπνου στους εφήβους μπορεί να αποτρέψει την κατάθλιψη πριν αυτή εδραιωθεί. Αυτό μπορεί να σημαίνει επανεξέταση των πολύ πρωινών ωρών έναρξης μαθημάτων, περιορισμό της χρήσης οθονών αργά τη νύχτα ή διδασκαλία τεχνικών χαλάρωσης.