Η έναρξη της σχολικής χρονιάς φέρνει μαζί της μια συνηθισμένη εικόνα: το παιδί μας που ψάχνει να βρει σε όλο το σπίτι τη ζακέτα του ή τρέχει να θυμηθεί τελευταία στιγμή αν πήρε το ντοσιέ του. Για τα μεγαλύτερα παιδιά, όμως, οι απώλειες μπορεί να είναι πιο σοβαρές, όπως το να ξεχνούν το κινητό ή το λάπτοπ τους.
Ως γονείς, η φυσική αντίδραση είναι να αναλάβουμε εμείς τα πάντα — να ετοιμάζουμε τις τσάντες ή να υπενθυμίζουμε συνεχώς τα σημαντικά πράγματα. Όμως, κάνοντας τα πάντα εμείς, στερούμε από τα παιδιά μας την ευκαιρία να μάθουν να οργανώνονται και να ακονίζουν τη μνήμη τους.
Διαβάστε επίσης: Τεχνητή νοημοσύνη: Τα μάτια των παιδιών ως «κλειδί» μάθησης
Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο ενός παιδιού;
Η ικανότητα των παιδιών να θυμούνται πού έχουν βάλει τα πράγματά τους ή να θυμηθούν να κάνουν κάτι αργότερα ονομάζεται προοπτική μνήμη. Πρόκειται για μια σύνθετη γνωστική λειτουργία που απαιτεί την ενεργή προσοχή και εκτελεστική λειτουργία — δηλαδή, την ικανότητα να ελέγχουν συνειδητά τη μνήμη και την προσοχή τους.
Μελέτες δείχνουν ότι η προοπτική μνήμη εξελίσσεται σταδιακά και ότι ο προμετωπιαίος φλοιός, που είναι υπεύθυνος για την εκτελεστική λειτουργία, ωριμάζει πλήρως μόνο στην πρώιμη ενηλικίωση. Αυτό σημαίνει ότι το να ξεχνάνε τα πράγματα τους και η απροσεξία στα παιδιά είναι φυσιολογικά στάδια της ανάπτυξης.
Παιδί με ΔΕΠΥ και ξεχασιάρικη συμπεριφορά
Η δυσκολία στην εκτελεστική λειτουργία και την προοπτική μνήμη είναι πιο έντονη σε παιδιά με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ). Μπορεί να χάνουν συχνότερα πράγματα τους και να ξεχνάνε σε καθημερινές δραστηριότητες, όπως δουλειές ή σχολικές υποχρεώσεις. Παρόλα αυτά, με την πάροδο του χρόνου και την υποστήριξη, μπορούν να βελτιώσουν αυτές τις δεξιότητες.
Τι να κάνουμε ως γονείς για να τα βοηθήσουμε;
- Δημιουργούμε ρουτίνες: Η αυτοματοποίηση μιας ρουτίνας βοηθά τα παιδιά να θυμούνται ευκολότερα. Μελέτες δείχνουν ότι η επανάληψη και η σταθερότητα βοηθούν στην ανάπτυξη της αυτορρύθμισης και της μνήμης.
- Τα ενθαρρύνουμε: Τα παιδιά συχνά υπερεκτιμούν πόσο καλά θα θυμηθούν κάτι. Βοηθήστε τα να κατανοήσουν πότε η μνήμη δυσκολεύει και να χρησιμοποιούν στρατηγικές, όπως λίστες ή υπενθυμίσεις.
- Δίνουμε το καλό παράδειγμα: Κρατήστε κι εσείς λίστες και δείξτε πώς οργανώνεστε. Κάντε μαζί τον έλεγχο της τσάντας πριν το σχολείο και ενθαρρύνετε την ανεξαρτησία τους.
- Χρησιμοποιήστε υπενθυμίσεις: Η χρήση βοηθημάτων μνήμης, όπως ετικέτες στην τσάντα ή checklists, δεν είναι «κόλπο» αλλά σημαντική υποστήριξη για την επιτυχία.
- Μην τα κατηγορείτε: Η αφηρημάδα δεν είναι θέμα κακής θέλησης ή χαρακτήρα. Είναι φυσιολογικό μέρος της ανάπτυξης, και η κατανόηση αυτή μειώνει το άγχος και τη σύγκρουση.
Τι να αποφύγετε;
- Μην περιμένετε από τα παιδιά να τα θυμούνται όλα αυθόρμητα — είναι η δυσκολότερη μορφή μνήμης.
- Μην τιμωρείτε τα λάθη. Οι μελέτες δείχνουν ότι τα κίνητρα όπως φαγητό ή τιμωρίες δεν βελτιώνουν τη μνήμη.
- Μην αφήνετε τα πράγματα τελευταία στιγμή, γιατί το άγχος αυξάνει τις πιθανότητες να ξεχάσουν κάτι.
