Τα «όρια» δεν συνεπάγονται αυστηρές τιμωρίες ή συγκρούσεις με τα παιδιά. Άλλωστε τα όρια είναι η βάση της ασφάλειας και της εμπιστοσύνης, το θεμέλιο πάνω στο οποίο χτίζονται υγιείς σχέσεις και η σωστή ανάπτυξη των παιδιών. Όταν οι γονείς βάζουν όρια με αγάπη, συνέπεια και σεβασμό, μαθαίνουν στα παιδιά τους πώς να σέβονται τον εαυτό τους και τους άλλους, ενώ παράλληλα αναπτύσσουν την αυτοπειθαρχία τους.

Διαβάστε επίσης: Η τεχνική «Χ-Ψ-Ω» για να ακούνε τα παιδιά, χωρίς φωνές και δράματα

Γιατί τα όρια είναι σημαντικά;

Τα όρια είναι κάτι πολύ περισσότερα από απαγορεύσεις ή εντολές. Ενισχύουν:

  • Την ασφάλεια: Το παιδί ξέρει τι περιμένουμε από εκείνο και τι μπορεί να περιμένει από εμάς.
  • Την αυτονομία: Μέσα σε ένα πλαίσιο ορίων, το παιδί μαθαίνει να παίρνει αποφάσεις με αυτοπεποίθηση.
  • Την κοινωνική προσαρμογή: Τα όρια προετοιμάζουν το παιδί για την πραγματικότητα εκτός σπιτιού, όπου υπάρχουν κανόνες.
  • Την ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης: Όταν οι γονείς εξηγούν γιατί υπάρχουν όρια, το παιδί μαθαίνει να κατανοεί τις συνέπειες των πράξεών του.

Πώς να βάζουμε όρια χωρίς τιμωρία

Θέτουμε όρια με σεβασμό και ενσυναίσθηση

Αντί να λέμε απλά «όχι», εξηγούμε το γιατί με ήρεμο και υποστηρικτικό τόνο. Για παράδειγμα: «Δεν μπορούμε να τρέχουμε στο δρόμο γιατί είναι επικίνδυνο. Θέλω να είσαι ασφαλής.»

Με αυτόν τον τρόπο, το παιδί καταλαβαίνει το λόγο και όχι μόνο το απαγορευτικό μήνυμα.

Είμαστε συνεπείς

Τα όρια χρειάζονται συνέπεια για να λειτουργήσουν. Αν μία μέρα επιτρέπουμε κάτι και την επόμενη το απαγορεύουμε, το παιδί μπερδεύεται και χάνει την εμπιστοσύνη του.

Αφήνουμε το παιδί να εκφράσει τα συναισθήματά του

Όταν το παιδί αντιδρά σε ένα όριο, δεν το αγνοούμε ή το επικρίνουμε. Ακούμε με προσοχή: «Καταλαβαίνω ότι θύμωσες που δεν σε άφησα να παίξεις άλλο, είναι δύσκολο να σταματάμε κάτι που μας αρέσει.»

Αυτό βοηθάει το παιδί να μάθει να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του.

Προσφέρουμε εναλλακτικές λύσεις

Αντί να λέμε μόνο «δεν γίνεται», προτείνουμε κάτι διαφορετικό ή καλύτερο: «Τώρα δεν μπορούμε να δούμε τηλεόραση, αλλά μπορούμε να διαβάσουμε ένα βιβλίο μαζί.»

Έτσι το παιδί νιώθει ότι έχει επιλογές και μαθαίνει να συνεργάζεται.

Χρησιμοποιούμε θετική ενίσχυση

Επαινώντας την καλή συμπεριφορά, το παιδί μαθαίνει τι περιμένουμε με έναν θετικό τρόπο. Μια απλή φράση όπως: «Μπράβο που έβαλες τα παιχνίδια στη θέση τους!», ενισχύει την επιθυμητή συμπεριφορά.

Τι να αποφύγουμε όταν βάζουμε όρια

  • Την τιμωρία που βασίζεται στον φόβο ή την ντροπή
    Η τιμωρία που πληγώνει ή υποτιμά το παιδί μπορεί να καταστρέψει τη σχέση σας και να οδηγήσει σε επαναστατική συμπεριφορά ή απομόνωση.
  • Την ασάφεια
    Τα θολά ή αντιφατικά μηνύματα μπερδεύουν το παιδί και δημιουργούν ανασφάλεια.
  • Τις φωνές
    Οι φωνές για να επιβληθεί ένα όριο δεν διδάσκουν το σεβασμό, αλλά το φόβο.

Τα όρια που τίθενται με σεβασμό και συνέπεια δείχνουν στο παιδί ότι το αγαπάμε και το προστατεύουμε. Ένα παιδί που νιώθει ασφαλές μέσα στα όρια του σπιτιού του, μεγαλώνει με αυτοπεποίθηση, ενσυναίσθηση και υπευθυνότητα. Όταν ξέρει ότι οι γονείς του είναι δίκαιοι και σταθεροί, μαθαίνει να σέβεται όχι μόνο τους άλλους αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Όσο νωρίτερα μάθουμε να βάζουμε όρια με αυτόν τον τρόπο, τόσο πιο εύκολη θα είναι η καθημερινότητα για όλη την οικογένεια.