Ένα ζωηρό παιδί, είναι ένα «τυπικό» παιδί, αλλά ταυτόχρονα πιο έντονο, επίμονο, ευαίσθητο, διορατικό και πιο ανήσυχο στην αλλαγή σε σχέση με άλλα παιδιά. Όλα τα παιδιά έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά, αλλά τα παιδιά με ζωηρό χαρακτήρα, τα διαθέτουν σε ένα μεγαλύτερο εύρος.
Οι διαφορές αυτές φαίνονται στην καθημερινή ζωή. Ένα βίντεο από το πρώτο μπάνιο ενός παιδιού με ζωηρό χαρακτήρα μπορεί να δείχνει το παιδί να ουρλιάζει με ένα κατακόκκινο προσωπάκι και να κάνει νευρικές κινήσεις. Αντίθετα, το πρώτο μπάνιο ενός πιο ήρεμου παιδιού, μάλλον θα είναι και πιο ήπιο… Αυτές οι αντιδράσεις είναι αυθόρμητες, ασυνείδητες και σωματικές. Αντικατοπτρίζουν τον έμφυτο χαρακτήρα του παιδιού. Είναι η πρώτη και πιο φυσική αντίδραση του παιδιού στον κόσμο γύρω του.
Οι γονείς ίσως έχουν υποψιαστεί από την εγκυμοσύνη ότι το παιδί τους έχει μια… παραπάνω ζωντάνια και ενέργεια. Έχουν αντιμετωπίσει τα επικριτικά βλέμματα όταν το παιδί του φίλου τους κοιμάται ήρεμα σε μια συγκέντρωση, ενώ το δικό τους, ζωηρό παιδί, φωνάζει. Έχουν νιώσει ότι το παιδί τους είναι πιο δύσκολο στην ανατροφή, αλλά δεν είναι σίγουροι γιατί. Σίγουρα, δεν φταίει η έλλειψη δεξιοτήτων από την πλευρά τους που πολλές από τις συμβουλές που λειτουργούν με ήρεμα παιδιά δεν αποδίδουν στα ζωηρά. Το πρόβλημα είναι ότι πολλές συμβουλές, δεν λαμβάνουν υπόψη τις πραγματικές ατομικές διαφορές στον χαρακτήρα, όχι μόνο στον τρόπο που το παιδί βιώνει τον κόσμο, αλλά και στην επιπλέον ενέργεια και δεξιότητες που χρειάζεται για να ελέγξει το σύστημα διέγερσής του.
Ζωηρό παιδί: Ο χαρακτήρας του εκδηλώνεται συνήθως με τους εξής τρόπους:
- Ένταση
Τα ζωηρά παιδιά συνήθως δεν κλαίνε απλά. Ουρλιάζουν. Αλλά και τα πιο ήσυχα και παρατηρητικά παιδιά μπορεί να είναι ζωηρά. Η έντασή τους είναι εσωτερική. Όπου κι αν είναι εστιασμένη η έντασή τους, οι αντιδράσεις τους είναι ισχυρές. Χωρίς βοήθεια για να ηρεμήσουν, δεν μπορούν να σταματήσουν. - Επιμονή
Αν μια ιδέα ή δραστηριότητα είναι σημαντική γι’ αυτά, τα ζωηρά παιδιά «κλειδώνουν». Είναι αφοσιωμένα στο έργο τους, στοχευμένα και απρόθυμα να τα παρατήσουν. Δεν μπορούμε λοιπόν απλώς να τους πούμε «όχι». - Ευαισθησία
Τα ζωηρά παιδιά ανταποκρίνονται γρήγορα στους πιο μικρούς θορύβους, μυρωδιές, φώτα, υφές ή αλλαγές στη διάθεση. Υπερφορτώνονται εύκολα στον πολύ κόσμο ενώ τα ρούχα, μπορεί ώρες ώρες να τα αισθάνονται ανυπόφορα. - Διορατικότητα
Αν τα στείλετε στο δωμάτιό τους να ντυθούν, μπορεί να μην φτάσουν ποτέ… Κάτι είναι πιθανό να τραβήξει την προσοχή τους στη διαδρομή και να ξεχάσουν το ντύσιμο. Παρατηρούν άλλωστε τα πάντα και μπορεί να μην ακούσουν ένα αίτημα από τον γονιό. - Δυσκολία προσαρμογής
Τα ζωηρά παιδιά δυσκολεύονται με εκπλήξεις, αλλαγές σχεδίων, σταμάτα-ξεκίνα και τη μετάβαση από το ένα μέρος στο άλλο. Η προετοιμασία το πρωί, το σταμάτημα του παιχνιδιού για μπάνιο ή φαγητό, ή η επιστροφή από το σχολείο, είναι μεταβάσεις που τα δυσκολεύουν.
Επιπλέον χαρακτηριστικά που μπορεί να έχουν (όχι όλα τα ζωηρά παιδιά)
- Ενέργεια
Δεν είναι όλα τα ζωηρά παιδιά αναρριχητές, αλλά τείνουν να είναι πολύ δραστήρια. Η ασφάλειά τους αποτελεί πρόκληση και το παράθυρο για ύπνο μπορεί να είναι μόλις 15 λεπτά. Αν το χάσουν, η ενέργειά τους επανέρχεται. - Άρνηση
Η άρνηση για το καινούριο είναι τυπική για πολλά ζωηρά παιδιά. Κάθε άγνωστη ιδέα, πράγμα, μέρος ή άτομο μπορεί να προκαλέσει ένα έντονο «ΟΧΙ!». Χρειάζονται χρόνο να παρατηρήσουν πριν συμμετάσχουν. Η πίεση να τα αναγκάσουμε για κάτι, θα έχει αρνητικά αποτελέσματα. - Σχολαστικότητα
Ο κόσμος είναι… σοβαρός για μερικά ζωηρά παιδιά. Είναι αναλυτικά, εξετάζουν σχολαστικά τις εμπειρίες, βρίσκουν ατέλειες και κάνουν προτάσεις για αλλαγές. Ακόμα κι αν σημείωσαν τρία γκολ σε ένα παιχνίδι ποδοσφαίρου, θα εστιάσουν σε αυτά που έχασαν.
Γνωρίζοντας αυτά τα χαρακτηριστικά, οι γονείς μπορούν:
- Να προβλέπουν πώς μπορεί να αντιδράσει το παιδί σε κάθε κατάσταση και έτσι να μην εκπλήσσονται.
- Να λαμβάνουν υπόψη τον χαρακτήρα του παιδιού και να προλαμβάνουν δυσκολίες.
- Να επιλέγουν τις πιο αποτελεσματικές στρατηγικές για να το ηρεμήσουν.
- Να κατανοούν ποιες λέξεις και δεξιότητες πρέπει να διδάξουν στο παιδί.
- Να κάνουν ενέργειες για ηρεμία και χαρά στην καθημερινότητά τους.
- Να χαίρονται για το παιδί που διαθέτει ορισμένα χαρακτηριστικά, πολύτιμα και επιθυμητά στην ενήλικη ζωή.