Επικύρωση σημαίνει κατανόηση και αναγνώριση των αναγκών, των σκέψεων, των συναισθηματικών καταστάσεων και των συμπεριφορών ενός ατόμου. Βασίζεται στην ικανότητα να ενσυναισθανόμαστε τον άλλο και να σχετιζόμαστε με την πραγματικότητά του, η οποία διαμορφώνεται από τις προσωπικές του εμπειρίες. Αντίθετα, η ακύρωση συμβαίνει όταν ένα άτομο πείθεται ότι οι ανάγκες, τα συναισθήματα ή οι εμπειρίες του/της, δεν έχουν σημασία.

Αν ένα παιδί πιστεύει από μικρό ότι η αντίληψή του για τον κόσμο είναι παράλογη ή αμελητέα, αυτά τα μηνύματα μπορούν αργότερα να οδηγήσουν σε συναισθήματα ανασφάλειας, κατάθλιψης, προβλήματα στην εμπιστοσύνη στον εαυτό του ή στους άλλους και μια ασταθή ταυτότητα. Η παιδική ακύρωση θεωρείται ότι σχετίζεται με πολλά ψυχικά προβλήματα στην ενήλικη ζωή. Αν και η ακύρωση μπορεί να μην περιλαμβάνει προφανή λεκτική κακοποίηση, οι συνέπειές της είναι συνήθως μακροχρόνιες.

Ο τρόπος λοιπόν που οι γονείς και οι φροντιστές ανταποκρίνονται στο παιδί τους είναι κρίσιμος για την συναισθηματική ανάπτυξή του, την θετική κοινωνικοποίηση και την εξέλιξη της ταυτότητάς του. Η υγιής και συνεπής επικύρωση εκ μέρους των γονιών μπορεί να ενσταλάξει στο παιδί ένα αίσθημα αξίας, βοηθώντας το να αισθανθεί ότι γίνεται κατανοητό.

Διαβάστε επίσης: Πώς να βοηθήσετε το παιδί σας να ξεπεράσει τους φόβους του με αυτοπεποίθηση;

Ακυρώνοντας τα συναισθήματα των παιδιών: Οι επιπτώσεις στις ενήλικες σχέσεις

Εάν ένα παιδί απορρίπτεται τακτικά, μπορεί να δυσκολεύεται να αναγνωρίσει ή να εκφράσει τα συναισθήματά του ως ενήλικας. Μπορεί να γίνει συναισθηματικά μη διαθέσιμο και να μην είναι σε θέση να δημιουργήσει ή να διατηρήσει στενές σχέσεις καθώς ενδέχεται να βλέπει τη συναισθηματική οικειότητα ως απειλή και κάτι που πρέπει να φοβάται.

Είναι πιθανό επίσης να αντιδρά υπερβολικά σε αγχωτικούς παράγοντες στην ενήλικη ζωή. Αυτό το μοτίβο προκύπτει από γονείς ή φροντιστές που ακούσια διαμορφώνουν τις ακραίες αντιδράσεις του παιδιού. Το παιδί μαθαίνει ότι η υπερβολική αντίδραση είναι ο μόνος τρόπος να τραβήξει την προσοχή των γονιών του. Το μήνυμα που παίρνει είναι ότι οι φυσιολογικές αντιδράσεις του αγνοούνται, ενώ οι υπερβολές λαμβάνουν προσοχή, ακόμα κι αν αυτή είναι αρνητική. Τελικά, αυτό το μοτίβο ενισχύει την έκφραση έντονων συναισθημάτων με λάθος τρόπο, κάτι που έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο διαταραχής οριακής προσωπικότητας.

Οι σχέσεις που είναι ασφαλείς και επιβεβαιωτικές βοηθούν στο να δημιουργηθεί μια σταθερή βάση εμπιστοσύνης. Η ικανότητα ενός ατόμου να αισθάνεται ασφαλές στις σχέσεις του είναι κρίσιμη για την συνολική ικανοποίησή του από τη ζωή και την ευτυχία του. Ωστόσο, όταν ένα άτομο έχει ακυρωθεί στην παιδική του ηλικία ξανά και ξανά, δεν έχει αναπτύξει αισθήματα αξιοπιστίας.

Αν δεν μπορούμε να αισθανθούμε ασφαλείς στις σχέσεις μας, δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε ούτε τον εαυτό μας ούτε τους άλλους. Είναι πολύ συχνό για ανθρώπους που έχουν βιώσει έντονη ακύρωση στην παιδική τους ηλικία να έλκονται από συντρόφους που τους πληγώνουν περαιτέρω ή να αποφεύγουν τις σχέσεις εντελώς, θεωρώντας τες επικίνδυνες.

Δημιουργώντας ένα θετικό και ασφαλές περιβάλλον για τα παιδιά

 

  • Ακούστε προσεκτικά
    Όταν το παιδί σας εκφράζει τα συναισθήματά του, ακούστε το ενεργά. Αφήστε το να μιλήσει χωρίς να το διακόπτετε ή να το κρίνετε.
  • Επιβεβαιώστε τα συναισθήματα
    Αντί να αμφισβητείτε ή να ελαχιστοποιείτε τα συναισθήματά του (π.χ. λέγοντας “Μην είσαι υπερβολικός/η”), επιβεβαιώστε την εμπειρία του: “Καταλαβαίνω ότι αισθάνεσαι έτσι και είναι φυσιολογικό”.
  • Αποφύγετε τις συγκρίσεις
    Μην συγκρίνετε τα συναισθήματα του παιδιού σας με αυτά των άλλων, π.χ. “Άλλα παιδιά έχουν μεγαλύτερα προβλήματα.” Κάθε παιδί είναι μοναδικό και τα συναισθήματά του είναι έγκυρα, ακόμα κι αν σας φαίνονται μικρά ή ανούσια.
  • Μάθετε στο παιδί να εκφράζεται
    Ενθαρρύνετε το παιδί να εκφράζει τα συναισθήματά του με λόγια και όχι μόνο με πράξεις ή συμπεριφορές. Αν δεν μπορεί να εκφραστεί, προσπαθήστε να το βοηθήσετε με ερωτήσεις όπως “Πώς αισθάνεσαι τώρα;” ή “Τι σε στεναχωρεί;”
  • Αποφύγετε την υπερβολική κριτική
    Η υπερβολική κριτική και η τιμωρία μπορεί να ενισχύσουν το αίσθημα της ακύρωσης. Αντί να επικεντρώνεστε στις αρνητικές πλευρές της συμπεριφοράς, προσπαθήστε να αναγνωρίσετε τα θετικά και να καθοδηγήσετε το παιδί σας με υποστηρικτικό τρόπο. Φροντίστε να δημιουργήσετε ένα περιβάλλον όπου το παιδί αισθάνεται ασφαλές να εκφράσει τα συναισθήματά του χωρίς το φόβο της απόρριψης ή της… ποινής.
  • Ενθαρρύνετε την αυτοεκτίμηση
    Δείξτε στο παιδί σας ότι αξίζει και ότι το αγαπάτε ανεξάρτητα από τα λάθη του. Χρησιμοποιήστε θετικά σχόλια για να επισημάνετε τις προσπάθειές του και όχι μόνο τα αποτελέσματα.
  • Δώστε το καλό παράδειγμα
    Δείξτε στο παιδί σας πώς να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του μέσω του προσωπικού σας παραδείγματος. Όταν εσείς εκφράζετε με υγιή τρόπο τα συναισθήματά σας, το παιδί μαθαίνει να κάνει το ίδιο.