Ευθύνη των γονιών είναι να δώσουν στα παιδιά τα εργαλεία που χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες, χωρίς να καταρρεύσουν. Η ψυχική υγεία τους είναι κάτι που «χτίζεται» από μικρή ηλικία και είναι πολύτιμη. Πώς όμως θα τη διασφαλίσουμε;
Διαβάστε επίσης: Το υποτιμημένο χόμπι που έχει απίστευτα οφέλη για τα παιδιά
Στόχος είναι να διδαχθούν τα παιδιά πώς να επεξεργάζονται τα δύσκολα συναισθήματα και να προχωρούν μπροστά. Τα ψυχικά δυνατά παιδιά ξέρουν πώς να ρυθμίζουν αυτά που αισθάνονται, να εμπιστεύονται τον εαυτό τους και να ανακάμπτουν μετά από αποτυχίες. Και αυτό το είδος δύναμης καλλιεργείται, κατά ένα μεγάλο μέρος, στο σπίτι, στις καθημερινές στιγμές μεταξύ γονέα και παιδιού.
Ακολουθούν επτά πράγματα που πρέπει να αποφύγετε αν θέλετε να μεγαλώσετε ψυχικά δυνατά παιδιά:
1. Να σώζετε τα παιδιά από κάθε δυσκολία
Τα παιδιά αναπτύσσουν ανθεκτικότητα μαθαίνοντας ότι μπορούν να ξεπεράσουν δύσκολες καταστάσεις. Όταν βιάζεστε να λύσετε κάθε πρόβλημα, στερείτε από το παιδί σας την ανθεκτικότητα. Αφήστε το να αντιμετωπίσει την ενόχληση, ενώ εσείς παραμένετε η ασφαλής βάση του.
Τι να κάνετε: Οι ειδικοί λένε πως τα παιδιά που αντιμετωπίζουν τακτικά προκλήσεις κατάλληλες για την ηλικία τους αναπτύσσουν σταδιακά ισχυρότερη συναισθηματική ρύθμιση.
Για παράδειγμα, αν το παιδί σας ξεχάσει να κάνει τα μαθήματά του, αφήστε το να αντιμετωπίσει το φυσικό αποτέλεσμα αυτής της πράξης του, αντί να δικαιολογηθείτε εσείς για εκείνο στον δάσκαλό του. Στη συνέχεια, συζητήστε τι έμαθε από αυτό που συνέβη και πώς μπορεί να οργανωθεί καλύτερα την επόμενη φορά.
2. Να προσπαθείτε να δείχνετε τέλειοι
Δεν πειράζει να χάσετε την ψυχραιμία σας μερικές φορές. Όμως, όταν γίνει κάτι τέτοιο, οι γονείς που μεγαλώνουν ψυχικά δυνατά παιδιά δεν προσποιούνται ότι δεν συνέβη κάτι, ούτε κατηγορούν το παιδί ότι τους «προκάλεσε» να αντιδράσουν. Η ψυχική δύναμη αναπτύσσεται όταν αντιμετωπίζετε τα προβλήματα, χωρίς να καταστρέφετε την εμπιστοσύνη.
Τι να κάνετε: Αν ξεσπάσατε, πείτε κάτι σαν «Ήμουν αγχωμένος/η και ξέσπασα, συγγνώμη.» Το παιδί σας θα μάθει ότι τα λάθη δεν καταστρέφουν τις σχέσεις και ότι η ανάληψη ευθύνης είναι δύναμη. Αυτό βασίζεται στη διαδικασία που οι ειδικοί ονομάζουν «ρήξη και επανόρθωση», βασική έννοια στη συναισθηματική νοημοσύνη και τη σύνδεση.
3. Να καταπνίγετε τα μεγάλα συναισθήματα
Το να σβήνουμε μεγάλα συναισθήματα όπως τον θυμό ή τη λύπη διδάσκει στα παιδιά να φοβούνται τα δικά τους συναισθήματα. Η δύναμη προέρχεται από τη γνώση ότι τα δύσκολα συναισθήματα μπορούν να είναι διαχειρίσιμα. Εδώ τα παιδιά εξασκούν και την κοινωνική ανθεκτικότητα. Αν ξέρουν ότι ο θυμός ή η λύπη δεν θα καταστρέψουν τον δεσμό σας, είναι πιο έτοιμα να αντιμετωπίσουν μία πιθανή απόρριψη ή συγκρούσεις με συνομηλίκους.
Τι να κάνετε: Όταν το παιδί σας είναι αναστατωμένο, αποφύγετε να λέτε «Όλα καλά». Αντίθετα, πείτε «Ξέρω ότι σε πείραξε πολύ. Είμαι εδώ μαζί σου.» Η ήρεμη παρουσία σας το διδάσκει ότι τα συναισθήματά του γίνονται κατανοητά, αλλά δεν είναι πάντα επείγοντα.
4. Να δίνετε υπερβολική αξία στην επίτευξη
Ένα παιδί που νιώθει ότι αξίζει μόνο όταν πετυχαίνει, θα καταρρεύσει υπό πίεση. Τα ψυχικά δυνατά παιδιά γνωρίζουν ότι η αξία τους δεν εξαρτάται από βαθμούς ή τρόπαια.
Τι να κάνετε: Οι μελέτες δείχνουν ότι όταν η τελειομανία αυξάνεται στα παιδιά, συνδέεται με άγχος και εξουθένωση στην εφηβεία. Μετά από έναν χαμηλό βαθμό, αποφύγετε να λέτε «Είσαι πιο έξυπνος/η από αυτό.» Αντίθετα, πείτε «Είμαι περήφανος/η για την προσπάθεια που κατέβαλες. Ο βαθμός δεν σε καθορίζει.»
5. Να συγκρατείτε την τάση σας για εξουσία
Η αυστηρή ανατροφή μοιάζει δυνατή αλλά δημιουργεί αδυναμία. Όταν τα παιδιά δεν έχουν ποτέ φωνή, μαθαίνουν είτε να υποχωρούν, είτε να επαναστατούν. Η πραγματική δύναμη αναπτύσσεται, όταν τα παιδιά συμμετέχουν στις αποφάσεις και μαθαίνουν ότι η φωνή τους μετράει. Στην περίπτωση αυτή, αναπτύσσουν και αυτονομία, καθώς εξασκούνται στην ανεξαρτησία, ενώ παραμένουν συνδεδεμένα με τη δική σας καθοδήγηση.
Τι να κάνετε: Οι έρευνες δείχνουν ότι το να δίνετε στα παιδιά αίσθηση ελέγχου αυξάνει το κίνητρο και μειώνει τις συγκρούσεις εξουσίας. Αφήστε το παιδί να επιλέξει ανάμεσα σε δύο δουλειές ή να σας βοηθήσει να αποφασίσετε τι θα φάτε. Οι μικρές επιλογές χτίζουν αυτοπεποίθηση.
6. Να κάνετε τα παιδιά υπεύθυνα για τα συναισθήματά σας
Ορισμένοι γονείς, χωρίς να το καταλαβαίνουν, περιμένουν από τα παιδιά να διαχειριστούν το άγχος τους, παρηγορώντας εκείνους. Αυτή η συναισθηματική αναστροφή ρόλων είναι επιβλαβής.
Τι να κάνετε: Αντί να λέτε «Με κάνεις λυπημένο/η», πείτε «Νιώθω υπερφορτωμένος/η. Χρειάζομαι ένα λεπτό να ηρεμήσω.» Δεν είναι δουλειά του παιδιού να διαχειριστεί το νευρικό σας σύστημα.
7. Να εξυμνείτε την εξουθένωση
Τα παιδιά που μεγαλώνουν με την ιδέα ότι η αξία τους προέρχεται από την παραγωγικότητα, γίνονται εξουθενωμένοι ενήλικες. Δείξτε τους ότι η δύναμη περιλαμβάνει και το να ξέρουμε πότε να σταματήσουμε, να ξεκουραστούμε και να εκτιμήσουμε τον εαυτό μας πέρα από την παραγωγή.
Όταν εσείς δείχνετε ότι εκτιμάτε την ξεκούραση, διδάσκετε στο παιδί την επίγνωση του σώματος, το πώς να αναγνωρίζει δηλαδή τα σημάδια άγχους και να αντιδρά πριν από την εξουθένωση.
Τι να κάνετε: Πείτε «Θα ξεκουραστώ για 20 λεπτά. Η φροντίδα του εαυτού μου με κάνει να νιώθω καλύτερα.» Η καλλιέργεια ψυχικής δύναμης αφορά στο να βοηθάμε τα παιδιά να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες, να νιώθουν τα συναισθήματά τους, να αναλαμβάνουν ευθύνη και να ξεκουράζονται, γνωρίζοντας ότι αγαπιούνται βαθιά γι’ αυτό που είναι.