Περίπου το 20% των Αμερικανών εφήβων αντιμετωπίζει κάθε χρόνο κάποια διαταραχή ψυχικής υγείας, ένα ποσοστό που αυξάνεται συνεχώς. Ποιοι είναι οι κυριότεροι λόγοι που οι έφηβοι δυσκολεύονται σε ψυχικό επίπεδο; Νέα μελέτη δίνει απαντήσεις.

Διαβάστε επίσης: Ενσυναίσθηση: Πώς αναπτύσσεται σε κάθε ηλικία

Έφηβοι: Τι δείχνει η έρευνα για τη ψυχική τους υγεία

Παρότι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλλουν στην διαμόρφωση της ψυχικής υγείας των εφήβων, οι επιστήμονες δυσκολεύονται να προβλέψουν, με βάση μόνο αυτούς τους παράγοντες, ποιοι νέοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.

Στην εν λόγω μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Mental Health, εξετάστηκαν και άλλοι λόγοι. Διαπιστώθηκε ότι οι κοινωνικές συγκρούσεις, ιδίως οι οικογενειακοί καβγάδες και ο εκφοβισμός ή η κοινωνική δυσφήμιση από συνομηλίκους, είναι οι ισχυρότεροι δείκτες κινδύνου για άμεσα και μακροπρόθεσμα προβλήματα ψυχικής υγείας στους εφήβους.

Η έρευνα αποκάλυψε, επίσης, διαφορές ανάμεσα στα φύλα σχετικά με το πώς αγόρια και κορίτσια βιώνουν το άγχος από κοινωνικές συγκρούσεις, κάτι που δείχνει ότι απαιτείται πιο «λεπτή» προσέγγιση στην αξιολόγηση και αυτών των παραγόντων.

Οι επικεφαλής της έρευνας υποστηρίζουν ότι το να κατανοηθεί ποιοι νέοι είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν σοβαρότερα προβλήματα ψυχικής υγείας πριν υπάρξει σημαντική λειτουργική έκπτωση είναι κρίσιμο. «Με στρατηγικές πρόληψης, χωρίς ετικέτες και στίγμα, μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά εργαλεία για να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους που απειλούν τη μακροπρόθεσμη ευεξία τους», αναφέρουν.

Τι ρόλο παίζουν η οικογένεια και οι συνομήλικοι

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από μία μακροχρόνια έρευνα που παρακολουθεί τη νευροανάπτυξη περισσότερων από 11.000 παιδιών ηλικίας 9-16 ετών στις ΗΠΑ. Τα δεδομένα περιλάμβαναν απεικονίσεις εγκεφάλου, ψυχολογικά τεστ και οικογενειακό ιστορικό ψυχικής υγείας.

Η ομάδα των επιστημόνων εξέτασε 963 παράγοντες σε εννέα κατηγορίες, όπως οικογενειακή δυναμική, κοινωνικό περιβάλλον, δημογραφικά στοιχεία και χαρακτηριστικά του εγκεφάλου. Εντόπισε τα μοτίβα που προέβλεπαν καλύτερα τα συμπτώματα ψυχικής υγείας στο παρόν και στο μέλλον.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι οικογενειακές συγκρούσεις και η συνεχής κριτική, καθώς και η ζημιά στη φήμη ή ο εκφοβισμός από συνομηλίκους, ήταν οι πιο ισχυροί παράγοντες πρόβλεψης για κατάθλιψη, άγχος και προβλήματα συμπεριφοράς.

Διαφορές ανάλογα με το φύλο

Με βάση τα αποτελέσματα, τα κορίτσια εμφάνιζαν περισσότερα και εντονότερα συμπτώματα ψυχικής δυσφορίας σε σχέση με τα αγόρια, ενώ με την πάροδο του χρόνου τα συμπτώματα επιδεινώνονταν.

Επίσης, τα κορίτσια επηρεάζονταν περισσότερο από φήμες και κοινωνική απομόνωση, ενώ τα αγόρια επηρεάζονταν περισσότερο από τη σωματική ή τη λεκτική επιθετικότητα.

Πώς επηρεάζονται οι έφηβοι από το περιβάλλον που μεγαλώνουν;

Σε προηγούμενη μελέτη της ίδιας ομάδας, που επίσης δημοσιεύτηκε στο Nature Mental Health, εξετάστηκαν παιδιά 9-13 ετών με ασυνήθιστες σκέψεις ή αντιλήψεις. Όσα παρουσίαζαν επίμονες και ενοχλητικές εμπειρίες, εμφάνιζαν μεγαλύτερες αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου και χειρότερες επιδόσεις σε γνωστικά τεστ σε σχέση με όσα δεν είχαν τέτοια συμπτώματα.

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι το στρες που προκύπτει από το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά, όπως είναι οι οικονομικές δυσκολίες ή οι επικίνδυνες γειτονιές, μπορεί να προκαλέσει φυσικές αλλαγές στον εγκέφαλο, αυξάνοντας την ευαλωτότητα των παιδιών σε δυσάρεστες ψυχικές εμπειρίες.