Πρόσφατη έρευνα που μελέτησε 108 παιδιά πρώτης δημοτικού στην Μελβούρνη, ανακάλυψε ότι οι φιλίες και οι δάσκαλοι είναι σημαντικοί παράγοντες έτσι ώστε να αναπτυχθεί στα παιδιά το αίσθημα του ανήκειν στο σχολείο, ωστόσο και άλλοι παράγοντες, παίζουν κρίσιμο ρόλο.
Πιο συγκεκριμένα, όταν τα παιδιά φαντάστηκαν τον εαυτό τους στο σχολείο, το 61% σχεδίασε τον εαυτό του να παίζει και σχεδόν οι μισές από αυτές τις ζωγραφιές έδειχναν τα παιδιά να παίζουν μόνα τους με οικεία αντικείμενα που τους δημιουργούσαν ένα αίσθημα ασφάλειας. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτό δείχνει ότι το αίσθημα του ανήκειν δεν απαιτεί πάντα άλλους ανθρώπους και ότι η επιβολή δομημένων δραστηριοτήτων ή συνεχούς κοινωνικής αλληλεπίδρασης δεν είναι πάντα η καλύτερη επιλογή. Ίσως είναι στις μη δομημένες στιγμές που το αίσθημα αυτό μπορεί να ανθίσει.
Τρία επίπεδα κοινωνικής σύνδεσης
Όταν τα παιδιά έκαναν ζωγραφιές σχετικές με σχέσεις, τρία διακριτά επίπεδα φανερώθηκαν: το να βλέπουν, το να είναι με άλλους και το να κάνουν κάτι.
Με λίγα λόγια, κάποια παιδιά ένιωθαν ότι ανήκουν απλά με το να βλέπουν τον δάσκαλό τους από την άλλη πλευρά της τάξης. Άλλα παιδιά χρειάζονταν εγγύτητα- σχεδίασαν τον εαυτό τους να στέκεται κοντά σε φίλους ή να κάθεται κοντά σε συμμαθητές, χωρίς απαραίτητα να μιλούν ή να παίζουν μαζί. Η τρίτη ομάδα αποτύπωσε στο χαρτί ενεργή συμμετοχή. Τα παιδιά σχεδίαζαν, έπαιζαν παιχνίδια και έτρεχαν μαζί με τους φίλους τους.
Τα εν λόγω ευρήματα δείχνουν, σύμφωνα με τους επιστήμονες, πως κάποια παιδιά προτιμούν την ήσυχη συντροφικότητα στο σχολείο.
Χώροι που υποστηρίζουν το «ανήκειν»
Το 40% των παιδιών ανέδειξε συγκεκριμένα σημεία του σχολείου. Διάλεξαν χώρους που προσέφεραν είτε ασφάλεια είτε ελευθερία επιλογής. Χαρακτηριστικά, ένα παιδί σχεδίασε ένα δέντρο στην αυλή του σχολείου, γράφοντας ότι το να βλέπει αυτό το δέντρο την έκανε να νιώθει ότι «ανήκει».
Οι ειδικοί τονίζουν ότι το φυσικό περιβάλλον είναι σημαντικό και ότι τα σχολεία θα έπρεπε να προσφέρουν μια ποικιλία χώρων που καλύπτουν τις διαφορετικές ανάγκες των παιδιών: πολυσύχναστοι χώροι, ήσυχες γωνιές, ημι-ιδιωτικοί χώροι όπου τα παιδιά μπορούν να παρατηρούν πριν συμμετάσχουν.
Προβλεψιμότητα: Ο πιο ισχυρός παράγοντας
Το 73% των παιδιών συσχέτισε το αίσθημα του ανήκειν με την εξοικείωση.
Τα παιδιά σχεδίασαν καθημερινές ρουτίνες, γνωστά πρόσωπα και προβλέψιμες δραστηριότητες. Η προβλεψιμότητα και η συνέπεια λοιπόν φαίνεται από μόνοι τους ως παράγοντες να παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην καλή ψυχολογία των μαθητών.
Τα πρωτάκια πρέπει να αισθανθούν ασφάλεια στο σχολείο
Το αίσθημα του ανήκειν στην πρώτη χρονιά του σχολείου καθορίζει εν μέρει την πορεία των παιδιών, τόσο ακαδημαϊκά όσο και κοινωνικά. Και τα ίδια τα παιδιά μας διδάσκουν κάτι πολύτιμο για τη μοναχικότητα και την ασφάλεια: πως το αίσθημα του ανήκειν δεν αφορά απαραίτητα την ενσωμάτωση. Αλλά τις ευκαιρίες που μας δίνονται για να βρούμε τον δικό μας τρόπο να χτίσουμε σύνδεση στο περιβάλλον μας.
