Γιατί, άραγε, οι πτήσεις με τα παιδιά είναι συχνά τόσο δύσκολες; Η συμπεριφορά των παιδιών στο αεροπλάνο ίσως αντανακλά κάτι βαθύτερο για τη σύγχρονη ζωή.
Ο σημερινός κόσμος καθιστά ιδιαίτερα δύσκολο το να αφήσουμε τα παιδιά να βιώσουν την ενόχληση. Είμαστε περικυκλωμένοι από γρήγορες λύσεις και άμεση ευχαρίστηση και πολλοί γονείς αισθάνονται μια μόνιμη πίεση να κρατήσουν τα παιδιά ήρεμα. Όμως, όταν τα παιδιά δεν έχουν την ευκαιρία να αισθανθούν άβολα, χάνουν επίσης την ευκαιρία να μάθουν πώς να διαχειριστούν το συναίσθημα.
Οι πτήσεις με το αεροπλάνο λοιπόν, μεγεθύνουν αυτή την ένταση: ο περιορισμένος χώρος, η αναμονή και η υπερφόρτωση αισθήσεων συγκρούονται με τη περιορισμένη ικανότητα του παιδιού να αυτορυθμίζεται.
Αν και δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να συγκρίνουν τη συμπεριφορά των παιδιών στις πτήσεις ανά γενιές, οι έρευνες δείχνουν ότι οι γονείς σήμερα βιώνουν πολύ μεγαλύτερο άγχος όταν πετούν με τα παιδιά. Συγκεκριμένα, μια έκθεση του 2023 αναφέρει ότι το 56% των γονέων περιγράφει το ταξίδι με το αεροπλάνο με μικρά παιδιά ως «αγχωτικό», και πάνω από το ήμισυ παραδέχονται ότι βασίζονται στις οθόνες για να διαχειριστούν τη συμπεριφορά τους. Οι αναπτυξιακοί ψυχολόγοι επισημαίνουν ότι αυτό αντανακλά ένα ευρύτερο πολιτισμικό μοτίβο: την αυξανόμενη εξάρτηση από τις οθόνες και τη μειωμένη ανεκτικότητα στην ανία και την απογοήτευση, που καθιστούν τις μεγάλες πτήσεις ιδιαίτερα δύσκολες.
Οι γονείς που ανησυχούν για μια εκρήξη θυμού μπορεί να προετοιμαστούν σε υπερβολικό βαθμό και να δώσουν στα παιδιά πολλές μικροσυσκευές προκειμένου να διατηρήσουν την ηρεμία. Αυτές οι προσπάθειες προέρχονται από αγάπη, αλλά ενδέχεται ακούσια να στείλουν το μήνυμα ότι η ενόχληση είναι επικίνδυνη και πρέπει να εξαλείφεται.
Όταν όμως οι γονείς παραμένουν ήρεμοι και επικοινωνούν με αυτοπεποίθηση—«Ξέρω ότι είναι δύσκολο, αλλά πιστεύω ότι μπορείς να το διαχειριστείς»—τα παιδιά συχνά ανταποκρίνονται στην πρόκληση. Το άγχος μειώνεται όχι επειδή ο κόσμος αλλάζει, αλλά επειδή τα παιδιά ανακαλύπτουν τη δική τους ικανότητα να αντέχουν.
Όταν οι γονείς θέτουν σαφή όρια με ενσυναίσθηση, τα παιδιά μαθαίνουν την προβλεψιμότητα, την ασφάλεια και την αυτοέλεγχο. Τα αεροπλάνα, με τα χρονοδιαγράμματα και τους κανόνες τους, τονίζουν πόσο σημαντικές είναι αυτές οι δεξιότητες.
Η εξαφάνιση της… βαρεμάρας βλάπτει τα παιδιά
Πριν από τα tablet και το Wi-Fi, οι οικογένειες επιβιβάζονταν στις πτήσεις με βιβλία ζωγραφικής… Τώρα, όταν το σήμα πέφτει ή η μπαταρία τελειώνει, πολλά παιδιά δεν ξέρουν τι να κάνουν. Οι μικρές στιγμές ανίας ωστόσο—αναμονή στη σειρά, να κάθονται ήσυχα, να ονειροπολούν με τη φαντασία τους—βοηθούν στην εξάσκηση του «μυ» της υπομονής.
Οι αναπτυξιακές μελέτες δείχνουν σταθερά ότι τα παιδιά που βιώνουν προβλέψιμα όρια και ευκαιρίες να αντέξουν την ήπια ενόχληση, αναπτύσσουν ισχυρότερο συναισθηματικό έλεγχο και λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς.
Οι έρευνες τονίζουν ότι τα σταθερά όρια, η μείωση της εξάρτησης από τις οθόνες και η ηρεμία των γονέων είναι τα βασικά συστατικά της ανθεκτικότητας.
Η εκμάθηση της υπομονής, της αντοχής στην απογοήτευση και της αυτοηρεμίας δεν αφορά μόνο τις πτήσεις—αφορά την ανατροφή ανθεκτικών ανθρώπων που μπορούν να αντέξουν τα αναπόφευκτα σκαμπανεβάσματα της ζωής.