Σε έναν κόσμο γεμάτο οθόνες και ψηφιακούς ήχους, το γέλιο των παιδιών στα πάρκα και τις παιδικές χαρές γίνεται όλο και πιο σπάνιο. Το παιχνίδι, κάποτε βασικό κομμάτι της παιδικής ηλικίας, μοιράζεται πλέον τον χρόνο του με τα τάμπλετ και τις τηλεοράσεις.
Διαβάστε επίσης: Κανόνες υγιεινής: Βασικά βήματα για υγιή ανάπτυξη
Μια πρόσφατη του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν «φωτίζει» πώς τα σημερινά παιδιά μοιράζουν τον χρόνο τους ανάμεσα στο υπαίθριο και το ψηφιακό παιχνίδι και τι σημαίνει αυτό για την ανάπτυξή τους. Τα ευρήματα δείχνουν μια γενιά που μεγαλώνει διαφορετικά, που είναι πιο συνδεδεμένη ψηφιακά, αλλά ίσως λιγότερο συνδεδεμένη με τη φύση.
Υπαίθριο παιχνίδι και ευεξία
Η έρευνα διαπίστωσε ότι ένας στους δέκα γονείς παιδιών προσχολικής ηλικίας ή νηπίων ανέφερε πως το παιδί του παίζει έξω μόλις μία φορά την εβδομάδα ή και λιγότερο.
Αυτό είναι ανησυχητικό, καθώς η υπαίθρια δραστηριότητα συνδέεται στενά με τη σωματική και ψυχική ευεξία.
Αντίθετα, σχεδόν το ένα τρίτο των γονέων είπε ότι το παιδί τους ασχολείται με ηλεκτρονικά παιχνίδια, ενώ τρεις στους πέντε ανέφεραν ότι βλέπει τηλεόραση ή βίντεο καθημερινά.
«Το παιχνίδι είναι το κλειδί για το πώς τα μικρά παιδιά μαθαίνουν και αναπτύσσονται, ξεκινά από τη βρεφική ηλικία με το κρυφτό και εξελίσσεται σε πιο δημιουργικές μορφές καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν», εξηγεί επικεφαλής της έρευνας. «Η μελέτη δείχνει ότι πολλές οικογένειες θα μπορούσαν να ενισχύσουν την υγιή ανάπτυξη των παιδιών τους αν ενθάρρυναν πιο ποικίλες μορφές παιχνιδιού», προσθέτει.
Ισορροπία ανάμεσα σε οθόνες και φυσικό παιχνίδι
Η έρευνα, περιλάμβανε 710 γονείς παιδιών ηλικίας 1 έως 5 ετών. Οι περισσότεροι ανέφεραν ότι το παιδί τους συμμετέχει καθημερινά σε σωματικό παιχνίδι, όπως τρέξιμο, άλματα ή σκαρφάλωμα (88%) και σε φανταστικό ή δημιουργικό παιχνίδι (68%). Περισσότεροι από τους μισούς είπαν επίσης ότι το παιδί τους παίζει τακτικά με παζλ, τουβλάκια ή παιχνίδια που ενισχύουν τις λεπτές κινητικές δεξιότητες.
Ωστόσο, οι οθόνες έχουν καταλάβει μεγάλο μέρος της καθημερινότητας. Πολλοί γονείς παραδέχονται ότι τα παιδιά τους βλέπουν βίντεο καθημερινά ή χρησιμοποιούν τηλέφωνα και τάμπλετ για να απασχολούνται.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η ισορροπία είναι καθοριστική, ενώ τονίζουν πως είναι λογικό οι γονείς να καταφεύγουν σε ψηφιακές λύσεις όταν είναι απασχολημένοι. Ωστόσο, χρειάζεται επίγνωση του πόσο χρόνο περνούν τα παιδιά μπροστά σε οθόνες και να δημιουργούνται ευκαιρίες για πιο δραστήριο και κοινωνικό παιχνίδι.
Ο φόβος των γονιών
Οι ειδικοί συμφωνούν πως το παιχνίδι έξω είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη των παιδιών, βοηθά στη σωματική δύναμη, την αυτοπεποίθηση και την κοινωνικότητα. Παρόλα αυτά, το 9% των γονέων δήλωσε ότι το παιδί του παίζει έξω μόλις μία φορά την εβδομάδα ή και λιγότερο.
Το άγχος των γονιών φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο. Τέσσερις στους δέκα παραδέχονται ότι ανησυχούν όταν το παιδί τους «πάει πολύ μακριά» ή «ανεβαίνει πολύ ψηλά». Αν και οι ανησυχίες είναι φυσιολογικές, η υπερπροστασία μπορεί να περιορίσει τις ευκαιρίες μάθησης και αυτοπεποίθησης.
Τα παιδιά δυναμώνουν μέσα από την ελευθερία
Η έρευνα αναφέρει ότι δραστηριότητες όπως το σκαρφάλωμα, το γλίστρημα ή η ισορροπία σε μπάρες, όταν γίνονται με ασφάλεια, είναι σημαντικές στιγμές μάθησης. «Οι γονείς δικαιολογημένα ανησυχούν για την ασφάλεια, αλλά τα παιδιά χρειάζονται ευκαιρίες να δοκιμάζουν τα όριά τους», σημειώνουν οι ερευνητές.
Τα παιδιά δεν πρέπει να είναι απερίσκεπτα, αλλά καλό είναι να αντιμετωπίζουν προκλήσεις κατάλληλες για την ηλικία τους που τα βοηθούν να ανακαλύψουν τι μπορούν να κάνουν. Όταν οι γονείς δίνουν λίγη περισσότερη ελευθερία, βλέπουν το παιδί τους να «ανθίζει». Αυτές οι εμπειρίες βοηθούν τα παιδιά να ξεπερνούν μικρούς φόβους, να μαθαίνουν την ανθεκτικότητα και να αποκτούν δεξιότητες που μεταφέρονται αργότερα στο σχολείο, στις φιλίες και στη ζωή.
Να αφήσουμε τα παιδιά να καθοδηγούν το παιχνίδι
Οι γονείς παίζουν καθοριστικό ρόλο στο πώς τα παιδιά βιώνουν το παιχνίδι. Όταν οι ενήλικες κατευθύνουν υπερβολικά, η δημιουργικότητα περιορίζεται. Οι μελετητές λένε πως όταν αφήνουμε τα παιδιά να καθορίζουν το δικό τους παιχνίδι, καλλιεργούμε την περιέργεια, τη φαντασία και την ανεξαρτησία τους.
Μέσα από την ελεύθερη εξερεύνηση, τα παιδιά μαθαίνουν να λύνουν προβλήματα, να επιμένουν και να αποκτούν αυτοπεποίθηση. Ένας πύργος από τουβλάκια που γκρεμίζεται γίνεται μάθημα υπομονής, ένα φανταστικό τσάι με φίλους καλλιεργεί την ενσυναίσθηση!