Αν έχετε νιώσει κι εσείς ποτέ την ανακούφιση μιας αγκαλιάς από τη γιαγιά ή την παρηγοριά του να φτάνετε σπίτι της και να ξέρετε ότι σας περιμένει ένα ζεστό φαγητό, τότε πιθανότατα δεν χρειάζεστε την επιστήμη, για να καταλάβετε πόσο θεραπευτική είναι η παρουσία της.
Διαβάστε επίσης: Γονείς: Ποιο στυλ ανατροφής είναι το καλύτερο σήμερα;
Ωστόσο, μία έρευνα που έχει δημοσιευτεί στο Scientific Reports έρχεται να δώσει στατιστικές αποδείξεις ότι η αγάπη της γιαγιάς βοηθά τα παιδιά να αντέχουν τις δυσκολίες της ζωής και ότι η θετική επιρροή της μπορεί να διαρκέσει για χρόνια.
Πώς προστατεύει το παιδί η γιαγιά;
Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Turku, στη Φινλανδία, στην εν λόγω μελέτη τους ανέλυσαν δεδομένα που περιλάμβαναν 1.566 παιδιά και έφηβους ηλικίας 11 έως 16 ετών από την Αγγλία και την Ουαλία. Από τη μελέτη εξαιρέθηκαν όσοι ζούσαν με τους παππούδες τους ή δεν είχαν τουλάχιστον έναν εν ζωή παππού ή γιαγιά.
Στην έρευνα τα παιδιά απάντησαν σε ένα ερωτηματολόγιο συμπεριφοράς που αξιολογούσε τα συναισθηματικά και συμπεριφορικά τους προβλήματα. Το βασικό εύρημα ήταν πως μία γιαγιά με μητρικά χαρακτηριστικά φαίνεται να προστατεύει τα εγγόνια από τις αρνητικές συνέπειες πολλαπλών τραυματικών εμπειριών στην παιδική ηλικία.
Η φράση «τραυματική εμπειρία παιδικής ηλικίας» χρησιμοποιείται από ψυχολόγους για να περιγράψει «τραυματικά γεγονότα ή δύσκολες συνθήκες που συνέβησαν από τη γέννηση ενός παιδιού έως την ηλικία των 17 ετών».
Οι συνέπειες των τραυματικών εμπειριών
Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι στην παιδική ηλικία αυτές οι εμπειρίες μπορούν να αλλάξουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου και να επηρεάσουν την αντίδραση του σώματος στο στρες.
Προσθέτουν δε ότι μπορεί να δυσκολέψουν τη δημιουργία υγιών σχέσεων στο μέλλον, να επηρεάσουν την ικανότητα συγκέντρωσης, μάθησης και λήψης αποφάσεων, ακόμη και να οδηγήσουν σε ψυχικά προβλήματα.
Μπορεί να συμβάλλουν ακόμη και στην αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης ψυχικών διαταραχών, εξάρτησης από ουσίες και χρόνιων παθήσεων, όπως διαβήτης, άσθμα και καρκίνος, στην ενήλικη ζωή.
Γιαγιά και ο προστατευτικός ρόλος της
Το να αποτρέψει κανείς ή να μετριάσει τις επιπτώσεις τέτοιων εμπειριών μπορεί να έχει τεράστια θετική επίδραση για όλη τη ζωή ενός ατόμου. Εδώ μπαίνουν στο προσκήνιο οι γιαγιάδες. Σύμφωνα με την έρευνα, παιδιά που είχαν τραυματικές εμπειρίες εμφάνιζαν λιγότερες αρνητικές συνέπειες μεγαλώνοντας, εφόσον υπήρχε στη ζωή τους μια γιαγιά που τα στήριζε, είτε μέσω φροντίδας, είτε μέσω οικονομικής βοήθειας.
Ενδιαφέρον είναι ότι οι ερευνητές βρήκαν αυτό το προστατευτικό ή «ανασταλτικό», αποτέλεσμα μόνο στις γιαγιάδες, όχι στους παππούδες, ούτε καν στους μπαμπάδες. Οι επιστήμονες είπαν βέβαια ότι ήταν αναμενόμενο και σύμφωνο με τη λεγόμενη «θεωρία της γιαγιάς» (grandmother hypothesis), που προτάθηκε για πρώτη φορά το 1997, και σύμφωνα με την οποία, βοηθώντας στην ανατροφή των εγγονιών, οι γιαγιάδες αυξάνουν τη γονιμότητα των θυγατέρων τους.
Επειδή οι επιπτώσεις των παιδικών τραυμάτων διαρκούν χρόνια, η προστατευτική δύναμη της γιαγιάς μπορεί επίσης να έχει μακροχρόνια επίδραση, προσφέροντας μακροπρόθεσμα οφέλη στην ανάπτυξη και ευημερία των παιδιών.
Πώς να στηρίξετε ένα παιδί που αντιμετωπίζει δυσκολίες
Μία από τις καλύτερες μεθόδους για να περιοριστούν οι επιπτώσεις ενός τραύματος είναι το παιδί να έχει ισχυρό υποστηρικτικό δίκτυο, λένε οι ερευνητές. Εξηγούν ότι αυτό περιλαμβάνει μια σταθερή και έμπιστη σχέση με έναν ενήλικα. Μια γιαγιά που είναι συνεπής, γεμάτη αγάπη και διαθέσιμη μπορεί να λειτουργήσει ως ουσιαστικό «μαξιλάρι» προστασίας για τα παιδιά.
Όποιον ρόλο κι αν έχετε στη ζωή ενός παιδιού, μπορείτε να το στηρίξετε με τους ακόλουθους τρόπους:
- Διατηρήστε σταθερές ρουτίνες
- Προσφέρετε ένα ασφαλές και σταθερό περιβάλλον
- Θέστε σαφείς προσδοκίες
- Δείξτε ειλικρίνεια, αποδοχή και ζεστασιά
- Διδάξτε υγιείς τρόπους διαχείρισης του άγχους
- Προσφέρετε ενθάρρυνση και αναγνώριση
- Μοιραστείτε την κουλτούρα και τις οικογενειακές παραδόσεις για να ενισχύσετε την αίσθηση του ανήκειν
- Ενθαρρύνετε την επαφή με άλλους ενήλικες που μπορούν να προσφέρουν υποστηρικτικές σχέσεις
Με την εμπειρία και τη σοφία τους, οι παππούδες -και ιδιαίτερα οι γιαγιάδες- έχουν την ικανότητα να μεταδίδουν κουλτούρα και παραδόσεις, ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν καθοδήγηση και ασφάλεια.
