Ο σεβασμός μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους, αλλά στην ουσία του είναι κάτι πολύ απλό: να φέρεσαι στους άλλους όπως θα ήθελες να σου φέρονται. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει:
- Το να σκέφτεσαι πώς τα λόγια και οι πράξεις σου επηρεάζουν τους γύρω σου.
- Το να αποδέχεσαι τους άλλους όπως είναι, ακόμη κι όταν διαφέρουν από εσένα.
- Το να ακούς πραγματικά τους ανθρώπους και να προσπαθείς να τους κατανοήσεις.
- Το να δείχνεις καλοσύνη, ακόμη κι όταν διαφωνείς.
Διαβάστε επίσης: Να δίνουμε στα παιδιά το τάμπλετ για να ηρεμήσουν στο ταξίδι με το αεροπλάνο;
Ο σεβασμός είναι βασικό στοιχείο κάθε υγιούς σχέσης, αλλά δεν είναι κάτι που τα παιδιά κατακτούν αυτόματα. Είναι μια δεξιότητα που χρειάζεται να τη διδαχθούν και να την εξασκούν.
Ο σεβασμός «χτίζει» σχέσεις εμπιστοσύνης και ασφάλειας
Όταν δείχνουμε σεβασμό στους άλλους, τους βοηθάμε να νιώθουν ότι τους βλέπουμε, τους ακούμε και τους εκτιμούμε. Αυτή η αίσθηση ασφάλειας και σταθερότητας αποτελεί θεμέλιο για την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη κάθε παιδιού.
Μπορεί να είναι δύσκολο να εξηγήσουμε στα παιδιά γιατί έχει σημασία ο σεβασμός, όμως μπορούμε να τονίσουμε ότι όσο περισσότερο σέβονται τους γύρω τους, τόσο περισσότερο θα λάβουν κι εκείνα τον ίδιο σεβασμό πίσω. Αν θέλουν οι φίλοι και η οικογένειά τους να τα ακούνε και να νοιάζονται για τα συναισθήματά τους, πρέπει να κάνουν κι εκείνα το ίδιο.
Πώς να μάθουμε στο παιδί να σέβεται
1. Δώστε το παράδειγμα
Τα παιδιά είναι σαν «σφουγγάρια», απορροφούν ό,τι βλέπουν και ακούν από τους γονείς. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να τους διδάξετε τον σεβασμό είναι να τον δείχνετε εσείς στην πράξη. Και αυτό δεν αφορά μόνο την ευγένεια προς τους άλλους, αλλά και τη στάση σας απέναντι στο ίδιο το παιδί.
2. Ενισχύστε την ευγενική επικοινωνία
Οι καλοί τρόποι είναι μια απλή αλλά ουσιαστική μορφή σεβασμού. Τα παιδιά μαθαίνουν να λένε «παρακαλώ» και «ευχαριστώ» από μικρά, αλλά χρειάζονται συχνά υπενθυμίσεις.
3. Μην αντιδράτε υπερβολικά
Όταν το παιδί σας μιλάει με θυμό ή αγένεια, είναι δύσκολο να μείνετε ψύχραιμοι. Ωστόσο, αν αντιδράσετε έντονα, του δίνετε ακριβώς αυτό που ψάχνει: μια συναισθηματική έκρηξη.
Αντί να «ανταποδώσετε» τον εκνευρισμό, δείξτε το παράδειγμα της ψυχραιμίας. Αν χρειάζεται, πάρτε μερικές βαθιές ανάσες και δώστε χρόνο και στους δυο σας να ηρεμήσετε.
Όταν περάσει η ένταση, μιλήστε ήρεμα και ξεκάθαρα: «Στην οικογένειά μας μιλάμε με σεβασμό. Αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιούμε ευγενικά λόγια, ακόμη κι όταν είμαστε θυμωμένοι ή διαφωνούμε».
Έτσι, μαθαίνει από εσάς ότι η ψυχραιμία είναι κι αυτή μορφή σεβασμού.
4. Αποδεχθείτε τις διαφωνίες
Τα παιδιά δεν είναι ρομπότ. Δεν χρειάζεται να συμφωνούν πάντα μαζί σας. Το να διαφωνούν δεν είναι απαραίτητα ασέβεια, αλλά έκφραση προσωπικότητας.
Δώστε τους χώρο να πουν τη γνώμη τους και προσπαθήστε να βρείτε μαζί λύσεις. Για παράδειγμα, αν το παιδί θέλει να τελειώσει ένα παιχνίδι πριν πάει για ύπνο, μπορείτε να του δώσετε δέκα λεπτά ακόμη.
Ακόμα κι όταν δεν υπάρχει περιθώριο συμβιβασμού (π.χ. πρέπει να κάνει την εργασία του για αύριο), η αίσθηση ότι ακούστηκε είναι σημαντική. Είναι κι αυτό μια πράξη σεβασμού.
5. Θέστε σαφή όρια
Ο σεβασμός δεν σημαίνει απουσία ορίων. Μπορείτε να είστε ευγενικοί και σταθεροί ταυτόχρονα.
Αν, για παράδειγμα, το παιδί ξεσπάσει μέσα στο κατάστημα παιχνιδιών, μπορείτε να πείτε ήρεμα: «Θα φύγουμε τώρα και θα επιστρέψουμε όταν θα είσαι πιο ήρεμος».
6. Συζητήστε αργότερα
Αφού περάσει η ένταση, είναι καλή ευκαιρία να μιλήσετε ξανά. Ξεκινήστε αναγνωρίζοντας τα συναισθήματά του: «Φαινόταν ότι ήσουν πολύ θυμωμένος πριν».
Μετά, ρωτήστε:
Τι σε έκανε να θυμώσεις;
Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε διαφορετικά την επόμενη φορά;
Πώς θα μπορούσες να μου το πεις με πιο ευγενικό τρόπο;
Αυτές οι συζητήσεις είναι πραγματικά διδακτικές στιγμές, όχι τιμωρίες.
7. Ενισχύστε τη θετική συμπεριφορά
Ο σεβασμός καλλιεργείται και με την επιβράβευση. Αντί για το γενικό «μπράβο», προτιμήστε να είστε συγκεκριμένοι: «Ευχαριστώ που ρώτησες πριν πάρεις τα ψαλίδια από το γραφείο μου». Έτσι, το παιδί καταλαβαίνει ακριβώς ποια συμπεριφορά εκτιμάτε και θέλει να την επαναλάβει.
8. Ενθαρρύνετε την επαφή με διαφορετικούς ανθρώπους
Ο σεβασμός προς τους άλλους καλλιεργείται και μέσα από την εμπειρία. Εντάξτε το παιδί σε δραστηριότητες, ομάδες ή προγράμματα όπου θα γνωρίσει ανθρώπους με διαφορετικές οικογένειες, πολιτισμούς ή τρόπους ζωής. Η επαφή με τη διαφορετικότητα είναι ο πιο φυσικός τρόπος να μάθει τι σημαίνει να σέβεσαι.
