Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι η πίεση προς τα παιδιά τους για την επίτευξη καλών βαθμών αποτελεί το «κλειδί» για μια επιτυχημένη ζωή. Από αγάπη και ανησυχία για το μέλλον των παιδιών τους, καμιά φορά τα υποβάλλουν σε έντονη ακαδημαϊκή πίεση, πιστεύοντας πως αυτή η στρατηγική θα ανοίξει τις πόρτες της επιτυχίας.
Διαβάστε επίσης: «Δεν θέλω!» – Και τώρα, πώς πείθουμε το παιδί;
Ωστόσο, έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Humanities and Social Sciences Communications, δείχνει ότι αυτή η προσέγγιση που βάζει στο επίκεντρο τους βαθμούς στο σχολείο δεν είναι και τόσο ωφέλιμη για την ψυχική υγεία των παιδιών και σπάνια αποφέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.
Η κατανόηση, η ενθάρρυνση και η συναισθηματική υποστήριξη -και όχι η υπερβολική πίεση- αποτελούν τον θεμέλιο λίθο της υγιούς ανάπτυξης. Ένα παιδί που νιώθει στήριξη από τους γονείς του είναι πιθανότερο να εξελιχθεί σε έναν ανθεκτικό, σίγουρο και κινητοποιημένο ενήλικα. Αντίθετα, η έλλειψη συναισθηματικής υποστήριξης οδηγεί συχνά σε εύθραυστη ψυχική κατάσταση και χαμηλές επιδόσεις.
Η πίεση μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ
Η ακαδημαϊκή πίεση συχνά θεωρείται κίνητρο για καλύτερη απόδοση. Ωστόσο, η υπερβολική πίεση πλήττει την ψυχική υγεία και μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των επιδόσεων. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η έντονη πίεση συνδέεται με αυξημένα επίπεδα άγχους, κατάθλιψης και εξουθένωσης στους εφήβους, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο παράγοντα.
Όταν η αγάπη και η αποδοχή των γονιών φαίνονται να εξαρτώνται αποκλειστικά από τους βαθμούς, τα παιδιά αναπτύσσουν φόβο αποτυχίας και διστάζουν να πάρουν πρωτοβουλίες στη ζωή τους. Αυτό οδηγεί σε έλλειψη αυτοπεποίθησης, φαντασίας και ρίσκου, περιορίζοντας την πραγματική τους εξέλιξη. Πολλά παιδιά εγκλωβίζονται σε έναν φαύλο κύκλο τελειομανίας και ανασφάλειας, προσπαθώντας να είναι «αρκετά καλά», χωρίς ποτέ να αισθάνονται ικανοποίηση.
Η συνεχής πίεση ωθεί τους εφήβους να κρύβουν τις αδυναμίες τους και να θεωρούν την τελειότητα ως προϋπόθεση για αποδοχή. Σε αυτή την περίπτωση, η πίεση γίνεται το μοναδικό κίνητρο για επίτευξη.
Ενισχύεται το κίνητρο και η ψυχική ανθεκτικότητα
Αντίθετα, η συναισθηματική υποστήριξη δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας και εμπιστοσύνης, δίνοντας στους νέους τη δύναμη να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες. Οι έφηβοι που νιώθουν ότι αγαπιούνται και υποστηρίζονται, ακόμη και όταν αποτυγχάνουν, αναπτύσσουν υγιείς μηχανισμούς αντιμετώπισης.
Οι γονείς που προσφέρουν ενσυναίσθηση και κατανόηση, βοηθούν τα παιδιά τους να αντιληφθούν ότι οι αποτυχίες είναι ευκαιρίες μάθησης, όχι αποδείξεις ανικανότητας. Η συναισθηματική στήριξη μειώνει τα επίπεδα άγχους και των ορμονών του στρες, βελτιώνοντας τη συγκέντρωση και τις επιδόσεις στις εξετάσεις. Τα παιδιά αισθάνονται πιο ήρεμα, αποφασιστικά και πρόθυμα να προσπαθήσουν, γιατί γνωρίζουν ότι εκτιμώνται για αυτό που είναι, όχι μόνο για όσα πετυχαίνουν.
Πώς επηρεάζονται οι έφηβοι από τη στήριξη σε κοινωνικό επίπεδο
Επιπλέον, οι έφηβοι που απολαμβάνουν συναισθηματική ασφάλεια τείνουν να είναι πιο αισιόδοξοι, δραστήριοι και συμμετοχικοί στο σχολείο. Μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν το στρες αποτελεσματικά, να εκφράζουν τα συναισθήματά τους και να εμπιστεύονται τους γονείς τους. Αυτό ενισχύει τη σχέση γονέα-παιδιού και προάγει τη μακροπρόθεσμη ψυχική ανθεκτικότητα.
Οι έφηβοι χρειάζονται ισορροπία
Το ζητούμενο δεν είναι να εξαλειφθούν οι προσδοκίες, αλλά να συνδυαστούν με συναισθηματική στήριξη. Η ισορροπία ανάμεσα στην ακαδημαϊκή ανάπτυξη και τη συναισθηματική ζεστασιά είναι αυτή που οδηγεί στα καλύτερα αποτελέσματα. Όταν οι γονείς θέτουν ρεαλιστικούς στόχους με κατανόηση και αγάπη, τα παιδιά νιώθουν εμπνευσμένα αντί για καταπιεσμένα.
Τι να κάνετε;
- Εστιάστε στη διαδικασία, όχι μόνο στο αποτέλεσμα. Αναγνωρίστε την προσπάθεια, όχι μόνο τους βαθμούς.
- Ρωτήστε για τα συναισθήματα, όχι μόνο για τις επιδόσεις. Δείξτε ενδιαφέρον για το πώς νιώθει το παιδί σας.
- Δείξτε άνευ όρων αποδοχή. Κάντε το παιδί να γνωρίζει ότι είναι αγαπητό, ανεξάρτητα από επιτυχίες ή αποτυχίες.
Όταν η υποστήριξη συνδυάζεται με μέτρο στις απαιτήσεις, η πίεση μετατρέπεται από βάρος σε κινητήριο μοχλό εξέλιξης. Οι έφηβοι έτσι αποκτούν αυτοπεποίθηση και προετοιμάζονται καλύτερα για τις προκλήσεις της ζωής. Η συναισθηματική υποστήριξη δεν είναι απλώς πράξη καλοσύνης, είναι θεμέλιο για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία και ψυχική ευημερία.
Ενώ οι επιδόσεις δείχνουν τι έχει πετύχει ένα παιδί, η ψυχική του υγεία, η αυτοπεποίθηση και το κίνητρό του καθορίζουν ποιος πραγματικά θα γίνει. Αν οι γονείς δώσουν προτεραιότητα στη συναισθηματική σύνδεση αντί στον ανταγωνισμό, τότε ενισχύουν τις βαθύτερες δυνάμεις του παιδιού τους, αυτές που το βοηθούν να εξελιχθεί σε έναν ευτυχισμένο, ολοκληρωμένο ενήλικα.