Τι είναι αυτό που κάνει τα παιδιά ικανά να λύσουν ένα πρόβλημα στο πλαίσιο μίας ομάδας; Μια νέα έρευνα διαπίστωσε ότι η συλλογική συναισθηματική νοημοσύνη (EQ) μιας μαθητικής ομάδας αποτελεί σημαντικό δείκτη της επιτυχίας της στην ομαδική επίλυση προβλημάτων. Συγκεκριμένα, η ικανότητα κατανόησης και διαχείρισης των συναισθημάτων συνδέθηκε τόσο με πιο αποτελεσματικές διαδικασίες συνεργασίας όσο και με υψηλότερη ποιότητα του τελικού αποτελέσματος.
Διαβάστε επίσης: Φράσεις που κάνουν την επικοινωνία με τα παιδιά ευκολότερη
Τα ευρήματα της μελέτης, που εξέτασαν επίσης τον ρόλο της προσωπικότητας, δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Intelligence. Ενώ είναι ήδη γνωστό ότι η ατομική νοημοσύνη και χαρακτηριστικά προσωπικότητας, όπως η ευσυνειδησία, προβλέπουν την προσωπική επιτυχία, γνωρίζουμε πολύ λιγότερα για το τι καθορίζει την απόδοση όταν οι μαθητές καλούνται να συνεργαστούν σε ομάδες.
Αυτή η μορφή μάθησης, γνωστή ως συνεργατική επίλυση προβλημάτων, είναι όλο και πιο συχνή στη σύγχρονη εκπαίδευση, γεγονός που καθιστά αναγκαία τη διερεύνηση των δεξιοτήτων που συμβάλλουν στην επιτυχία των ομάδων.
Οι ερευνητές θέλησαν να εξετάσουν πώς δύο σύνολα χαρακτηριστικών, η συναισθηματική νοημοσύνη και τα «μεγάλα πέντε» χαρακτηριστικά προσωπικότητας (εξωστρέφεια, συνεργατικότητα, ευσυνειδησία, νευρωτισμός και διαθεσιμότητα σε εμπειρίες) μπορεί να επηρεάζουν την απόδοση μαθητών Λυκείου που εργάζονται σε μικρές ομάδες.
Παιδιά και επίλυση προβλημάτων
Οι ερευνητές μελέτησαν 162 μαθητές Β’ Λυκείου από δώδεκα σχολεία. Οι μαθητές συμπλήρωσαν τεστ για τη μέτρηση της συναισθηματικής νοημοσύνης τους και της προσωπικότητάς τους. To ΕQ αξιολογήθηκε ως προς την ικανότητα αντίληψης, χρήσης, κατανόησης και διαχείρισης συναισθημάτων. Στη συνέχεια, οι μαθητές χωρίστηκαν σε 54 ομάδες των τριών ατόμων. Κάθε ομάδα κλήθηκε να επιλύσει ένα σύνθετο κοινωνικό πρόβλημα σε διάρκεια 2,5 ωρών.
Τα θέματα ήταν ανοιχτού τύπου και απαιτούσαν δημιουργική σκέψη. Για παράδειγμα, πώς να ρυθμιστεί η χρήση των μέσων από τους εφήβους ή πώς να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και οικολογικής προστασίας. Έτσι, στην έρευνα, αξιολογήθηκαν τέσσερις πτυχές της συνεργασίας:
- η ανταλλαγή ιδεών και πληροφοριών
- το συναισθηματικό κλίμα και ο σεβασμός
- η διαχείριση των καθηκόντων και του χρόνου
- η διαχείριση των σχέσεων και των συγκρούσεων
Επίσης, λήφθηκαν υπόψη η δημιουργικότητα, ο ρεαλισμός και η δομή των επιχειρημάτων.
Η συναισθηματική νοημοσύνη αποδείχθηκε ισχυρός παράγοντας πρόβλεψης της ομαδικής επίδοσης. Οι ομάδες με υψηλότερες μέσες επιδόσεις στην κατανόηση και διαχείριση συναισθημάτων συνεργάστηκαν καλύτερα και παρήγαγαν πιο ποιοτικές λύσεις. Η ικανότητα κατανόησης συναισθημάτων φάνηκε να έχει και άμεση θετική επίδραση στο τελικό αποτέλεσμα, υποδηλώνοντας ότι η γνώση των ανθρώπινων συναισθημάτων βοήθησε ουσιαστικά στην επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων.
Οι επιστήμονες ανέφεραν πως οι ομάδες με υψηλότερο EQ αντάλλασσαν ιδέες πιο εποικοδομητικά, επικοινωνούσαν με φιλικότερο τρόπο και διαχειρίζονταν πιο αποτελεσματικά τόσο τα καθήκοντα όσο και τις διαπροσωπικές προκλήσεις. Και τελικά, παρήγαγαν και καλύτερες λύσεις.
Τα ευαίσθητα παιδιά διαχειρίζονται χειρότερα τις σχέσεις
Ο ρόλος των χαρακτηριστικών προσωπικότητας ήταν πιο περίπλοκος και μερικές φορές απρόσμενος. Όπως αναμενόταν, βέβαια, η δεκτικότητα σε νέες εμπειρίες συνδέθηκε θετικά με την ποιότητα της λύσης, καθώς το καθήκον απαιτούσε δημιουργικότητα.
Αντίθετα, ομάδες με υψηλότερη νευρωτικότητα, δηλαδή άγχος ή ευαισθησία, διαχειρίστηκαν καλύτερα τα καθήκοντά τους, πιθανόν επειδή η ανησυχία τις ώθησε να οργανώσουν καλύτερα τον χρόνο και το σχέδιό τους. Από την άλλη, ομάδες με περισσότερη εξωστρέφεια είχαν χειρότερη διαχείριση σχέσεων, ίσως επειδή απέφευγαν να αντιμετωπίσουν ευθέως εντάσεις στην ομάδα.