Μήπως το παιδί σας δεν σας ακούει; Ή μήπως αντιδρά με φωνές και έντονες αντιδράσεις όταν θυμώνει; Ίσως χρειάζεται να επανεξετάσετε τον χρόνο που περνούν τα παιδιά σας μπροστά σε μια οθόνη, σύμφωνα με έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Psychological Bullet.
Διαβάστε επίσης: Φράσεις που κάνουν την επικοινωνία με τα παιδιά ευκολότερη
Τα παιδιά γίνονται πιο υπερκινητικά και αγχώδη
Όσο περισσότερη ώρα περνούν τα παιδιά μπροστά σε οθόνες, τόσο πιο πιθανό είναι να εμφανίσουν συμπεριφορές και συναισθήματα που δεν αντιστοιχούν στο αναπτυξιακό τους στάδιο, σύμφωνα με την εν λόγω έρευνα που βασίστηκε σε 117 μελετες σε παιδιά κάτω των 10,5 ετών.
Τα κοινωνικοσυναισθηματικά προβλήματα που παρατηρήθηκαν περιλάμβαναν άγχος, κατάθλιψη, υπερκινητικότητα και επιθετικότητα. Η συσχέτιση ήταν μικρή αλλά στατιστικά σημαντική, ιδιαίτερα στα κορίτσια. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα προβλήματα εμφανίζονταν:
- όταν τα παιδιά κάτω των 2 ετών είχαν οποιονδήποτε χρόνο οθόνης
- όταν τα παιδιά 2-5 ετών ξεπερνούσαν τη μία ώρα την ημέρα σε οθόνη
- όταν τα μεγαλύτερα παιδιά περνούσαν πάνω από 2 ώρες την ημέρα μπροστά σε οθόνη
Τα παιδιά που έπαιζαν πολλά ηλεκτρονικά παιχνίδια ήταν ιδιαίτερα εκτεθειμένα, ενώ τα παιδιά 6-10 ετών εμφάνιζαν περισσότερα προβλήματα από τα μικρότερα. Επιπλέον, τα παιδιά που παρουσίαζαν αυτές τις δυσκολίες συχνά στρέφονταν ακόμη περισσότερο στις οθόνες για να «ξεφύγουν», κάτι που επιδείνωνε την κατάσταση, κυρίως στα αγόρια.
Και αιτία και σύμπτωμα
Η επικεφαλής της έρευνας σημείωσε ότι η υπερβολική χρήση οθόνης δεν είναι μόνο αιτία προβλημάτων, μερικές φορές είναι και σύμπτωμα. Πολλά παιδιά που ήδη δυσκολεύονται συναισθηματικά στρέφονται στις οθόνες, ειδικά στα βιντεοπαιχνίδια, για να αντιμετωπίσουν ή να ξεφύγουν από τα συναισθήματά τους. Αυτό μπορεί να προσφέρει προσωρινή ανακούφιση, αλλά μακροπρόθεσμα τα παγιδεύει σε έναν φαύλο κύκλο που ενισχύει τις δυσκολίες, προσθέτουν οι επιστήμονες.
Η μελέτη, μία από τις μεγαλύτερες του είδους της, είχε κάποιους περιορισμούς, δεν έλαβε υπόψη παράγοντες όπως το γονεϊκό στυλ ή την κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Επίσης, επειδή εξέτασε γενικά τον χρόνο οθόνης, δεν μπορούσε να ξεχωρίσει ειδικά τις επιπτώσεις των social media.
Τι να κάνουν και να μην κάνουν οι γονείς
Παρόλα αυτά, τα νέα δεδομένα δείχνουν ξεκάθαρα βήματα που μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βελτιώσουν την ψυχική υγεία των παιδιών τους:
1. Μην τα αφήνετε να χρησιμοποιούν οθόνες για να «ξεφεύγουν»
Οι ενήλικες συχνά δίνουν οθόνες στα παιδιά για να τα ηρεμήσουν, π.χ. ενώ εργάζονται ή σε δημόσιους χώρους. Αν και αυτό μπορεί να προσφέρει προσωρινή ησυχία, μακροπρόθεσμα αποτρέπει τα παιδιά από το να μάθουν πώς να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους.
Οι ερευνητές τονίζουν πως αντί να αναπτύξουν δεξιότητες αυτορρύθμισης, μαθαίνουν να βασίζονται στις οθόνες για παρηγοριά και απόσπαση προσοχής και έτσι ενισχύεται ένας επικίνδυνος κύκλος, όπου οι δυσκολίες κρύβονται αντί να αντιμετωπίζονται.
Οι γονείς θα πρέπει να αναζητούν σημάδια ότι τα παιδιά στρέφονται στις οθόνες όταν είναι λυπημένα ή θυμωμένα. Αν συμβαίνει αυτό, είναι η κατάλληλη στιγμή να τα προσεγγίσουν συναισθηματικά, να τα ακούσουν, να τα κατανοήσουν και να τα βοηθήσουν να νιώσουν ασφάλεια.
2. Προσοχή στα βιντεοπαιχνίδια
Η έρευνα τονίζει ότι τα διαδικτυακά παιχνίδια αποτελούν ιδιαίτερο κίνδυνο, καθώς λειτουργούν σαν πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.
Επειδή το παιχνίδι «συνεχίζεται» ακόμη και όταν ο παίκτης αποσυνδέεται, τα παιδιά αισθάνονται πίεση να μένουν συνδεδεμένα για ώρες, παραμελώντας τον ύπνο, το διάβασμα και τις πραγματικές σχέσεις.
3. Θέστε κανόνες και τηρήστε τους
Η συνέπεια στους κανόνες είναι το «κλειδί». Οι γονείς μπορούν να χρησιμοποιούν εργαλεία γονικού ελέγχου σε συσκευές και εφαρμογές για να θέτουν όρια στη διάρκεια και στο είδος του περιεχομένου.
Καλό είναι να προχωρήσουν ακόμη και σε αφαίρεση εφαρμογών που ενισχύουν την εξάρτηση και στην αντικατάστασή τους με εκπαιδευτικό ή δημιουργικό περιεχόμενο.
4. Μάθετε να λέτε «όχι» στα παιδιά
Πολλοί γονείς διστάζουν να πουν «όχι» στα παιδιά τους όταν ζητούν οθόνες. Όμως, η έρευνα δείχνει ότι αυτό είναι απαραίτητο για τη μακροχρόνια ψυχική τους υγεία. Παρόλο που μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις τη στιγμή που τίθεται ο περιορισμός, οι μακροπρόθεσμες ωφέλειες είναι πολύ μεγαλύτερες.
Η περιορισμένη χρήση κινητών και social media συνδέεται με καλύτερο ύπνο, προσοχή και αυτοεκτίμηση στα παιδιά και στους εφήβους.
