Στην ηλικία των 5 ετών, το να κάνει φίλους δεν είναι απλώς μια ευχάριστη εμπειρία, είναι ένα σημαντικό στάδιο ανάπτυξης. Καθώς το παιδί απομακρύνεται σιγά-σιγά από την αποκλειστική αγκαλιά της οικογένειας, το νηπιαγωγείο ανοίγει μπροστά του έναν νέο, κοινωνικό κόσμο. Οι πρώτοι φίλοι το γεμίζουν υπερηφάνεια: «Τον αγαπάω, είναι φίλος μου!» θα πει με σιγουριά.
Παράλληλα, αρχίζει να στρέφεται περισσότερο προς τους συνομηλίκους του. Οι φίλοι γίνονται σημαντικοί «καθρέφτες» μέσα από τους οποίους βλέπει τον εαυτό του, ενώ συχνά πιστεύει ότι όσα μαθαίνει από εκείνους είναι απόλυτα αληθινά (ακόμη κι όταν δεν είναι).
Διαβάστε επίσης: Παιδί: Τι δεξιότητες έχει, όταν έχετε κάνει καλή δουλειά ως γονείς;
Οι φίλοι ως καθρέφτης του εαυτού
Στα 5, το παιδί μαθαίνει ποιο είναι μέσα από τις αντιδράσεις των άλλων. Αν οι συμμαθητές του πουν ότι πιάνει καλά την μπάλα, θα αρχίσει να βλέπει τον εαυτό του ως αθλητικό παιδί. Αν γελάσουν με τα αστεία του, θα νιώσει ότι έχει χιούμορ. Η γνώμη των συνομηλίκων παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της αυτοεικόνας του.
Αν οι φίλοι το αποδέχονται, το παιδί αισθάνεται σιγουριά και αξία. Αν, όμως, το απορρίπτουν ή το κοροϊδεύουν, η αυτοεκτίμησή του μπορεί να κλονιστεί. Σε αυτή τη φάση, χρειάζεται περισσότερο από ποτέ τη διακριτική παρουσία και την ενθάρρυνση των γονιών.
Πώς διαλέγει το παιδί φίλους
Στην ηλικία αυτή, τα παιδιά επιλέγουν φίλους με βάση κοινά χαρακτηριστικά, παιχνίδια και ενδιαφέροντα. Μπορεί να ταιριάξουν γιατί και τα δύο λατρεύουν τις κατασκευές ή γιατί έχουν παρόμοιο χιούμορ. Δεν χρειάζεται να τα πιέσετε να κάνουν παρέα με κάποιο παιδί «επειδή πρέπει». Όπως και στους ενήλικες, έτσι και στα παιδιά, οι χαρακτήρες δεν συνδέονται πάντα με φυσικό τρόπο.
Μην ανησυχείτε αν έχει μόνο έναν καλό φίλο ή αν προτιμά να παίζει με διαφορετικά παιδιά κάθε φορά. Το σημαντικό είναι οι φιλίες του να είναι υγιείς και θετικές. Οι ειδικοί τονίζουν πώς ο ρόλος του γονιού δεν είναι να διαλέγει φίλους για το παιδί, αλλά να προστατεύει, να παρατηρεί και να το αφήνει να ανθίσει.
Όταν η επιρροή των συνομηλίκων λειτουργεί θετικά
Τα παιδιά προσπαθούν σκόπιμα να μοιράζονται, να συνεργάζονται και να λύνουν τις διαφωνίες τους μόνοι τους. Αν δύο παιδιά θέλουν το ίδιο παιχνίδι, συνήθως θα βρουν τρόπο να κάνουν εναλλαγές που ικανοποιούν και τους δύο.
Η επιρροή των συνομηλίκων μπορεί να είναι και ενθαρρυντική: ένα παιδί που βλέπει τον φίλο του να αγαπά τα βιβλία, μπορεί να αρχίσει να διαβάζει περισσότερο. Ένα άλλο που παίζει με έναν εξαιρετικό ποδοσφαιριστή, ίσως προσπαθήσει λίγο πιο πολύ στο γήπεδο.
«Κακές παρέες»
Από το νηπιαγωγείο κιόλας, το παιδί θέλει να ανήκει στην ομάδα, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι θα κάνει κάτι που δεν εγκρίνετε. «Αν δεν ζωγραφίσω κι εγώ στο θρανίο, δεν θα με συμπαθήσουν» μπορεί να σκεφτεί.
Δεν μπορείτε να διαλέξετε τους φίλους του, αλλά μπορείτε να το βοηθήσετε να σκέφτεται κριτικά. Αν ένα παιδί το παρασύρει σε συμπεριφορές που δεν του ταιριάζουν, μην το κατηγορήσετε ούτε να απαγορεύσετε την παρέα. Αντίθετα, συζητήστε με ηρεμία τι ακριβώς το ανησυχεί ή το δυσκολεύει. Με ερωτήσεις όπως «Πώς ένιωσες τότε;» ή «Τι πιστεύεις ότι θα μπορούσες να κάνεις διαφορετικά;», του δείχνετε εμπιστοσύνη και ενισχύετε την κρίση του.
Αν κάποιο παιδί σας προβληματίζει, μιλήστε ήρεμα για τη συγκεκριμένη συμπεριφορά (π.χ. «Με στενοχωρεί που ο Γιάννης χτυπά τα άλλα παιδιά»), όχι για τον χαρακτήρα του. Εξηγήστε ποια θα είναι η συνέπεια αν μιμηθεί τέτοια συμπεριφορά, όχι ως τιμωρία, αλλά ως ευκαιρία για μάθηση. Έτσι, ενισχύετε την αυτοεκτίμηση του παιδιού δείχνοντάς του ότι το εμπιστεύεστε να πάρει σωστές αποφάσεις.
