Ένα ανυπάκουο παιδί που φαίνεται να αντιμετωπίζει δυσκολίες στη συμπεριφορά του, κάνει συχνά τους γονείς να κατηγορούν τον εαυτό τους. Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι φορές που αυτοί οι γονείς δέχονται επανειλλημένως συμβουλές από φίλους και συγγενείς και αρνητικές ματιές από αγνώστους στο σούπερ μάρκετ, με αποτέλεσμα βαθιά μέσα τους να πιστεύουν πως κάτι κάνουν εντελώς λάθος.
Η αλήθεια είναι ότι ο κόσμος κρίνει, ούτως ή άλλως. Δεν φταίνε πάντοτε οι γονείς για όλες τις δυσκολίες του παιδιού τους. Δεν είναι πάντα αυτοί η αιτία. Ωστόσο, μπορούν να είναι η λύση.
Όταν οι γονείς αντιμετωπίζουν εκρήξεις, άρνηση εκ μέρους των παιδιών να κάνουν τα μαθήματά τους ή ανυπακοή, ίσως χάνουν την ψυχραιμία τους, πράγμα που στη συνέχεια μετανιώνουν. Αυτή την αυτοκατηγορία, είναι σημαντικό να την αφήνουν πίσω. Οι τύψεις σπαταλούν χρόνο και ενέργεια που θα μπορούσαν να αφιερωθούν στην εύρεση λύσεων.
Η κατηγορία — είτε στρέφεται εναντίον του εαυτού σας, του παιδιού σας ή του συντρόφου σας — οδηγεί σε αμυντικότητα και σύγκρουση. Έτσι, εμποδίζεται η συνεργασία που χρειάζονται οι οικογένειες για να λύσουν μεγάλα προβλήματα.
Οι κατηγορίες ενεργοποιούν επίσης την αντίδραση μάχης ή φυγής, αποκλείοντας τη λογική σκέψη. Μερικές φορές μπαίνουμε σε λειτουργία μάχης — φωνάζοντας στο παιδί ή στον/στην σύντροφό μας. Άλλες, σε λειτουργία φυγής: απομακρυνόμαστε και αποφεύγουμε να ασχοληθούμε με τα προβλήματα της οικογένειας επειδή μας κάνουν να νιώθουμε άσχημα.
Ακόμα και όταν προσπαθούμε να σκεφτούμε τα προβλήματα, η ενοχή και η ντροπή διαταράσσουν τη σκέψη μας. Παρεμβαίνουν στη δημιουργικότητα και προκαλούν μια καταθλιπτική αντίδραση — μειωμένη ενέργεια, λιγότερο κίνητρο και αίσθηση αδυναμίας. Αυτό είναι το αντίθετο από την επιμονή και την ανθεκτικότητα που χρειαζόμαστε για να βελτιώσουμε μια δύσκολη κατάσταση.
Γονείς: Κοιτάμε μπροστά και βρίσκουμε λύσεις
Αντί να παίρνετε την ευθύνη, αναλάβετε την ευθύνη.
Κατανοήστε το πρόβλημα: Τι συνέβη; Τι μπορώ να κάνω για να αλλάξω τα πράγματα;
Η υπευθυνότητα σημαίνει ήρεμη, στοχαστική και προγραμματισμένη δράση:
- Όταν τα πράγματα γίνονται έντονα, προσπαθήστε να παραμείνετε ψύχραιμοι. Αν νιώθετε ότι χάνετε την ψυχραιμία σας, πάρτε μια βαθιά ανάσα και, αν χρειάζεται, κάντε ένα διάλειμμα. Αυτό θα βοηθήσει τόσο εσάς όσο και το παιδί σας να ανακτήσετε τον έλεγχο της κατάστασης.
- Τα παιδιά με προκλητική συμπεριφορά συχνά δοκιμάζουν τα όρια για να δουν πόσο μακριά μπορούν να φτάσουν. Είναι σημαντικό να είστε σταθεροί και συνεπείς στα όρια που θέτετε, έτσι ώστε το παιδί να καταλάβει ότι οι κανόνες ισχύουν πάντα.
- Αντί να επικεντρώνεστε στο τι έκανε το παιδί λάθος, επικεντρωθείτε στο πώς αισθάνεστε εσείς και στο τι χρειάζεται να γίνει για να λυθεί το πρόβλημα. Για παράδειγμα, αντί να πείτε: «Δεν με ακούς ποτέ», μπορείτε να πείτε: «Όταν δεν με ακούς, νιώθω αγχωμένος/η, και δεν ξέρω τι να κάνω». Αυτή η προσέγγιση προάγει την κατανόηση και την συνεργασία.
- Η καθιέρωση μιας σταθερής ρουτίνας βοηθά τα παιδιά να νιώθουν πιο ασφαλή και να ξέρουν τι να περιμένουν. Όταν τα παιδιά γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν, μειώνεται το άγχος και η ανυπακοή.
- Όταν το παιδί σας κάνει κάτι θετικό, όπως το να ολοκληρώσει την εργασία του χωρίς να παραπονεθεί, επιβραβεύστε το άμεσα με ένα μπράβο ή μια μικρή ανταμοιβή. Η θετική ενίσχυση ενθαρρύνει την επανάληψη αυτής της συμπεριφοράς.
- Διδάξτε στο παιδί σας πώς να εκφράζεται και να λύνει τις συγκρούσεις με ήρεμο τρόπο. Αντί για επιθέσεις ή ξεσπάσματα, ενθαρρύνετε το να χρησιμοποιεί λόγια όπως: «Νιώθω θυμωμένος/η γιατί…» ή «Χρειάζομαι λίγο χρόνο για να ησυχάσω».
- Αν κάνετε λάθος, παραδεχτείτε το και εξηγήστε πώς σκοπεύετε να βελτιωθείτε. Αυτό δείχνει στο παιδί την αξία της υπευθυνότητας και της αυτοβελτίωσης.
