Στην ηλικία των δύο ετών, ένα παιδί ζει σε έναν κόσμο όπου εκείνο είναι το κέντρο του σύμπαντος. Δεν έχει ακόμη τη γνωστική ικανότητα να αντιληφθεί την έννοια του «κοινού καλού» ή τη σημασία της προσφοράς στην οικογένεια. Δεν μπορεί να οργανώσει μόνο του το χρόνο του ούτε να κατανοήσει περίπλοκες οδηγίες. Ωστόσο, σίγουρα έχετε ακούσει το νήπιο να φωνάζεις «Μόνος/η μου!» όταν προσπαθείτε να του δείξετε πώς να κάνει κάτι.

Αυτός ο αυθόρμητος ενθουσιασμός του παιδιού να μιμηθεί τους μεγάλους, να βοηθήσει, να κάνει κάτι «σημαντικό», αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία θα χτιστούν αργότερα η υπευθυνότητα και η αυτοπειθαρχία.

Διαβάστε επίσης: 7 σημάδια ότι το παιδί ζητάει την ανεξαρτησία του

Το παιδί έχει ανάγκη να «συμμετέχει»

Τα παιδιά αυτής της ηλικίας μαθαίνουν μέσα από τη μίμηση. Θέλουν να είναι «κομμάτι» της καθημερινότητας, να συμμετέχουν ενεργά σε όσα βλέπουν να κάνουν οι γονείς τους, έστω κι αν αυτό σημαίνει να αδειάζουν το πλυντήριο βγάζοντας μία μία τις κάλτσες ή να «σκουπίζουν» το πάτωμα με το αγαπημένο τους πανάκι.

Η ανάπτυξη της υπευθυνότητας ξεκινά από μικρές, απλές πράξεις. Όπως εξηγούν οι παιδοψυχολόγοι, όταν το παιδί αισθάνεται ότι συμβάλλει, αποκτά αίσθηση ικανότητας και πίστη στον εαυτό του, δύο παράγοντες-κλειδιά για την ψυχική ανθεκτικότητα και την αυτοπεποίθηση.

Ξεκινήστε με τα απλά

Ένα δίχρονο παιδί δεν χρειάζεται να έχει «δουλειές». Χρειάζεται εμπειρίες. Αν του αναθέσετε κάτι δύσκολο —όπως να «τακτοποιήσει το δωμάτιό του»— θα απογοητευτεί γρήγορα, γιατί το έργο ξεπερνά τις γνωστικές του δυνατότητες. Αντίθετα, ζητήστε κάτι συγκεκριμένο και απλό:

  • «Βάλε το χαρτομάντιλό σου στο καλάθι».

  • «Ρίξε λίγο νερό στο φυτό».

  • «Φέρε τις κάλτσες μου από το κρεβάτι».

Αυτές οι μικρές, ξεκάθαρες οδηγίες χτίζουν σιγά σιγά τη συνήθεια της συνεργασίας. Και κυρίως, γεμίζουν το παιδί περηφάνια, την πιο δυνατή κινητήρια δύναμη σε αυτή την ηλικία.

Δώστε το παράδειγμα

Η μίμηση είναι το πρώτο στάδιο της μάθησης. Αν θέλετε να μάθει να βάζει τα ρούχα στο καλάθι, δείξτε του πώς. Αν του πείτε απλώς «μάζεψε τα ρούχα σου», δεν έχει ακόμη τα γνωστικά εργαλεία να κατανοήσει τη διαδικασία.

Πείτε: «Κοίτα, βάζω τις κάλτσες σε αυτό το καλάθι και τα μπλουζάκια στο άλλο. Θες να βοηθήσεις;» Τα παιδιά δύο ετών αγαπούν τη «μαγεία της ταξινόμησης», το να ξεχωρίζουν, να βάζουν σε κατηγορίες, να μιμούνται κινήσεις. Μέσα από αυτό το απλό παιχνίδι, το μυαλό τους οργανώνει τον κόσμο.

Η δύναμη της ρουτίνας

Όσο πιο σταθερά επαναλαμβάνεται μια συμπεριφορά, τόσο πιο φυσικά την υιοθετεί ένα παιδί. Καθιερώστε μικρές καθημερινές «συνήθειες ευθύνης»:

  • Μετά το πρωινό, βάζει το πιατάκι του στον νεροχύτη.

  • Μετά το μπάνιο, βοηθά να μαζευτούν τα παιχνίδια.

Όταν αυτά γίνονται μέρος μιας σταθερής ρουτίνας, το παιδί αντιλαμβάνεται ότι οι «δουλειές» δεν είναι τιμωρία ή απαίτηση των μεγάλων, αλλά φυσικό κομμάτι της ζωής.

Στα δύο του χρόνια, ένα παιδί δεν κατανοεί ακόμα την «ευθύνη» με τη λογική των ενηλίκων. Κατανοεί όμως τη χαρά του «ανήκειν», της συμμετοχής και της αναγνώρισης. Αν του δώσουμε χώρο να δοκιμάσει, να βοηθήσει, να νιώσει ικανό, τότε του μαθαίνουμε κάτι που καμία εντολή δεν μπορεί να επιβάλει: ότι η φροντίδα, η τάξη και η συνεργασία είναι πράξεις αγάπης.