Τα παιδιά μπορεί να εμφανίσουν ευερεθιστότητα ή διαταραχές ύπνου ή διατροφής, εάν υπάρχει υπερφόρτωση δραστηριοτήτων, λένε οι ερευνητές. Στις μέρες μας ένα παιδί μπορεί να αφιερώνει πολλές ώρες μέσα στην εβδομάδα σε εξωσχολικές δραστηριότητες. Σύμφωνα με ισπανική μελέτη, το 83% των παιδιών, ηλικίας 6 έως 15 ετών συμμετέχει σε τέτοιες δραστηριότητες.
Διαβάστε επίσης: Πώς να μεγαλώσετε παιδιά με εξαιρετικές κοινωνικές δεξιότητες
Αντίθετα, με βάση τα ευρήματα, μόνο το 17% των παιδιών, περίπου 140.000 δηλαδή δεν συμμετέχει σε καμία δραστηριότητα εκτός σχολείου.
Σύμφωνα με τους επικεφαλής της έρευνας, αυτές οι δραστηριότητες βελτιώνουν την αυτοεκτίμηση, τα παιδιά ανακαλύπτουν τι τους αρέσει και σε τι είναι καλά, καλλιεργούν τις κοινωνικές τους δεξιότητες και αποκτούν καλύτερη αυτό-εικόνα.
Όμως, για να τα προλάβουν όλα αυτά, υπάρχουν απογεύματα με δύο δραστηριότητες την ίδια μέρα και γενικότερα ένα υπερφορτωμένο πρόγραμμα. Κατά μέσο όρο, τα παιδιά αφιερώνουν πέντε ώρες την εβδομάδα σε εξωσχολικές δραστηριότητες, οι οποίες είναι συχνά αρκετά κοστοβόρες για τους γονείς.
Ένα παιδί που συμμετέχει σε εξωσχολικές δραστηριότητες κοινωνικοποιείται καλύτερα, γνωρίζει παιδιά από άλλα περιβάλλοντα και είναι μια ευκαιρία να δοκιμάσει πράγματα που δεν περιλαμβάνονται στο σχολείο, αλλά ολα θέλουν ένα μέτρο.
Μικροί «επαγγελματίες» στις εξωσχολικές δραστηριότητες
Η μελέτη δείχνει ότι μόνο το 66% των παιδιών από οικογένειες χαμηλού εισοδήματος συμμετέχει σε δραστηριότητες, έναντι 92% από πιο εύπορες οικογένειες. Η υπερφόρτωση εμφανίζεται κυρίως σε νοικοκυριά μεσαίου ή υψηλού εισοδήματος.
Αναλύθηκαν οι συνήθειες 5.000 παιδιών 8-11 ετών και τα ευρήματα προειδοποιούν ότι η υπερβολική χρήση του ελεύθερου χρόνου μπορεί να προκαλέσει δυσφορία. Τα παιδιά από οικογένειες με περισσότερους πόρους φάνηκε να είναι τα πιο δυσαρεστημένα, λόγω υπερφόρτωσης. Ουσιαστικά, συχνά οι γονείς μεταδίδουν στα παιδιά μια ενήλικη εμμονή. Αυτή δεν είναι άλλη από την αποστροφή προς το «χαμένο» χρόνο, ενώ στην ηλικία τους χρειάζονται ελεύθερο χρόνο για υγιή ανάπτυξη.
Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι αν εξαφανιστεί ο ελεύθερος χρόνος και οι δραστηριότητες γίνουν υπερβολικές, ασκούμε πίεση στα παιδιά και εμποδίζουμε την ανάπτυξή τους. Είναι καλό να συμπληρώνουν τη μάθηση, αλλά με ισορροπία.
Ο ελεύθερος χρόνος ως δικαίωμα για το παιδί
Το διάλειμμα για ένα παιδί, όπου ξεκουράζεται, διαβάζει ή βλέπει κινούμενα σχέδια είναι πολύ σημαντικό. Ο ελεύθερος χρόνος είναι αναγνωρισμένο δικαίωμα, τονίζουν οι μελετητές, ενώ προσθέτουν ότι ο ελεύθερος χρόνος δεν πρέπει να είναι μόνο οργανωμένος, αλλά και χρόνος για παιχνίδι, χαλάρωση και πρωτοβουλία.
Αν η υπερφόρτωση γίνει υπερβολική, το παιδί μπορεί να δείξει άγχος, δυσφορία με ευερεθιστότητα, διαταραχές ύπνου ή διατροφής, κλάμα ή άρνηση.
Πότε να ξεκινήσουν οι δραστηριότητες;
Από τους επικεφαλής της μελέτης συστήνεται οι δραστηριότητες να μην ξεκινούν στην προσχολική ηλικία, αλλά από την Α΄ ή Β΄ Δημοτικού. Έως τα 6-7 πρέπει να προτεραιοποιείται το ελεύθερο παιχνίδι, αλλιώς περιορίζεται η αυθόρμητη μάθηση.
Επιπλέον, είναι σημαντικό τα παιδιά να συμμετέχουν στην απόφαση του τι είναι αυτό που θα κάνoυν. Καλό είναι να συνδυάζουμε τις προτιμήσεις τους με τις ανάγκες τους και να δίνουμε τουλάχιστον έξι μήνες προσαρμογής, όπως υποστηρίζουν οι μελετητές.
Οι πιο δημοφιλείς δραστηριότητες
Στην έρευνα, φάνηκε πως οι πιο δημοφιλείς εξωσχολικές δραστηριότητες είναι: αθλητισμός (58%), γλώσσες (33%) και τέχνες (25%). Ακολουθούν ενισχυτικές και κοινωνικο-εκπαιδευτικές (15%), ψυχαγωγικές (7%) και τεχνολογικές (5%). Ο αθλητισμός πάντως φαίνεται να είναι πιο απαιτητικός ως προς τον χρόνο που απαιτεί, αφού τα παιδιά ασχολούνται με κάποιο άθλημα συνήθως 2 φορές την εβδομάδα.
Επίσης, το 47% των μαθητών στην Ισπανία κάνει ιδιαίτερα, ποσοστό που ανεβαίνει στο 60% σε εύπορες οικογένειες. Τα περισσότερα έξοδα αφορούν σε γλώσσες (46%), ενισχυτικά μαθήματα (35%) και κάποια τέχνη (16%).
Οι εξωσχολικές δραστηριότητες πρέπει να συμπληρώνουν, όχι να αντικαθιστούν τον ελεύθερο χρόνο, τονίζουν οι επιστήμονες και αυτό είναι το «κλειδί» για μια υγιή ανάπτυξη και μια χαρούμενη παιδική ηλικία.